Howard Schultz đảm nhiệm chức CEO của Starbucks lần thứ ba, dấy lên nhiều câu hỏi về vấn đề kế nhiệm

Năm năm trước, trong một cuộc họp cổ đông thường niên đầy cảm xúc, Howard Schultz trao cho CEO mới của Starbucks Kevin Johnson chìa khóa mở cửa hàng Pike Place Market ban đầu của công ty. Ông giữ chiếc chìa khóa đó “trong túi khoảng 35 năm qua”, đánh dấu lần thứ hai Schultz rời vị trí CEO cũng như giao lại chìa khóa cho công ty.

Hiện giờ, ông tạm thời quay trở lại vị trí CEO.

Đầu ngày 16.3, chỉ vài giờ trước cuộc họp cổ đông thường niên năm 2022 của Starbucks, công ty thông báo Johnson sẽ nghỉ hưu vào ngày 4.4, tiếp tục làm nhân viên lẫn “chuyên gia tư vấn đặc biệt” cho đến tháng 9. Howard Schultz, rời khỏi hội đồng quản trị vào năm 2018, tạm thời trở lại làm CEO. Đây là lần thứ ba ông đảm nhận vị trí này.

Các nhà đầu tư cảm thấy phấn khởi khi Schultz quay trở về làm CEO vì giá cổ phiếu tăng gần gấp đôi khi Johnson còn nắm quyền nhưng giảm trong năm qua. Giá cổ phiếu tăng hơn 5% vào cuối ngày 16.3. Tuy nhiên, Schultz, ở vị trí thứ 212 trong danh sách Tỉ phú của Forbes, tạm thời giữ vị trí CEO lần thứ ba khiến một số chuyên gia quản trị cảm thấy khó hiểu.

Charles Elson, giám đốc sáng lập của trung tâm quản trị doanh nghiệp tại Đại học Delaware, cho biết: quay trở lại vị trí CEO “hai lần là điều khá bất thường. Mèo có chín mạng sống. CEO thì không.”

Người đầu tư, phóng viên và nhà nghiên cứu về lĩnh vực kế niệm trong điều hành luôn cố gắng hiểu rõ ý nghĩa của thông báo rời khỏi vị trí CEO. Họ nhận thấy theo thông báo của công ty, Johnson có ý định về hưu từ một năm trước.

“Nếu một năm trước ông có ý định về hưu thì ông ấy sẽ thực hiện. Tại sao hội đồng quản trị không tìm người khác, thay vì đưa người nghỉ hưu trở về làm CEO?” Sonnenfeld đặt câu hỏi.

Tất nhiên Schultz không phải “một người nào đó”. Ông tiếp quản các cửa hàng của Starbucks vào những năm 1980, phát triển thành thương hiệu cà phê toàn cầu. CEO thẳng thắn, trung thực giúp cổ phiếu của Starbucks tăng hơn 500% từ năm 2008 đến năm 2017 và mở rộng thương hiệu ra khắp thế giới. Trong khi giải thích về quyết định này trong cuộc phỏng vấn với CNBC vào ngày 14.3, chủ tịch hội đồng quản trị độc lập Mellody Hobson gọi ông là “CEO xuất sắc”, cho biết hội đồng quản trị yêu cầu Schultz giúp đỡ họ vì ông là “người hoàn hảo giúp truyền tải văn hóa” trong quá trình chuyển đổi.

Bà nói hội đồng quản trị không cảm thấy bất ngờ vì Johnson nói với họ hơn một năm trước “những ngày tàn” của đại dịch có thể là thời điểm tốt để ông nghỉ hưu. “Thời điểm đến, hội đồng quản trị muốn tôn trọng quyết định đó,” bà nói với CNBC, công ty thuê một công ty tìm kiếm và trong bối cảnh đại dịch, “chúng tôi sẽ không thuê CEO qua Zoom. … Chúng tôi rất cân nhắc, suy nghĩ cũng như xem xét tất cả các lựa chọn trong quá trình này.”

Là CEO tạm thời, Schultz được trả 1 USD và có các quyền lợi cho nhân viên, nhưng không nhận được khoản thù lao nào khác, công ty cho biết trong đơn thông báo. Công ty cũng trả lời các câu hỏi thắc mắc về chức vụ CEO của Schultz trong thông cáo báo chí và tuyên bố điều hành.

Tuy nhiên, các chuyên gia quản trị công ty cho biết động thái này tạo ra một số khó khăn kế vị tiềm ẩn. Jason Schloetzer, giáo sư tại trường kinh doanh của Đại học Georgetown nghiên cứu về kế nhiệm CEO, cho biết: Đưa CEO về hưu trở lại làm lần thứ hai – hoặc lần thứ ba – có thể ảnh hưởng đến tuyển dụng CEO trong tương lai.

“Khi công ty có văn hóa người sáng lập vẫn nằm trong đội ngũ quản lý cũng như thực sự tham gia khá nhiều công việc điều hành thì có thể rất khó để tuyển dụng một người nào khác làm theo ý riêng của chính họ,” ông nói.

Trong khi đó, CEO trở lại điều hành — đặc biệt những người thành công như Schultz trở lại vị trí lần thứ hai — có thể cố gắng thực hiện lại những cách mang lại thành công như trước đây ngay cả khi suy nghĩ của nhân viên cũng như kỳ vọng của công chúng có thể thay đổi.

CEO có thể “thực hiện lại cách thức điều hành như lúc trước,” Steve Mader, đối tác chiến lược của công ty tìm kiếm giám đốc điều hành ON Partners, trước đây điều hành hoạt động hội đồng quản trị cho Korn Ferry, cho biết. “Nhưng mọi thứ thay đổi. [Các] giải pháp năm năm trước đây chưa hẳn là giải pháp tốt trong thời điểm hiện tại.”

Có thể công ty có sẵn ứng viên nhưng không thể nhanh chóng đảm nhận vị trí trong thời điểm Johnson về hưu hoặc thông báo thay đổi trước cuộc họp cổ đông trong ngày 16.3, Timothy Quigley, nghiên cứu sự kế nhiệm CEO tại trường kinh doanh của Đại học Georgia, cho biết.

Biên dịch: Gia Nhi