Tiền & đầu tư: Vận hành quỹ kiểu mới

Mặc chiếc áo thun màu xanh có hàng chữ Chicago Cubs, đeo kính râm, chuyên gia quản lý đầu tư Joseph Fath bẻ lái chiếc Corvette màu đỏ trắng 1957 cua một vòng. “Chờ chúng ta đưa “đứa bé” này lên cao tốc đã nhé,” ông nói. Động cơ của chiếc xe mui trần gầm rú và một chiếc xe tải bấm còi báo hiệu nhường đường cho ông.

Fath sưu tầm và phục hồi xe hơi từ những năm 1950 và 1960. Tuy nhiên, chiếc xe quan trọng nhất trong ga ra của ông lại là mẫu hoàn toàn mới: chiếc bán tải R1T của công ty chuyên sản xuất xe điện Rivian. Rivian hiện là một trong những thành tựu lớn nhất của Fath khi ông đảm nhiệm vai trò quản lý quỹ T. Rowe Price Growth Stock. Trong thời gian ngắn khoảng hai năm, quỹ này đã tăng số cổ phần trị giá 928 triệu đô la Mỹ tại Rivian lên gấp năm lần, đạt mốc 4,8 tỉ đô la Mỹ vào cuối năm 2021.

Fath, 50 tuổi, điều hành quỹ tăng trưởng trị giá 62 tỉ đô la Mỹ trong tám năm qua. Đây là công việc đòi hỏi nhiều nỗ lực. Một vài bước đầu tư sai lầm sẽ dẫn đến rủi ro cho số tài sản mà quỹ đang quản lý. Theo Forbes ước tính, công ty T. Rowe Price ở Baltimore thu được mức phí quản lý khoảng 350 triệu đô la Mỹ một năm từ quỹ này, bằng khoảng một nửa tài sản đang được quản lý thuộc chiến lược cổ phiếu tăng trưởng.

Thomas Rowe Price Jr., người tiên phong trong lĩnh vực đầu tư cổ phiếu tăng trưởng, đã thành lập quỹ tương hỗ này vào năm 1950, khi hoạt động kinh doanh quỹ còn sơ khai. Bám sát định hướng của Price về việc mua cổ phần của các công ty sẽ lớn mạnh trong tương lai, quỹ này tìm kiếm các công ty tăng trưởng trong các ngành đang trải qua điều mà Fath mô tả là “sự thay đổi mang tính đột phá” – mô típ quen thuộc ở phố Wall.

Với người sáng lập quỹ, các công ty lớn mạnh trong tương lai nghĩa là IBM và National Cash Register. Đối với Fath, đó là các công ty như Amazon, Microsoft, công ty mẹ Alphabet của Google và Rivian. Ông nói: “Chúng tôi xác định những công ty thực sự có thể chọn đúng hướng của sự thay đổi, lý tưởng nhất là bắt kịp họ ở giai đoạn đầu của quá trình phát triển.”

Các cửa hàng bán lẻ và nhà sản xuất xe hơi không phải là những người chơi duy nhất chọn sai hướng. Ngành quản lý đầu tư mà Fath hoạt động cũng là nơi dễ nhận thấy tình trạng thay đổi. Đầu tư chủ động, trong đó các chuyên gia tự lựa chọn cổ phiếu, đang mất dần vị thế trước đầu tư thụ động, nghĩa là cổ phiếu được mua một cách máy móc từ danh sách những cổ phiếu có sẵn trong danh mục nhất định.

Lợi thế của T. Rowe Price luôn là đầu tư chủ động và giờ đây biên lợi nhuận đẹp đẽ này bị các nhà cung cấp đầu tư quỹ chỉ số hủy hoại. Theo Morningstar, trong sáu năm, công ty chứng kiến dòng tiền ra cao hơn. Xu hướng đáng ngại thể hiện rõ ở quỹ của Fath quản lý: quỹ này chứng kiến 5,8 tỉ đô la Mỹ ra đi vào năm 2020. Trong nửa đầu năm ngoái, con số này lên tới 3,7 tỉ đô la Mỹ. (Người phát ngôn cho biết dòng tiền ra bị phóng đại vì một số tổ chức đang chuyển tiền của họ đến quỹ tín thác của T. Rowe và các phương tiện đầu tư khác bằng cách sử dụng chiến lược tăng trưởng của Fath.)

Quỹ Vanguard Growth Index trị giá 79 tỉ đô la Mỹ đã và đang tăng dần lượng tài sản. T. Rowe Price Growth Fund cũng đang phát triển tương tự; cả hai quỹ này có ba mục tiêu đầu tư giống nhau trong số năm ưu tiên hàng đầu của họ. Quỹ của Vanguard hoạt động tốt hơn trong năm năm qua, nhưng quỹ của Fath đang đánh bại các đối thủ cạnh tranh khác chuyên về chọn cổ phiếu như Contrafund của Fidelity và Growth Fund of America của công ty American Funds. Lợi tức hằng năm 16,9% kể từ khi Fath tiếp quản quỹ giúp ông vượt lên hơn 2% so với chỉ số S&P 500.

