Thế giới đồ chơi Superplastic thành Disney của “vũ trụ ảo”

Trung tâm văn hóa tương lai của Metaverse (vũ trụ ảo) có thể cách Hollywood và thung lũng Silicon khoảng 4.800km, trong nhà kho bằng gạch và gỗ có tuổi đời hàng thế kỷ ở Burlington, Vermont. Bên bờ hồ Champlain, Paul Budnitz, người sáng lập công ty Superplastic, cùng nhóm thiết kế của mình, đã dành năm năm qua để tạo ra một loạt nhân vật kỹ thuật số và cốt truyện phức tạp nhằm thu hút hàng triệu người hâm mộ – và có thể kiếm được hàng tỉ đô la Mỹ – thuộc các lĩnh vực giải trí, âm nhạc, thời trang, NFT và tiền mã hóa trong thế giới Web3 còn non trẻ.

Walt Disney khai thác thời kỳ sơ khai của điện ảnh để phát triển gã khổng lồ ngành giải trí của mình. Marvel cũng áp dụng chiến thuật tương tự với truyện tranh. Budnitz, doanh nhân 54 tuổi, xây dựng studio nội dung gồm các nhân vật đa phương tiện độc đáo, được thiết kế để phát triển mạnh trong vũ trụ ảo tương lai. Thế giới đồ chơi của Superplastic trông giống như trong phim The Matrix (Ma Trận) hơn là bộ phim Wonderland (Xứ sở thần tiên.)

Những nhân vật đầy màu sắc của Superplastic đã có hàng triệu người hâm mộ trên mạng xã hội của riêng mình. Chúng cũng mang lại 20 triệu đô la Mỹ với thương vụ bán hàng chục ngàn NFT thông qua hợp tác cùng Christies’s và những công ty khác. Chúng tham gia tiệc tùng với Paris Hilton, dạo chơi trong game Fortnite, hợp tác trong hoạt động sưu tầm với ca sĩ-rapper J.Balvin, thậm chí còn được trả tiền với tư cách là người mẫu của Gucci.

Budnitz cho biết: “Công ty của chúng tôi là một vũ trụ bao gồm các nhân vật không ngừng phát triển. Khi chúng trở nên phổ biến, chúng có thể sống trong bất kỳ thị trường kỹ thuật số nào. Tôi sẵn sàng làm bất cứ điều gì trong bất kỳ thị trường nào nơi tôi có thể hiểu rõ và quan tâm đến người dùng, và tôi có thể tạo ra điều gì đó tuyệt vời.”

Lấy cảm hứng từ truyện tranh trên báo từ đầu những năm 1900, Superplastic ra mắt các nhân vật đầu tiên vào năm 2020, trước cả khi NFT trở thành một phần của hệ tư tưởng thời đại dịch. Nhưng không giống như truyện tranh, bản chất vũ trụ ảo ngay từ đầu của các nhân vật này cho phép mỗi nhân vật có thể tồn tại ở cả thế giới trực tuyến lẫn trực tiếp, thông qua hình thức kỹ thuật số lẫn các bộ sưu tập thực tế.

Janky, nhân vật giống mèo, yêu thích văn hóa đại chúng, âm nhạc và giày thể thao. Guggimon, con thỏ nổi tiếng với tính cách kiêu ngạo, xuất hiện trong các bộ phim kinh dị và thời trang, hay đăng nội dung về các chất bị kiểm soát và những điều tiêu cực. Ngoài ra còn có Dayzee, rapper biết tất cả về thương mại và công nghệ.

Budnitz nói: “Sản phẩm của chúng tôi rất hiện đại. Các nhân vật phát triển. Và chính tôi cũng là một người rất nổi loạn nên không thỏa mãn với việc ngồi yên một chỗ quá lâu.”

Các nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ, giải trí, thương mại và thời trang đang đặt cược vào tính độc đáo của Superplastic. Kể từ vòng hạt giống vào năm 2018, công ty đã huy động được 46 triệu đô la Mỹ từ một loạt nhà đầu tư bao gồm các ứng cử viên nặng ký của thế giới đầu tư mạo hiểm (Google Ventures và Index Ventures) và các thiên thần giới giải trí (Ashton Kutcher, Justin Timberlake, The Chainsmokers và Jared Leto).

