Tesla gặp khó trong hành trình chinh phục thị trường Ấn Độ

Năm 2016, khi Tesla mở đợt đặt trước cho mẫu sedan Model 3 tại Ấn Độ, Arun Bhat, doanh nhân và người ủng hộ nhiệt thành của Elon Musk từ thành phố Bengaluru (phía Nam Ấn Độ), là một trong những người đầu tiên đặt mua chiếc xe anh hằng mơ ước. Thậm chí, Bhat rao bán bốn xe hạng sang để chừa chỗ cho chiếc Model 3.

“Tôi đã nghĩ là chỉ trong vài năm, Tesla sẽ ra mắt tại Ấn Độ. Tôi yêu thích chiếc xe và nội thất có thiết kế tối giản”, Bhat cho biết. Năm năm sau, ông vẫn tiếp tục chờ đợi.

Tesla hiện là hãng xe có giá trị nhất thế giới với vốn hóa thị trường hiện vượt quá 1.000 tỉ USD, biến Elon Musk thành người giàu nhất thế giới. Tesla đang ở trong thời kỳ tốt đẹp, cả về lợi nhuận và doanh thu toàn cầu trong năm nay. Công ty ghi nhận kỷ lục 1 triệu đơn hàng cho mẫu xe điện. Tuy vậy, sau nhiều năm tìm cách, Elon Musk vẫn chưa phân phối xe tại Ấn Độ được, kể cả khi ông tập trung vào thị trường này.

Trong một vài tuần trở lại đây, công ty đã đẩy mạnh hơn nỗ lực xâm nhập vào đây. Giám đốc chính sách nội địa Manuj Khurana đang nỗ lực vận động hành lang để chính quyền Ấn Độ miễn phí nhập khẩu (vốn gần như tăng giá xe Tesla lên gấp đôi). Thay vào đó, chính quyền của Thủ tướng Narendra Modi lại muốn Tesla cam kết sản xuất xe tại Ấn Độ.

Bộ Giao thông Vận tải Ấn Độ đã chấp thuận bốn mẫu xe của Tesla bán tại thị trường này. Dù Tesla chưa công bố kế hoạch chính thực tại Ấn Độ, nhưng hãng đã chuẩn bị khu vực bán hàng tại Mumbai, đăng ký văn phòng ở Bengaluru và tuyển dụng nhân sự hỗ trợ bán hàng trong nước. Hiện tại, mọi thứ vẫn đang đi vào bế tắc.

Tesla sẽ mất tới một năm để xây dựng nhà máy nội địa và ngốn khoản đầu tư khổng lồ. Đó là còn chưa thể bán mẫu xe nhập khẩu nếu vẫn bị áp thuế. “Thuế nhập khẩu tại Ấn Độ là mức cao nhất trên thế giới hiện nay, tại bất kỳ quốc gia lớn nào khác ”, Elon Musk nói với người ủng hộ tại Ấn Độ trên Twitter vào tháng 7.2021.

Theo một số ước tính, nếu không được miễn thuế, thuế nhập khẩu của Ấn Độ sẽ khiến mẫu xe Tesla Model 3, với giá khởi điểm 44 ngàn USD tại Mỹ, sẽ có giá 80 ngàn USD tại Ấn Độ nếu hãng muốn có lãi.

Nhưng đó không phải là vướng mắc duy nhất. Trạm sạc cho xe điện còn hạn chế, thiếu chính sách thu hút những người mua xe điện và khó khăn về hạ tầng đường sá.

Mặc dù là quốc gia có dân số rất lớn với 1,3 tỉ người, nhưng Ấn Độ lại là thị trường tương đối nhỏ, với doanh số trong năm 2020 chưa đến 3,5 triệu xe con và xe thương mại. Nhu cầu cho xe điện và xe hạng sang còn ít hơn. Vào năm 2020, chỉ khoảng 5.000 xe điện được bán ra tại Ấn Độ, trong đó hãng xe điện Mahindra Electric tại Bangalore chỉ chiếm chưa đến 0,5% tổng doanh số.

“Giống như mọi người từng nói về Trung Quốc: ‘một quốc gia tỉ dân mà không có tiền thì không phải là thị trường’. Ấn Độ cũng như vậy. Tài sản tập trung vào một nhóm người, và những người còn lại cuộc sống rất chật vật. Mức giá trung vị cho mẫu xe mới được bán ra tại Ấn Độ sẽ ít hơn 10 ngàn USD, thấp hơn nhiều so với chiếc Tesla,” Michael Dunne, nhà phân tích, cố vấn nhiều kinh nghiệm cho ngành công nghiệp xe ở châu Á, và hiện điều hành công ty tư vấn Zozo Go tại San Diego cho biết.

Vậy tại sao lại cần phải quan tâm? Tesla đang nhanh chóng “vươn mình” trên toàn thế giới, mở rộng quy mô sản xuất và doanh thu tại Trung Quốc. Công ty đang chờ được chính phủ Đức cấp phép để khởi công xây dựng nhà máy sản xuất xe điện Giga Berlin và thêm một nhà máy khác tại Austin, Texas.

Tuy là quốc gia đông dân thứ hai thế giới, Ấn Độ lại là thị trường không thực sự thu hút, nhưng tầng lớp trung lưu am hiểu về công nghệ đang ngày càng mở rộng. Cũng như Trung Quốc, thị trường tiêu dùng tại Ấn Độ có tiềm năng dài hạn rất lớn. Chính phủ Ấn Độ đang có những bước thúc đẩy xe điện để giảm khí thải, đưa ra những chính sách thu hút người mua, gồm phí đăng ký trước bạ và thuế đường bộ thấp, dù mức độ không giống như ở Mỹ và châu Âu khi có thể giảm tới hàng nghìn USD giá xe.

