Vì sao Ấn Độ cần tăng tốc đàm phán hiệp định thương mại tự do với EU?

Phát biểu của ông Trump phần nào phản ánh sự bất bình đẳng giữa chính sách thuế của các nước với Hoa Kỳ. Ví dụ Ấn Độ duy trì thuế quan tương đối cao với 9,5% hàng hóa nhập từ Hoa Kỳ, ngược lại Hoa Kỳ chỉ duy trì với 3% hàng nhập khẩu từ Ấn Độ. Nhìn theo ngành, sẽ thấy còn chênh lệch hơn. Ấn Độ áp thuế cao với sản phẩm nông nghiệp, ô tô, hóa chất và dược phẩm.

Thuế nhập khẩu của Ấn Độ cao hơn đáng kể ASEAN, Trung Quốc và Mexico – các đối tác quốc gia Nam Á cạnh tranh tại thị trường Hoa Kỳ. Xứ cờ hoa hiện tiêu thụ khoảng 18% hàng xuất khẩu của Ấn Độ. Do vậy, nếu ông Trump tăng thuế, quốc gia Nam Á chắc chắn bị ảnh hưởng tiêu cực.

Theo thống kê mới nhất, xuất khẩu của Ấn Độ tháng 1.2025 giảm 2,4% so với cùng kỳ năm trước. Để xoa dịu chính quyền ông Trump, Ấn Độ đã giảm thuế với xe máy, rượu whisky, bộ chuyển mạch ethernet và linh kiện vệ tinh mặt đất. Tuy nhiên, với nông sản là thách thức chính trị thật sự.

Dẫu vậy, Ấn Độ hoàn toàn có thể nhập khẩu ngô nhiều hơn từ Hoa Kỳ, mà không ảnh hưởng tới nhà sản xuất trong nước. Ngô dùng sản xuất ethanol, với nhu cầu ngày càng cao, đang vượt xa nguồn cung.

Ấn Độ cũng có thể đề nghị mua thêm sản phẩm năng lượng và thiết bị quốc phòng từ Hoa Kỳ, để cân bằng thương mại. Nếu thuế tăng với hàng hóa Ấn Độ, nước này có thể định giá đồng rupee rẻ hơn, để giảm thiểu tác động tiêu cực. Điều này còn giúp kiểm soát bất kỳ sự gia tăng nhập khẩu đột biến nào.

Tuy nhiên lâu dài, nhiều ý kiến khẳng định, Ấn Độ không còn lựa chọn khác ngoài đa dạng hóa thị trường. Ví dụ đẩy nhanh đàm phán thỏa thuận thương mại tự do (FTA) với liên minh châu Âu (EU). Ấn Độ cần linh hoạt hơn trong những vấn đề gây tranh cãi, như bảo hộ đầu tư, quyền sở hữu trí tuệ, nhập khẩu ô tô và đồ uống có cồn.

Từ 2016, Ấn Độ đơn phương chấm dứt hiệp định đầu tư song phương (BIT) với 75 quốc gia, gồm nhiều thành viên EU. Sau đó Ấn Độ đưa ra phiên bản BIT mới, gồm điều khoản như bảo vệ chính mình khỏi rủi ro từ tòa án trọng tài quốc tế về tranh chấp. Ngoài ra còn yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài sử dụng biện pháp khắc phục, nếu bị tòa án địa phương ra lệnh. Tất cả khiến nhiều đối tác thất vọng.

Không có hiệp ước bảo vệ, nhà đầu tư nước ngoài cảm thấy rủi ro pháp lý. Đây là lý do Ấn Độ không thu hút nhiều FDI, mặc dù thị trường lớn và lao động rẻ. Từ tháng 4 đến 12.2024, quốc gia Nam Á chỉ thu hút 1,18 tỷ USD, giảm nhiều so với 7,84 tỷ USD cùng kỳ năm trước.

FDI từ châu Âu giảm, là nguyên nhân chính góp phần vào sự sụt giảm chung. Điều này thúc đẩy Bộ Tài chính Ấn Độ tuyên bố sẵn sàng cải cách BIT, nhằm giải quyết lo ngại của nhà đầu tư. Đây là diễn biến tích cực cho việc ký kết FTA với EU.

Thuế nhập khẩu cao với ô tô và đồ uống có cồn là điểm gây tranh cãi khác. New Delhi nên cân nhắc giảm thuế theo giai đoạn, hoặc áp dụng hạn ngạch, để không tác động bất ngờ tới hàng nội địa. Bằng cách này, người tiêu dùng Ấn Độ hưởng lợi từ các loại xe tiên tiến của châu Âu với giá cạnh tranh. Tương tự với rượu vang, có thể thúc đẩy phát triển du lịch và khách sạn trong nước.

Ấn Độ đã phản đối EU bảo vệ nghiêm ngặt quyền sở hữu trí tuệ, do lo ngại ảnh hưởng tới ngành dược phẩm. Có ý kiến cho rằng, thay vì từ chối, New Delhi nên thỏa hiệp, kéo dài thời gian để từng bước thực hiện các quy tắc.

Tương tự như vậy, là cách Ấn Độ tiếp cận điều khoản bảo vệ môi trường của EU. Thay vì cự tuyệt, quốc gia Nam Á nên đàm phán để được miễn trừ hoặc thêm thời gian chuẩn bị. Công ty Ấn Độ cũng nên chủ động đề xuất mục tiêu và mốc thời gian, tiến tới giảm phát thải CO2 theo tiêu chuẩn EU.

Giờ là thời điểm không thể thuận lợi hơn cho Ấn Độ, vì EU đang đối mặt với thuế quan tiềm tàng từ Hoa Kỳ. Do đó, EU có động lực mạnh hơn để đạt FTA với Ấn Độ. Trong cuộc gặp mới đây với Thủ tướng Narendra Modi, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula Von Der Leyen cam kết hoàn tất đàm phán cuối năm nay.

Nhiều ý kiến cho rằng, Ấn Độ cần nắm bắt cơ hội, và linh động hơn trong tiếp cận. Đàm phán kéo dài, Ấn Độ có nguy cơ bỏ lỡ viễn cảnh giảm phụ thuộc thị trường Hoa Kỳ, tăng tính cạnh tranh nội địa và tiếp nhận nhiều công nghệ hiện đại.

(Biên dịch: NVP)