Budnitz cho biết, Superplastic vừa nhận được thêm bốn triệu đô la Mỹ vốn đầu tư chiến lược từ Amazon, Sony Japan, Animoca và Kering – công ty mẹ của Gucci và Balenciaga. Những nhà đầu tư mới mang lại cho Superplastic nguồn tiền mặt, uy tín và giúp họ tiếp cận các kênh truyền thông và thương mại toàn cầu.

Thỏa thuận với Amazon sẽ giúp phát triển các chương trình và truyện tranh dài. Sony sẽ là yếu tố chủ chốt để tiến vào lĩnh vực phân phối âm nhạc và phim ảnh ở châu Á. Animoca cùng Superplastic tạo ra các NFT trong nền tảng The Sandbox và Rev Racing. Kering – đã hợp tác với Superplastic thực hiện các NFT và tác phẩm điêu khắc bằng sứ thủ công thông qua thương hiệu Gucci – đang khám phá các loại sản phẩm thực tế và kỹ thuật số mới.

Superplastic chỉ là một trong số các công ty khởi nghiệp mà Kering đã đầu tư trong năm qua để khám phá các mô hình kinh doanh đột phá mà không cần phải khai thác quá mức các thương hiệu xa xỉ của mình như Alexander McQueen và Yves Saint Laurent. Các khoản đầu tư gần đây khác của tập đoàn này bao gồm nền tảng Vestiaire Collective chuyên về thời trang đã qua sử dụng, nền tảng cung cấp dịch vụ đăng ký đặt hàng túi xách cao cấp của Anh Cocoon.Club và nền tảng mua sắm phát trực tuyến NTWRK.

Gregory Boutté, giám đốc khách hàng kiêm giám đốc kỹ thuật số của Kering, cho biết các thử nghiệm ban đầu cho thấy có “sự khao khát rất lớn” đối với NFT và bản chất độc quyền cùng sáng tạo của chúng cũng phù hợp với đặc tính của hàng xa xỉ.

Boutté nói: “Chúng tôi nhận thấy xu hướng này đang tăng lên và có nhiều tác động đến ngành của mình. Chúng tôi không hoàn toàn biết chính xác mọi việc sẽ như thế nào, vì vậy chúng tôi muốn chuẩn bị sẵn sàng từ trong nội bộ.”

Doanh nhân khởi nghiệp liên tục Budnitz thành lập công ty đồ chơi và giải trí KidRobot năm 2002, sau đó bán đi vào năm 2013. Năm 2014, ông đồng sáng lập Ello – nền tảng mạng xã hội không có quảng cáo – và mười năm trước ông thành lập Budnitz Bicycles, cửa hàng xe đạp ở Burlington bị đóng cửa trong đại dịch.

Bên cạnh bàn làm việc của ông là tấm áp phích tường mang dòng chữ “Death To Nostalgia” (tạm dịch: Hoài niệm là điều vô nghĩa), phương châm mà ông luôn ghi nhớ từ thời KidRobot. Nhưng điều đó không có nghĩa là ông không còn cảm giác gì với quá khứ. Các nhân vật của ông được lấy cảm hứng từ các nhân vật truyện tranh trong quá khứ như Krazy Kat và Ignatz – hai nhân vật trong truyện tranh đăng báo từ năm 1913 đến năm 1944. Ông cũng thích bộ đôi truyện tranh của Bỉ là Asterix và Tintin.

Có thể nói, Superplastic là nỗ lực lần thứ hai của Budnitz. Dưới sự lãnh đạo của ông trong hơn một thập niên, KidRobot đã thực hiện các giao dịch với nhiều chương trình và thương hiệu tương tự. Công ty tạo ra các bức tượng nhỏ cho các phim The Simpsons, Iron Man, South Park và Family Guy. Họ cũng hợp tác với các thương hiệu khác nhau như Volkswagen và Louis Vuitton cùng hãng giày Nike và công ty ván trượt tuyết Burton. Hàng chục nhân vật của Budnitz vẫn được trưng bày tại bảo tàng Nghệ thuật hiện đại ở thành phố New York.

Kinh nghiệm với KidRobot cũng dạy cho ông bài học quan trọng hiện trở thành kim chỉ nam cho Superplastic: không bao giờ cho đi tài sản trí tuệ. KidRobot từng tạo ra các nhân vật mới cho các chương trình trong tương lai nhưng không được các studio ưa thích và cũng chưa bao giờ được sản xuất. Tuy nhiên, ông vẫn nhận được tiền bản quyền cho một bộ phim chưa từng được thực hiện cách đây 12 năm.

