Một năm đặc biệt với Elon Musk: trở thành người giàu nhất thế giới

Elon Musk đã trải qua một năm 2021 đáng nhớ. Thời điểm cả thế giới chịu nhiều xáo trộn do giãn cách xã hội nhưng những tác động đó không ảnh hưởng đến sự nghiệp và tài sản của Musk, giám đốc điều hành của Tesla và công ty tên lửa SpaceX. Thời điểm đó, ông sở hữu tài sản khoảng 155 tỉ USD.

Giờ đây, gần một năm sau, tài sản của người đàn ông 50 tuổi này tăng lên chưa từng có. Ông có thêm 90 tỉ USD, tăng giá trị tài sản lên 245,1 tỉ USD tính từ ngày 1.1.

Trong vòng hai năm, tài sản của Musk tăng 200 tỉ USD. Trong suốt năm 2020, ông đã có thêm hơn 110 tỉ USD vào khối tài sản khổng lồ – đạt kỷ lục về lợi nhuận lớn nhất trong một năm. Theo ghi nhận của Forbes, không có ai trong danh sách tỉ phú đạt được lợi nhuận trên từ trước đó.

Lý do chính là giá cổ phiếu Tesla tăng liên tục dù bị chỉ trích giá quá cao, tăng 32% tính đến ngày 17.12. Đỉnh điểm là vào đầu tháng 11, lần đầu tiên giá trị tài sản của Musk vượt mốc 300 tỉ USD, trở thành người giàu nhất hành tinh. Nhưng sau đó, cổ phiếu lại giảm gần 24% so với mức cao nhất trong ngày 4.11, sau khi Musk đăng tin trên Twitter về suy nghĩ có nên bán hàng triệu cổ phiếu để nghỉ việc và nhiều điều khác.

Dan Ives, giám đốc điều hành và nhà phân tích cổ phiếu cấp cao tại Wedbush cho biết: “Tesla trải qua một năm đầy thách thức, với mức độ cạnh tranh ngày càng quyết liệt, thiếu hụt chip và giá cổ phiếu giảm từ giá kỷ lục lịch sử. Cho dù khó khăn, Tesla đã vượt qua được tất cả và đạt doanh thu cao.”

Tương tự, SpaceX cũng trải qua một năm lịch sử. Mùa thu năm nay, công ty hàng không vũ trụ đã đưa phi hành đoàn dân sự đầu tiên trên thế giới lên vũ trụ. Nhờ đó, giá cổ phiếu giao dịch trên thị trường thứ cấp tăng lên 100 tỉ USD từ mức định giá 74 tỉ USD hồi tháng 2. Trong đó, số cổ phần Musk sở hữu trong SpaceX trị giá khoảng 32 triệu USD.

Sau đây là một vài thách thức nổi bật Musk trải qua trong năm 2021 nhiều biến động:

Rắc rối pháp lý với chính quyền Trung Quốc. Theo Ives, căng thẳng giữa Musk và các nhà quản lý Trung Quốc đã ảnh hưởng đến cổ phiếu của Tesla trong nửa năm đầu. Tesla đặt nhà máy tại Trung Quốc và đây là thị trường béo bở của công ty, chiếm khoảng 1/4 tổng doanh thu trong 9 tháng đầu năm 2021, theo báo cáo thu nhập quý 3 của công ty. Nhưng khi Bắc Kinh tăng cường kiểm soát chặt các công ty công nghệ trong nước trong năm nay, chính quyền ban hành các quy định nghiêm ngặt về việc thu thập dữ liệu ô tô và khả năng chuyển dữ liệu ra nước ngoài.

Các quy định đó đã làm cho Tesla gặp nhiều trở ngại trong nghiên cứu và phát triển vì nhà sản xuất ô tô thu thập dữ liệu người dùng rộng rãi từ camera và cảm biến trên xe để cải thiện hệ thống tự lái. Tesla cũng chịu sự giám sát sau khi một cô gái giận dữ nhảy lên nóc chiếc Model 3 đang được trưng bày tại Triển lãm ô tô Thượng Hải để la hét cáo buộc hãng lắp hệ thống phanh bị lỗi cho xe.

Mọi việc đã thay đổi trong tháng 9 sau khi Musk phát biểu tại Hội nghị Internet Thế giới hàng năm do Trung Quốc tổ chức, trấn an các nhà lãnh đạo với những cam kết Tesla sẽ mở rộng quy mô hoạt động ở đó. “Chúng tôi đang làm việc với các nhà quản lý để tìm ra giải pháp tốt nhất cho bảo mật dữ liệu”, Musk cho biết tại hội nghị, đồng thời chỉ vào một trung tâm dữ liệu mới được Tesla xây dựng ở Trung Quốc để lưu trữ “thông tin định danh cá nhân” tại địa phương mà không cần chuyển ra nước ngoài.

