Ngành năng lượng kéo tài sản các tỉ phú Indonesia lên mức kỷ lục

Năm 2022, nền kinh tế Indonesia được dự báo tăng trưởng từ mức 3,7% năm 2021 lên 5,3%, nhờ xu hướng giá cả hàng hóa toàn cầu tăng cao. Tuy nhiên, đà tăng này có thể bị ảnh hưởng do lạm phát hiện nay.

Chỉ số chứng khoán của Indonesia ghi nhận mức tăng 8% kể từ lần gần nhất Forbes thống kê giá trị tài sản, qua đó nâng tổng tài sản của 50 người giàu nhất Indonesia từ 162 tỉ đô la Mỹ năm 2021 lên con số kỷ lục 180 tỉ đô la Mỹ trong năm 2022.

Tổng cộng, có 22 thành viên trong danh sách năm nay ghi nhận giá trị tài sản tăng lên, bao gồm cả ba cái tên dẫn đầu. Global Digital Niaga, công ty mẹ của sàn thương mại điện tử Indonesia Blibli, thu về 510 triệu đô la Mỹ từ thương vụ IPO lớn thứ hai của đất nước này trong năm 2022, góp phần giúp hai anh em tỉ phú R. Budi và Michael Hartono tăng giá trị tài sản từ 5,1 tỉ đô la Mỹ năm 2021 lên 47,7 tỉ đô la Mỹ và vẫn giữ ngôi vị số một.

Giá than tăng cao trong cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu giúp Low Tuck Kwong vươn lên vị trí thứ hai với khối tài sản ròng tăng gần năm lần lên 12,1 tỉ đô la Mỹ. Nhà tài phiệt này là thành viên có mức tăng tài sản lớn nhất ở cả tỉ lệ phần trăm lẫn đồng đô la nhờ số cổ phần ông nắm giữ trong Bayan Resources, một trong bốn công ty khai thác than đá lớn nhất Indonesia, tăng mạnh giá trị.

Gia tộc Widjaja giảm một bậc xuống vị trí thứ ba, nhưng vẫn ghi nhận giá trị tài sản tăng 1,1 tỉ đô la Mỹ lên 10,8 tỉ đô la Mỹ khi tập đoàn Sinar Mas phục hồi mảng kinh doanh sản xuất giấy.

Djoko Susanto là một trong những tỉ phú đạt mức tăng giá trị tài sản lớn trong năm 2022 khi chuỗi cửa hàng bán lẻ Alfamart của ông đầu tư mạnh mở rộng quy mô. Ông Susanto lần đầu tiên lọt vào tốp 10 người giàu nhất Indonesia sau khi khối tài sản tăng gấp đôi lên 4,1 tỉ đô la Mỹ.

Một nửa trong số các thành viên thắng lớn năm nay có mức tăng giá trị tài sản lên hơn một tỉ đô la Mỹ. Mức tăng tài sản ròng tổng cộng là 46 tỉ đô la Mỹ, cao hơn con số 41 tỉ đô la Mỹ ghi nhận vào năm 2021.

Doanh nhân kỳ cựu trong ngành ngân hàng Jerry Ng, có mức tăng tài sản lớn nhất theo tỉ lệ phần trăm trong năm 2021, chứng kiến khối tài sản ròng trong năm 2022 giảm 63%, còn hai tỉ đô la Mỹ. Giá cổ phiếu Bank Jago của ông giảm mạnh từ mức đỉnh khi các nhà đầu tư cho rằng ngân hàng này được định giá quá cao.

Thuế tiêu thụ thuốc lá cao hơn cũng khiến khối tài sản ròng của tỉ phú thuốc lá Susilo Wonowidjojo giảm 1,3 tỉ đô la Mỹ xuống còn 3,5 tỉ đô la Mỹ.

Danh sách năm 2022 chào đón sáu thành viên mới, với ba tỉ phú từ ngành khai thác than đá: nữ tỉ phú Dewi Kam, sở hữu khối tài sản ròng hai tỉ đô la Mỹ nhờ 10% cổ phần nắm giữ trong Bayan Resources.

Ghan Djoe Hiang, vợ nhà sáng lập quá cố Athanasius Tossin Suharya của Baramulti Group, và Eddy Sugianto, người đã niêm yết cổ phiếu của công ty khai thác và cung cấp than đá Prima Andalan Mandiri lên sàn chứng khoán năm 2021.

Đợt IPO thành công của nhà cung cấp sản phẩm từ sữa và thực phẩm chế biến sẵn Cisarua Mountain Dairy (Cimory) trong năm 2021 giúp Bambang Sutantio trở thành tỉ phú mới của Indonesia với khối tài sản ròng 1,85 tỉ đô la Mỹ.

Giá trị tài sản ròng tối thiểu vào danh sách 50 người giàu nhất Indonesia năm 2022 là 885 triệu đô la Mỹ, tăng từ 695 triệu đô la Mỹ năm 2021. Có sáu thành viên rời khỏi danh sách tỉ phú năm nay.

Djoko Susanto: Nguồn sống thiết yếu

Năm nay, giá trị tài sản ròng của tỉ phú Djoko Susanto tăng gấp đôi, lên 4,1 tỉ đô la Mỹ, khi doanh thu của Sumber Alfaria Trijaya, công ty điều hành chuỗi cửa hàng tiện lợi Alfamart, tăng trưởng mạnh nhờ thành công mở rộng mạng lưới cửa hàng sang các quốc gia lân cận. Trong năm 2021, Sumber Alfaria Trijaya đã khai trương hơn 1.000 cửa hàng minimart mới, nâng tổng số cửa hàng lên hơn 19.500.