Ông nói: “Nếu bạn xem xét cách các bộ phim hoạt hình thường được sản xuất thì sẽ hiểu. Một nghệ sĩ sẽ có ý tưởng hay, rồi bán cho một hãng phim lớn nào đó, sau đó hãng phim kiếm được toàn bộ lợi nhuận, kiểm soát ý tưởng và nói chung họ thường hủy hoại ý tưởng đó.”

Budnitz cũng học hỏi kinh nghiệm của Walt Disney từ những năm 1950 khi nhà sản xuất nhân vật chuột Mickey nổi tiếng kiểm soát toàn bộ tài sản trí tuệ của chính mình. Sự kiểm soát đó cho phép Disney “làm những điều kỳ lạ của mình và tạo ra tầm nhìn về một thế giới mới có sự chuyển biến thực sự” trên các bộ phim, chương trình truyền hình, sản phẩm thực tế và các công viên giải trí.

Người nổi tiếng kỹ thuật số và nhân vật ảo ngày càng phổ biến. Vào tháng 3.2022, cựu CEO của Disney, Bob Iger, thông báo rằng ông sẽ đầu tư và tham gia hội đồng quản trị của Genies – công ty khởi nghiệp được định giá một tỉ đô la Mỹ cho phép mọi người tạo hình đại diện 3D của riêng họ. Trong khi đó, các công ty quản lý tài năng hàng đầu của Hollywood đang ký hợp đồng để đại diện cho một loạt nhân vật kỹ thuật số sinh ra từ các NFT nổi tiếng như Bored Ape Yacht Club (BAYC), CryptoPunks và Meebits – mỗi bộ sưu tập có mạng lưới thương hiệu, người hâm mộ, nội dung và thương mại riêng.

Sarah Early, giám đốc điều hành tiếp thị tại UTA cho biết: “Chúng tôi sẽ xem xét kỹ không gian này giống như khi chúng tôi nhìn nhận về mạng xã hội. Mọi người sẽ cần phải tham gia và nhảy vào cuộc mà không có chiến lược thì chưa đủ.”

Với Superplastic, kế hoạch luôn xoay quanh các nhân vật, cùng tất cả các bộ phim, âm nhạc, câu chuyện và nhà tài trợ đi kèm với chúng. Tuy vậy, mối quan tâm ngày càng tăng đối với các bộ sưu tập kỹ thuật số là cơ hội hoàn hảo dành cho Budnitz, người có kinh nghiệm lâu năm trong việc tạo ra và bán các mặt hàng thật có phiên bản giới hạn.

Bryan Rosenblatt, đối tác hợp danh tại công ty đầu tư mạo hiểm Craft Ventures có trụ sở ở San Francisco, đã đầu tư từ năm 2019. Khi Superplastic công bố vòng gọi vốn Series A trị giá 20 triệu đô la Mỹ vào mùa thu năm ngoái, Rosenblatt nói với Forbes rằng Budnitz là “thiên tài sáng tạo” với thành tích “xây dựng những nhân vật thương hiệu đình đám và có góc nhìn tốt về nghệ thuật, giải trí và kinh doanh.”

Moshe Lifschitz, đối tác quản lý tại Shrug Capital, cũng đầu tư vào vòng Series A của Superplastic, cho biết: “Đó là cảm giác hoàn toàn khác so với bất kỳ công ty công nghệ nào mà tôi từng đầu tư vào hoặc làm việc cùng. Cách Paul xây dựng công ty và thực hiện cú chuyển mình mang lại tâm lý vô cùng phấn khích.”

Tham vọng trong thế giới thực cũng giúp Superplastic trở thành khác biệt. Gần đây, công ty công bố hợp tác chế tạo đồ chơi nghệ thuật bằng nhựa vinyl mới với BAYC. Vào tháng 6.2022, họ dự kiến mở cửa hàng ở thành phố New York để bán hàng hóa thật và có căn phòng bí mật cho chủ sở hữu NFT. Họ cũng đang kết hợp với một đối tác để mở nhà hàng sushi và thực hiện bộ phim hoạt hình “hài-hip-hop-kinh dị” có sự tham gia của Janky và Guggimon với một đối tác khác.

Băn khoăn lớn đặt ra là liệu người hâm mộ của Janky và Guggimon có theo họ đến phòng vé, nghe album, mua hàng hóa của họ và ngày càng tiến sâu hơn vào vũ trụ ảo của họ hay không.

Theo Forbes Việt Nam số 106, tháng 6.2022