Căng thẳng địa chính trị giữa Ấn Độ và Trung Quốc cũng làm cho tình hình phức tạp hơn khi Tesla vận động hành lang để được giảm thuế tại Ấn Độ. Bộ trưởng Giao thông vận tải Nitin Gadkari cảnh báo hãng xe về việc vận chuyển xe từ nhà máy đặt ở Thượng Hải để bán tại Ấn Độ, yêu cầu Elon Musk nên sản xuất nội địa.

“Elon Musk nên sản xuất và xuất khẩu xe điện từ Ấn Độ”, ông cho biết khi trả lời phỏng vấn vào tháng 11.2021. Theo ông Gadkari, nếu Elon Musk đồng ý, Tesla sẽ nhận được sự hỗ trợ đặc biệt từ chính phủ Ấn Độ.

Tỉ phú Elon Musk đã hé lộ về khả năng sản xuất tại Ấn Độ, với động lực từ việc miễn thuế. “Nếu Tesla có thể thành công với xe nhập khẩu, nhà máy tại Ấn Độ có thể thành hiện thực ”, Elon Musk cho biết vào tháng 7.

Chính phủ ông Modi vẫn chưa thay đổi yêu cầu công ty phải cam kết sản xuất nội địa trước khi cân nhắc miễn thuế hoặc trợ cấp. Tesla không phản hồi qua email về vấn đề trên. Trong báo cáo doanh thu theo quý vào tháng 10, ban lãnh đạo của Tesla đã không cung cấp thông tin về kế hoạch của công ty tại Ấn Độ.

Ấn Độ sẽ là điểm đến hấp dẫn để sản xuất xe cho những thị trường mà Elon Musk vẫn chưa tiến vào, gồm Đông Nam Á, Châu Phi, Châu Mỹ La-tinh cũng như Úc và New Zealand, Dunne cho biết. Có thể là Tesla muốn tiếp bước Hyundai Motor, khi biến Ấn Độ trở thành nguồn xuất khẩu xe quy mô lớn, vận chuyển hơn 1 triệu chiếc cho 88 thị trường quốc tế trong năm tài chính 2020.

Trong nhiều năm tới, việc đặt cơ sở xuất khẩu tại Ấn Độ cũng có thể trở thành “đối trọng” với những đầu tư mà Musk đã dồn cho thị trường Trung Quốc, Dunne nói.

Nhà phân tích xe Bakar Sadik Agwan thuộc GlobalData tại Hyderabad lại nhìn ra những thách thức lớn cho Tesla tại Ấn Độ. Lớn nhất là có quá ít trạm sạc để xe Tesla có thể di chuyển giữa các thành phố, trừ khi công ty thiết lập mạng lưới riêng. “Họ sẽ cần phải có mạng lưới bán hàng và dịch vụ lớn, cũng như trạm sạc pin chuyên biệt”, Agwan cho biết.

Mức giá cũng là chướng ngại lớn khác. Tại Mỹ, mẫu Tesla Model 3 rẻ nhất có giá khởi điểm 40 ngàn USD. Đây là mức giá đắt cho phần lớn người mua xe tại Ấn Độ, kể cả khi Elon Musk được miễn thuế. Điều này đẩy Tesla vào phân khúc hạng sang. Trong năm 2020, người Ấn độ chỉ mua 30 ngàn chiếc xe hạng sang, Agwan cho biết.

Do đó, trong 5 năm đầu tiên tại thị trường Ấn Độ, Tesla có thể chỉ bán được chưa đến 150 chiếc xe, theo Soumen Mandal, nhà phân tích Nghiên cứu Thị trường của Counterpoint Technology tại Gurugram, Ấn Độ.

Đường sá ở Ấn Đọ cũng là thách thức khác, nhiều nơi vẫn chưa được đánh dấu trên GPS và giao thông tại một số điểm trong các thành phố đông dân thường bị ách tắc do gia súc và chó.

Là người ủng hộ lâu năm của Tesla, Bhat thấy lạc quan là mình rất gần với chiếc xe mong ước (hiện ông hứng thú với mẫu SUV Model Y hơn Model 3 từng đặt mua đó).

Bhat đã cùng với Nikhil Chaudhary, một người mê Tesla khác tạo ra trang Twitter để thể hiện sự ủng hộ dành cho Elon Musk và cập nhật tin tức mới nhất về kế hoạch của Tesla tại Ấn Độ. Vào năm 2020, khi những người ủng hộ khác hỏi Elon Musk về việc quá trình ra mắt tại thị trường Ấn Độ, CEO của Tesla đã đáp lại “chắc chắn là vào năm sau”. Đoạn phản hồi này đã trở thành một câu đùa giữa Baht và Chaudhary.

Kể cả khi có phải trả một mức giá rất cao dành cho mẫu xe Tesla, Bhat vẫn cho rằng đây là xứng đáng cho việc tiết kiệm nhiên liệu về lâu dài. Nhưng chủ yếu là do ông muốn sở hữu một chiếc xe Tesla.

“Chúng tôi đã tìm được giải pháp cho mọi thứ, giờ chỉ còn thiếu mỗi xe,” Bhat cho biết.

Biên dịch: Minh Tuấn