Ives cho biết:“ Nếu Musk không giải quyết tốt vấn đề bảo mật dữ liệu ở Trung Quốc và xoay chuyển tình thế, thì ông sẽ đánh mất thế mạnh và Tesla cũng không có được như ngày hôm nay. ”

Thiếu hụt chip. Chip bán dẫn là bộ phận quan trọng trong những chiếc ô tô mới, cung cấp năng lượng cho hệ thống điều khiển động cơ, hệ thống phanh trợ lực và hệ thống trợ lực lái. Gián đoạn trong chuỗi cung ứng đã dẫn đến thiếu hụt chip bán dẫn trong năm nay, ảnh hưởng nặng nề đến các nhà sản xuất ô tô như General Motors và Ford – nhưng Ives cho biết, Tesla đã giải quyết được hầu hết tình trạng thiếu hụt trên nên không bị ảnh hưởng quá nhiều.

Đó là bởi vì Tesla đã tự sản xuất chip trong nhiều năm bằng công nghệ vật liệu bán dẫn mới gọi là silicon cacbua giúp giảm tình trạng phụ thuộc vào silicon nguyên chất. Do đó, tình trạng thiếu hụt chip bán dẫn không cản trở Tesla đạt được mục tiêu sản lượng xe, mặc dù nhà máy của công ty ở Fremont, California đã tạm dừng sản xuất trong hai ngày hồi tháng 2 do “thiếu hụt phụ tùng”.

Định giá Tesla vượt ngàn tỉ đô. Cổ phiếu Tesla đã tăng mạnh hồi tháng 10 sau khi công ty cho thuê xe hơi khổng lồ Hertz thông báo đồng ý chi khoảng 4,2 tỉ USD mua 100.000 xe Tesla để bổ sung vào đội xe cho thuê. Tin tức này đã nâng giá trị vốn hóa thị trường của Tesla lần đầu tiên vượt mốc 1.000 tỉ USD và giá trị tài sản ròng của Musk tăng vọt lên trên 300 tỉ USD, trở thành người giàu nhất từ trước đến nay.

Tính đến ngày 17.12, tài sản của ông ước tính là 245,1 tỉ USD và vẫn là người giàu nhất thế giới, theo sau là người sáng lập Amazon, Jeff Bezos, ông trùm thời trang Pháp, Bernard Arnault, và người sáng lập Microsoft, Bill Gates.

SpaceX làm nên lịch sử. Khi tài sản của Musk tăng lên kỷ lục mới, thì công ty hàng không vũ trụ của ông cũng đạt được nhiều thành tựu. Vào giữa tháng 9, SpaceX đã phóng tàu vũ trụ đưa đưa phi hành đoàn dân sự đầu tiên trên thế giới lên vũ trụ, tạo nên bước tiến phát triển ngành du lịch vũ trụ còn non trẻ. Phi hành đoàn gồm bốn người, trong đó có tỉ phú fintech Jared Isaacson trải qua ba ngày để bay vòng quanh hành tinh. Đây là một phần quan trọng trong cuộc đua giữa các tỉ phú không gian giữa Musk, Jeff Bezos và tỉ phú người Anh Richard Branson.

Mặc dù Musk không đích thân lên vũ trụ trong năm nay, nhưng các đối thủ của ông đã làm được điều đó. Bezos đã lên vũ trụ trong tên lửa BlueOrigin được phóng hồi tháng 7, khoảng một tuần sau khi Branson đặt chân lên vũ trụ trong chuyến đi được công ty du lịch vũ trụ Virgin Galactic do ông điều hành thực hiện. Musk cũng đã đặt một chuyến du hành vũ trụ Virgin Galactic trong tương lai nhưng không biết rõ thời gian chính xác khi nào đi.

Vận đỏ bán cổ phiếu. Trong ngày 6.11, Musk đã thực hiện một cuộc thăm dò trên Twitter đầy ẩn ý hỏi những người theo dõi liệu ông có nên bán 10% cổ phần ông sở hữu tại Tesla hay không, tạo nên một làn sóng chấn động trong thế giới kinh doanh. Trước đó, Musk chỉ hai lần bán cổ phiếu Tesla trong năm 2010 và năm 2016.

Hai ngày sau, Musk bắt đầu bán cổ phiếu và thực hiện quyền chọn mua cổ phiếu dự kiến hết hạn vào tháng 8.2022. Đến ngày 13.12, ông đã kiếm gần 13 tỉ USD sau khi bán cổ phiếu Tesla. Forbes ước tính ông có thể trả 8,3 tỉ USD tiền thuế trong những đợt bán đó, trở thành người đóng thuế nhiều nhất ở Mỹ. Musk tuyên bố trên Twitter rằng ông lập kỷ lục lịch sử về “đóng thuế nhiều nhất ở Mỹ trong năm nay”.