Vượt qua khó khăn vì đại dịch COVID-19 và chuỗi cung ứng bị gián đoạn, lợi nhuận ròng của Sumber Alfaria Trijaya năm 2021 đạt 1.900 tỉ rupiah (122,2 triệu đô la Mỹ), tăng gần 84% so với năm 2020 và tiếp tục tăng 46% trong nửa đầu năm 2022.

Theo Fitch Ratings, việc Indonesia quay trở lại nhịp sống bình thường giúp công ty được hưởng lợi, đẩy nhanh quá trình mở cửa hàng mới sau khi đối thủ cạnh tranh Hero Supermarket dừng hoạt động chuỗi đại siêu thị do doanh số bán hàng ảm đạm trong năm 2021. Alfamart là chuỗi cửa hàng tiện lợi lớn thứ hai ở Indonesia, sau Indomaret của Salim Group.

Trong năm 2022, Sumber Alfaria Trijaya đầu tư đến 3.500 tỉ rupiah (224 triệu đô la Mỹ) để bổ sung 1.000 cửa hàng minimart mới và gia hạn các hợp đồng cho thuê cửa hàng hiện tại. Trong khi đó, ứng dụng mua sắm trực tuyến Alfagift tiếp tục ghi nhận số lượng người dùng gia tăng, với hơn 10 triệu lượt tải về tính đến giữa tháng 11.2022.

Công ty cũng chi ra số tiền 500 tỉ rupiah (32 triệu đô la Mỹ) để mua lại 2,2% cổ phần trong ngân hàng Hồi giáo trực tuyến Bank Aladin, cho phép khách hàng gửi và rút tiền tại cửa hàng Alfamart.

Djoko Susanto thành lập Alfamart vào năm 1989, sau đó rời vai trò lãnh đạo cách đây một thập niên. Năm 2014, con gái Feny Djoko Susanto nắm quyền điều hành doanh nghiệp gia đình trong vai trò chủ tịch và con trai út Budiyanto Djoko Susanto là ủy viên ban giám sát điều hành.

Người con trưởng Hanto Djoko Susanto là chủ tịch kiêm CEO của công ty con về bất động sản Alfaland. Gần đây, Alfaland và đơn vị vận hành trạm thu phí Jasa Marga đã hợp tác xây dựng và vận hành các khách sạn tại 27 điểm dừng chân do một công ty trực thuộc chính phủ Indonesia quản lý. —Yessar Rosendar

Wijono & Hermanto Tanoko: Bức tranh lớn hơn

Hơn 60% trong số tài sản trị giá 3,65 tỉ đô la Mỹ của anh em Wijono và Hermanto Tanoko đến từ Avia Avian, nhà sản xuất sơn hàng đầu của Indonesia tính theo thị phần. Được người cha quá cố Soetikno Tanoko thành lập năm 1978 tại Đông Java, công ty đã lên sàn vào cuối năm ngoái, huy động được 5,76 ngàn tỉ rupiah (400 triệu đô la Mỹ) cho đợt IPO lớn nhất trong số các công ty cùng ngành ở châu Á vào năm 2021.

Hermanto, ủy viên giám sát điều hành của công ty, cho biết: “Chúng tôi niêm yết Avia Avian để xây dựng hình ảnh thương hiệu nhằm hỗ trợ tăng trưởng ở các thị trường mới.” Công ty hiện diện ở 98 thành phố trên 37 tỉnh và có kế hoạch mở rộng hơn vào các vùng sâu vùng xa. Avia Avian cũng đang xây dựng một nhà máy mới ở Tây Java, bổ sung cho hai nhà máy hiện có.

Hai anh em điều hành một doanh nghiệp rất có lãi. Trong chín tháng đầu năm 2022, Avia Avian báo cáo biên lợi nhuận ròng ở mức đáng kinh ngạc là 21,7% – mức trung bình toàn cầu là 6% – trên doanh thu 4,9 ngàn tỉ rupiah (hơn 300 triệu đô la Mỹ).

Hermanto cho biết công ty có thể đạt biên lợi nhuận cao như vậy bởi vì “chúng tôi có hoạt động kinh doanh tích hợp, từ đầu đến cuối.” Ngoài sơn, Avia Avian cùng với các chi nhánh sản xuất hộp đựng sơn và máy móc, đồng thời có cơ sở in ấn và mạng lưới phân phối riêng. Năm 2022, Hermanto kỳ vọng công ty sẽ đạt mức tăng trưởng doanh số 10%.

Mặc dù cổ phiếu của Avia Avian đang được giao dịch thấp hơn mức giá khi IPO, nhưng tổng tài sản của hai anh em đã tăng 11%, phần lớn nhờ danh mục đầu tư phát đạt của Hermanto gồm các công ty niêm yết thuộc công ty cổ phần riêng của ông là Tancorp Abadi Nusantara.

Trong năm qua, cổ phiếu của công ty nước đóng chai Sagununa Primatirta của Tancorp đã tăng 35%; nhà phát triển bất động sản Jaya Sukses Makmur Sentosa tăng 130%; và công ty quần áo Mega Perintis tăng 200%.

Hermanto rất quan tâm đến việc mua lại. Vào tháng 10, Tancorp Bangun Indonesia của ông đã chi 151,5 tỉ rupiah (hơn chín triệu đô la Mỹ) để mua 55% cổ phần của nhà sản xuất gốm sứ Cahayaputra Asa Keramik ở Jakarta, mà ông cho rằng có tiềm năng trở thành công ty toàn cầu. “Chúng tôi sẽ thực hiện các thương vụ mua lại khi tin công ty đó có thể phát triển nhanh hơn cùng với chúng tôi.”

Biên dịch: Quỳnh Anh
Bản in theo tạp chí Forbes Việt Nam số 113, tháng 1.2023