Bí quyết kinh doanh: Sự nghiệp bánh của nữ doanh nhân tuổi 79 Patti Labelle

Có thể bạn biết Patti LaBelle nổi tiếng với bài hát Lady Marmalade hoặc nhớ bà là nghệ sĩ solo giành được hai giải Grammy vào những năm 1990. Có lẽ bạn cũng biết Out All Night, bộ phim hài ngắn bà tham gia năm 1992. Nhưng có thể bạn chưa biết, nữ hoàng nhạc soul (The Godmother of Soul – biệt danh của bà) còn chơi bài xuất sắc.

“Đêm qua tôi thắng đậm anh ta,” bà vừa nói vừa ra hiệu về phía đối tác kinh doanh, Charles Suitt, trong suốt ván bài Pitty Pat diễn ra vào một buổi chiều gần đây. Bà gom sạch số tiền quanh quầy bếp và cho vào chiếc túi nhỏ chứa đầy những tờ 20, 10, và 5 đô la Mỹ.

LaBelle không chỉ là người thắng đậm trong ván bài mà còn là một doanh nhân thành công. Mười lăm năm trước, bà sáng lập thương hiệu Patti’s Good Life ở quê hương Philadelphia để bán tương ớt. Sau đó, bà mở rộng sang kinh doanh các loại thực phẩm dễ ăn như bánh quy đào, bánh khoai lang nướng, thịt gà và bánh quy, món nui đút lò phô mai.

Mỗi món ăn đều được LaBelle chế biến theo công thức riêng của bà. Bài Lady Marmalade nổi tiếng của bà có câu hát Voulez-vous manger avec moi? (Các bạn muốn ăn cùng tôi không?) Dĩ nhiên mọi người đều đồng ý với bà, nên tổng doanh thu trong năm ngoái của công ty đạt mức gần 200 triệu đô la Mỹ.

Theo thỏa thuận về phí bản quyền, LaBelle trả tiền để nhà máy sản xuất thực phẩm cho bà, sau đó bán chúng cho các cửa hàng tạp hóa lớn nhất ở Hoa Kỳ, bao gồm cả Target và Walmart; chỉ riêng sản phẩm bán tại Walmart đóng góp doanh thu 85 triệu đô la Mỹ.

Sau khi trừ khoản tiền trả cho nhà máy, Patti’s Good Life thu về khoảng 10%, tương đương doanh thu 20 triệu đô la Mỹ vào năm ngoái. Hiện LaBelle và con trai sở hữu 100% cổ phần trong công ty, nhưng bà cũng cho biết mình sẵn sàng chào đón nguồn đầu tư bên ngoài.

“Mọi người nghĩ tôi là người đầu bếp nấu những món ăn chất lượng cho họ,” bà nói. “Và tôi không ghi tên mình vào sản phẩm nếu chúng không hoàn hảo 110%.”

LaBelle là thành viên mới lọt vào danh sách thường niên 50 Over 50 về 50 phụ nữ xuất sắc trên 50 tuổi do Forbes bình chọn lần thứ ba, trong đó tôn vinh những phụ nữ nỗ lực để đạt được thành tựu nổi bật ở độ tuổi 50, 60, 70 hoặc hơn nữa.

Danh sách năm nay, được hợp tác thực hiện với Mika Brzezinski, người đồng dẫn chương trình Morning Joe và sáng kiến Know Your Value của bà, tôn vinh những phụ nữ cực kỳ thành công này theo bốn hạng mục: Tác động, Đầu tư, Sáng tạo và Phong cách sống. Danh sách đầy đủ đã được đăng trên forbes.com/50over50.

LaBelle bắt đầu nấu ăn khi bà mới 10 tuổi, trốn trong nhà xe của gia đình để làm món xốt cà chua cay đặc trưng của mình. Bà chưa bao giờ từ bỏ sở thích này. Trong suốt sự nghiệp ca hát, bà nấu ăn cho Elton John, Prince và Rolling Stones, thậm chí còn ghi tên lên các khay thiếc để không nhầm lẫn thức ăn của Patti LaBelle với những loại thực phẩm được phục vụ sẵn.

Bà xuất bản cuốn sách dạy nấu ăn đầu tiên vào năm 1999. “Bạn bè tôi luôn hỏi: ‘Sao cậu không mở nhà hàng hoặc bắt đầu kinh doanh các món ăn sở trường của mình?’” LaBelle kể lại.

Năm 2003, bà thử nghiệm bán quần áo trên Home Shopping Network nhưng lại không hài lòng với chất lượng vải vóc, và cũng không thực sự yêu thích việc kinh doanh này. Trải nghiệm đó giúp bà nhận ra rằng mình muốn tự kinh doanh hơn là cấp phép nhượng quyền tên tuổi và thương hiệu cá nhân cho bên thứ ba.