Quỹ Vanguard có giá rẻ hơn. Cổ phiếu ETF của quỹ này có giá tương đương 0,04% phí quản lý tài sản hằng năm; cổ phiếu bán lẻ của quỹ T. Rowe có giá 0,64% một năm. Nhiệm vụ của Fath là thuyết phục các cổ đông tiếp tục chi gấp 16 lần so với khi họ đầu tư cùng Vanguard, cho loạt cổ phiếu tăng trưởng. Vậy ông phải đưa ra những điểm lợi thế khác biệt nào?

Một trong số lợi thế khác biệt là các giao dịch như đầu tư vào Rivian, được niêm yết với mức định giá 90 tỉ đô la Mỹ vào tháng 11 năm ngoái. Trước đợt IPO đó, quỹ của Fath đã dẫn đầu một số vòng gọi vốn mới nhất của Rivian và Fath cũng dành thời gian làm việc trong ban giám đốc của công ty với tư cách là người quan sát. Quỹ của Fath cũng thu được lợi nhuận lớn từ việc tham gia vào DoorDash, Snowflake và Airbnb trước khi các công ty này lên sàn.

Fath nói về chiếc R1T như sau: “Giống như bạn có động cơ Ferrari trong chiếc xe bán tải – 800 mã lực và tăng tốc từ 0 đến hơn 96km/h trong ba giây.” Ông nhìn thấy tiềm năng trong chiến lược phát triển song song của nhà sản xuất: Rivian là công ty đầu tiên điện khí hóa xe bán tải, đang mở rộng sang xe SUV và xe thương mại; họ có đơn hàng giao 100 ngàn xe tải điện cho Amazon vào năm 2025.

Fath cũng đã đầu tư vào công ty tư nhân Redwood Materials, công ty tái chế pin do JB Straubel, người đồng sáng lập Tesla, thành lập. Fath nói: “Toàn bộ hệ sinh thái xe hơi đang trải qua sự thay đổi, không chỉ với những người bán xe mà với tất cả những nhà cung cấp.” T. Rowe Price Growth có thể đầu tư tới 15% tài sản vào các công ty tư nhân. Quỹ chỉ số của Vanguard không thể làm được điều này.

“Trong ngành của chúng ta, chẳng ai muốn chờ đợi, phải không?” Fath nói. Theo ông, với việc nhiều công ty duy trì sở hữu tư nhân lâu hơn và đạt được giá trị thị trường lớn trước khi niêm yết, bạn phải đầu tư vào các vòng gọi vốn sớm để đón đầu tiềm năng tăng trưởng của họ. “Tôi thấy khá hào hứng khi đầu tư vào những công ty năng động đang bắt đầu kinh doanh hoặc đang cố gắng phát triển doanh nghiệp. Các công ty đã có giá trị cao không khiến tôi thấy hứng thú.”

Một cách khác khiến quỹ chủ động như của Fath trở nên nổi bật là đầu tư tập trung. Quỹ Vanguard sở hữu 279 loại cổ phiếu, còn T. Rowe Price Growth là 93. Năm ngoái, Fath đã được các cổ đông của mình cho phép thay đổi tình trạng pháp lý của quỹ từ đa dạng hóa thành không đa dạng hóa. Điều đó giúp ông dễ dàng đầu tư mạnh tay vào một loại cổ phiếu hơn.

Fath lớn lên ở ngoại ô Chicago, cha là thợ sửa đường ống và mẹ là trợ lý hành chính. Cả cha và mẹ ông đều không học đại học. Fath nói: “Tôi phải tự tìm con đường của riêng mình.” Tình yêu xe hơi của ông được truyền từ người cha: Cả hai gắn bó với nhau khi cùng làm việc trên những chiếc xe hơi suốt thời thơ ấu của ông.

Sau khi tốt nghiệp đại học Illinois tại Urbana-Champaign năm 1993, Fath làm việc tại công ty kiểm toán và trò chơi. Khi theo học trường Kinh doanh Wharton thuộc đại học Pennsylvania năm 1999, Fath nghe được thông tin từ người bạn cũ trong công ty kế toán đang tìm cách khởi nghiệp về công nghệ giáo dục. Cảm thấy hứng thú với ý tưởng này, Fath xin hoãn việc học và ký hợp đồng làm giám đốc tài chính tại công ty tiền thân của Broadform, nền tảng cộng tác trực tuyến dành cho phụ huynh, học sinh và giáo viên ở các trường dạy từ mầm non đến lớp 12 (K-12).

Mặc dù công việc kinh doanh khởi đầu tốt, nhưng nguồn vốn cạn kiệt khi thị trường chìm trong bong bóng dot-com. Fath trở lại trường kinh doanh vào đầu năm 2001, và một năm sau đó, Broadform sáp nhập vào Think.com, tổ chức phi lợi nhuận của Oracle.
Ông gia nhập T. Rowe Price, làm chuyên gia phân tích và trở thành đối tác quản lý danh mục đầu tư vào năm 2008, trước khi tiếp quản Growth Stock Fund vào năm 2014.