Ives nói về cuộc thăm dò Musk thực hiện trên Twitter: “Tất nhiên đó cũng là chiêu trò thu hút sự chú ý của dư luận. Nếu ông bất ngờ bán cổ phiếu, thì giá cổ phiếu sẽ giảm đột ngột.” Theo Forbes ước tính, Musk tích lũy được khoảng 4,4 tỉ USD tiền mặt (sau thuế) sau những đợt bán cổ phiếu kéo dài đến ngày 13.12.

Thêm một cuộc tình tan vỡ. Musk cũng có vài sự thay đổi trong đời sống riêng tư. Vào cuối tháng 9, ông đã chia tay với Grimes, nhạc sĩ thể loại nhạc grunge sau khoảng ba năm hẹn hò. Cuộc chia tay diễn ra chỉ sau vài tuần sau Musk và Grimes  cùng nhau tham dự Met Gala. Trước đó, cặp đôi đã sinh ra một cậu con trai tên X Æ A-Xii Musk trong tháng 5.2020.

Đặt cược vào Texas. Musk đã chuyển tất cả về Lone Star State trong năm nay. Tính đến tháng Sáu, ông đã bán sáu trong số bảy biệt thự ở California và ngôi nhà cuối cùng còn lại cũng đang được rao bán. Vậy ông ở đâu trong những ngày này? Một ngôi nhà “đúc sẵn, có thể gập lại” rộng khoảng 37.161m2, có kích thước bằng một căn hộ studio, được xây dựng ở Boca Chica, Texas, nơi SpaceX sản xuất tên lửa Starship.

Sau khi trao đổi với các nhà lập pháp California về các quy định bảo đảm an toàn trong phòng chống COVID-19 tại nhà máy ở Fremont của Tesla kể từ năm 2020, tỉ phú đã công bố kế hoạch chuyển trụ sở của Tesla từ Palo Alto đến Austin, Texas trong cuộc họp cổ đông thường niên hồi tháng 10. Trong cuộc họp, ông viện dẫn do chi phí nhà ở cao ngất ngưởng của California và thời gian di chuyển dài vì vậy công ty nên di dời trụ sở. Công việc di dời đã được hoàn tất trong đầu tháng 12, mặc dù vẫn chưa biết rõ có bao nhiêu nhân viên Tesla sẽ chuyển đến Austin hoặc phải tuyển dụng bao nhiêu nhân viên mới.

Quyết tâm trong năm mới? Vào mùa lễ, tỉ phú thường hay tài trợ cho các hoạt động từ thiện nhưng dường như đây không phải là hoạt động người giàu nhất thế giới ưu tiên thực hiện trong năm nay. Mặc dù, mười năm trước, ông đã ký Cam kết cho đi (Giving Pledge)- một lời hứa sử dụng ít nhất một nửa tài sản tài trợ cho các hoạt động từ thiện. Theo Forbes ước tính, đến nay Musk chỉ quyên góp chưa tới 1% tài sản cho các hoạt động từ thiện.

Ives dự đoán năm 2022 xe điện sẽ được sử dụng ngày càng nhiều hơn nên các công ty xe điện trên thị trường sẽ phải cạnh tranh khốc liệt hơn. Chính vì thế, Tesla sẽ tập trung tăng cường sản xuất tại các nhà máy chính ở Berlin và Austin, Texas. Tesla có thể tăng tổng sản lượng lên hai triệu chiếc mỗi năm, từ khoảng một triệu chiếc hiện tại, Ives khẳng định. So với Toyota, GM và Ford, các công ty này đều bán được hơn bốn triệu chiếc mỗi năm, nhưng xe điện chỉ chiếm một phần nhỏ.

Ives nói: “Chúng ta thực sự đang chứng kiến một cuộc chạy đua trong sản xuất [xe điện]. So với các đối thủ, Tesla dẫn đầu trong phát triển công nghệ pin từ nhiều năm trước … nhưng các hãng khác vẫn đang đuổi theo sát nút.”

Musk cũng sẽ trải qua năm 2022 thú vị nếu ông không bán hết cổ phần. Trong ngày 9.12, ông đã đăng trên Twitter “đang nghĩ từ bỏ công việc và trở thành một người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội.” Nhưng đương nhiên, người giàu nhất thế giới có hàng tỉ lý do để gắn bó công ty ngoài niềm đam mê thay đổi thế giới.

Ông vẫn sẽ nhận được khoản tiền lương Tesla chi trả bao gồm 36 triệu quyền chọn mua cổ phiếu trị giá gần 32 tỉ USD nếu ông vẫn có thể khiến các nhà đầu tư của công ty hài lòng và nâng giá cổ phiếu tăng lên cho dù còn rất nhiều thách thức to lớn vượt xa tầm kiểm soát.

Biên dịch: Gia Nhi