Vì vậy, với Patti’s Good Life, bà gần như trực tiếp tham gia vào toàn bộ công đoạn. Bà mời các đầu bếp công nghiệp vào bếp của mình để xem cách bà chế biến thức ăn, sau đó kiểm tra sản phẩm 10-20 lần. Nhờ đó, khi bà ra mắt chiếc bánh khoai lang nướng mang nhãn hiệu Patti’s Good Life ở Walmart vào mùa thu năm 2015, sản phẩm này trở nên nổi tiếng trên YouTube và bán rất chạy trong ba ngày trước lễ Tạ ơn.

“Thậm chí hiện nay, lượng bánh khoai lang  nướng chúng tôi bán ra còn cao gấp năm lần so với thời điểm trước khi ra mắt loại bánh nướng Patti này,” Doug McMillon, CEO của Walmart trả lời Forbes qua email.

McMillon tin rằng sản phẩm này nổi tiếng nhờ được LaBelle giám sát chặt chẽ, đồng thời nhấn mạnh rằng bà đã đích thân đến các cửa hàng Walmart để khảo sát xem khách và nhân viên bán hàng mong đợi gì từ Patti’s Good Life. Ông nói rằng LaBelle hiểu rõ nhu cầu phải “đổi mới và cải tiến liên tục.”

Bà đang tiếp tục mở rộng hoạt động kinh doanh. Bà dự định ra mắt một dòng rượu vang vào cuối năm nay: vang hồng, vang trắng sản xuất từ nho sauvignon blanc và vang đỏ sản xuất từ nho cabernet, với hương vị tương tự những chai rượu cao cấp mà bà yêu thích – nhưng giá bán chỉ bằng một phần năm.

Ngoài ra, bà đang tìm cách phát triển dòng sản phẩm bữa sáng đông lạnh Patti’s Good Life, với bánh kếp và bánh quế được ra mắt vào mùa hè năm ngoái, đồng thời sẽ sớm giới thiệu một loại sirô dùng cho bệnh nhân đái tháo đường. “Sự nghiệp nấu ăn của tôi đang phát triển đến những cấp độ mà sự nghiệp ca hát chưa đạt được,” bà nhận xét.

Nancy Pfund
Tuổi: 67
Nhà sáng lập, DBL Partners

Năm 2003, khi hoạt động đầu tư tạo tác động nội bộ còn rất lâu mới trở thành xu hướng, Pfund đã ra mắt quỹ theo mô hình này tại JPMorgan.

Năm năm sau, ở tuổi 53, bà tách quỹ đầu tư tạo tác động nội bộ đó thành công ty đầu tư mạo hiểm DBL Partners và tạo dựng nên tên tuổi khi đặt cược sớm vào Tesla, Pandora và Farmers Business Network. Năm 2021, Pfund đã đóng quỹ đầu tư về khí hậu tập trung vào công nghệ trị giá 600 triệu đô la Mỹ.

Jamie Lee Curtis
Tuổi: 64 • Diễn viên

Khi còn trẻ, Jamie Lee Curtis nghĩ rằng bà sẽ từ giã sự nghiệp diễn xuất khi bước sang tuổi 40. Thật may là bà đã không làm vậy. Năm nay, bà giành giải Oscar đầu tiên cho vai phụ trong phim Everything Everywhere All at Once (Cuộc chiến đa vũ trụ).

“Năm vừa qua, tôi đã sống cuộc đời sáng tạo nhất mà tôi chưa từng trải nghiệm trong suốt cuộc đời mình,” bà nói. “Ở tuổi 64.”

Catherine Coleman Flowers
Tuổi: 64 • Nhà sáng lập, Center for Rural
Enterprise & Environmental Justice

Sau khi nhận giải “Genius Grant” của MacArthur vào năm 2020 khi bà 62 tuổi, Flowers đang gầy dựng sự nghiệp “ở độ tuổi trên 50” để thay đổi điều mà bà gọi là bí mật xấu xí của Hoa Kỳ: “Quốc gia giàu nhất thế giới nhưng lại có nhiều người không tiếp cận được dịch vụ vệ sinh cơ bản, với nước thải tràn trên mặt đất, hoặc chảy ngược vào nhà của họ.”

Peggy Whitson
Tuổi: 63
Phi hành gia/Giám đốc, Axiom

Không gian vũ trụ là ngôi nhà thứ hai của Peggy Whitson. Nữ phi hành gia 63 tuổi trải qua 675 ngày làm việc trong không gian, nhiều hơn bất kỳ phụ nữ nào còn sống cho đến nay.

Vào tháng 5.2003, Whitson bổ sung giải thưởng mới vào chuỗi thành tích bà đã đạt được: Là giám đốc phụ trách những chuyến du hành vũ trụ chở người của Axiom, bà trở thành phụ nữ đầu tiên chỉ huy sứ mệnh đưa phi hành đoàn tư nhân lên trạm Vũ trụ quốc tế cho công ty phát triển cơ sở hạ tầng vũ trụ đặt tại Houston.

Xem đầy đủ danh sách tại: Forbes.com/50over50

——————————————-

Bản in theo tạp chí Forbes Việt Nam số 121, tháng 9.2023