Hai điểm nổi bật chính mà các nhà phân tích của Fath chú trọng khi xác định các công ty đang chọn đúng hướng của sự thay đổi là tốc độ tăng trưởng của lợi nhuận và dòng tiền – cũng như độ bền vững của sự tăng trưởng đó.

Khoảng một nửa số công ty thuộc quỹ Growth Stock là những tổ chức phát triển lâu dài hoặc những nhân tố tạo nên sự đổi mới. 15% đến 25% khác là những công ty phát triển theo chu kỳ, chẳng hạn như tài chính và công nghiệp và theo Fath, đôi khi chúng có thể đạt mức tăng trưởng hai con số, dù chỉ trong ngắn hạn.

Ví dụ điển hình là Microsoft. Đầu những năm 2000, Microsoft ở “ngược hướng với sự thay đổi của máy tính để bàn,” Fath nhớ lại. Nhưng sau khi Satya Nadella nhậm chức giám đốc điều hành vào năm 2014, công ty đã chuyển hướng sang lĩnh vực di động và điện toán đám mây, cuối cùng quay trở lại mức tăng trưởng lợi nhuận hai con số. Fath bắt đầu mua cổ phiếu vào năm 2015 và Microsoft, chiếm 10% quỹ, hiện là cổ phiếu nắm giữ lớn nhất của ông.

15% đến 25% cuối cùng của danh mục đầu tư là những công ty mà Fath gọi là “các tình huống đặc biệt,” bao gồm các công ty chuyển đổi từ giá trị sang tăng trưởng, các công ty hưởng lợi từ sự thay đổi lâu dài trong ngành hoặc các công ty phát triển mạnh hơn thông qua sáp nhập.

Microsoft, Apple, Meta Platforms (Facebook) và Amazon tiếp tục “tìm ra những phương thức mới để giành chiến thắng” bằng cách thúc đẩy các doanh nghiệp hiện có, đổi mới và mở rộng sang các thị trường mới. Cũng giống như Amazon phát triển tốt nhờ các dịch vụ web và quảng cáo, Fath dự đoán Meta đã sẵn sàng để tăng trưởng trở lại, thể hiện qua việc mở rộng gần đây sang thương mại điện tử và dự án Metaverse.

Tính chất ủy thác của quỹ cho phép ông mạo hiểm ra nước ngoài. Ông sở hữu cổ phiếu công ty mẹ ByteDance của TikTok tại Trung Quốc, nhà sản xuất chất bán dẫn Hà Lan ASML và công ty Internet tiêu dùng Sea có trụ sở tại Singapore. Ông đặc biệt thích Sea, công ty có ba mảng kinh doanh: giải trí kỹ thuật số (nổi tiếng với trò chơi điện tử Garena Free Fire), thương mại điện tử và hệ thống thanh toán kỹ thuật số. Fath nhận thấy tiềm năng khi công ty mở rộng hoạt động kinh doanh mua sắm trực tuyến và chuyển sang các thị trường mới như Nam Mỹ.

Các cổ phiếu công nghệ và tăng trưởng cao đang chịu áp lực bán ra trong hai tháng qua. Rivian đang giao dịch với giá thấp hơn một nửa so với giá đỉnh của công ty. Snap cũng trong tình trạng tương tự. Công ty máy ảnh và mạng xã hội này là công ty lớn thứ 16 mà quỹ nắm giữ cổ phần. Theo Fath, bạn phải đối mặt với sự biến động đó để đạt được xu hướng tăng giá dài hạn.

Fath nói với các cổ đông rằng hãy kiên trì chờ đợi. “Chúng tôi sẽ tiếp tục đầu tư vào các công ty đang thay đổi thế giới hoặc đang tận dụng cơ hội sẵn có trong lĩnh vực của họ. Nếu bạn tin tưởng vào độ bền vững của hồ sơ tăng trưởng đó, bạn sẽ được yên tâm theo thời gian.”

Có vẻ khá mơ mộng khi Fath, là người coi trọng cái mà ông gọi là “thời kỳ vàng son” của ngành sản xuất Hoa Kỳ trong những năm 1950 và 1960, hiện đang điều hành quỹ đầu tư với phong cách tương tự thời đại đó. Ông nói: “Việc tìm kiếm các bộ phận cho xe hơi cũ có thể mất nhiều năm.” Nhưng cũng giống như việc tìm kiếm những cổ phiếu tăng trưởng mạnh mẽ mới để đầu tư, “đó thực sự là cuộc săn tìm kho báu.”

Biên dịch: Quỳnh Anh
Bản in theo tạp chí Forbes Việt Nam số 104, tháng 4.2022

————————–

Xem thêm:
Quỹ đầu tư PYN Elite: Ngược dòng thị trường
Quỹ của tỉ phú Jack Ma dẫn dắt vòng đầu tư 12 triệu USD vào Loship
Amazon lập quỹ Đổi mới Công nghiệp trị giá 1 tỉ USD
Tiền & đầu tư: Chú mèo 30 tỉ đô của Raymond Svider