Tái sinh niềm lạc quan

2023 là năm của bi quan. Tháng 10.2023, CEO Jamie Dimon của JPMorgan Chase cảnh báo: “Đây có lẽ là thời khắc nguy hiểm nhất mà thế giới chứng kiến trong hàng thập niên qua.”

Chiến tranh, lạm phát, xung đột chính trị ở tất cả các quốc gia lớn, các thị trường trì trệ… tin tức bùng nổ khắp nơi. Niềm lạc quan trở thành chuyện chỉ để dỗ con nít. Nhưng như Winston Churchill từng phát biểu trong thời kỳ còn khó khăn hơn nhiều: “khi đi qua địa ngục, hãy tiếp tục đi” và ông đã đúng.

Bài viết này kêu gọi chúng ta hãy tiếp tục, hãy tỉnh táo bước đi trên con đường lạc quan để hướng tới tương lai tốt đẹp hơn.

Ở thung lũng Silicon nơi tôi sống, có nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng đã quyết định đối đầu với tâm lý tiêu cực. Để hiểu điều này cần có chút nền tảng. Xu hướng kinh tế và địa chính trị toàn cầu ngày nay đã đủ tồi tệ rồi, mà riêng thung lũng Silicon lại đang trải qua thời kỳ khó khăn hơn hết.

Nhiều công ty khởi nghiệp được đầu tư từ năm 2015 đến 2021 đang dần cạn kiệt nguồn lực tài chính. Tăng trưởng bất kỳ giá nào ư? Hướng đi đó đã bị chặn rồi. Mức định giá sụt giảm dẫn đến khả năng huy động thêm vốn bị giới hạn. Số lượng nhân viên bị sa thải đang tăng lên. Không thương vụ IPO nào có khả năng thành hiện thực, sớm nhất cũng phải đến năm 2025.

Hơn hết, thung lũng Silicon đang hứng chịu tổn thương về danh tiếng do chính mình gây ra. Elizabeth Holmes của Theranos hiện ở trong tù. Tháng 11.2023, Sam Bankman-Fried của FTX và Alame­da Research bị kết án về tội lừa đảo và âm mưu phạm tội, đối mặt với mức thụ án hàng thập niên.

Sequoia Capital, công ty đầu tư mạo hiểm nổi tiếng nhất, đã đầu tư 214 triệu đô la Mỹ cho Bankman-Fried. Anh chàng lừa đảo 31 tuổi này vừa chơi trò chơi máy tính League of Legends, vừa trình bày ý tưởng kêu gọi số vốn đó. “TÔI THÍCH NGƯỜI SÁNG LẬP NÀY” – một giám đốc hợp danh của Sequoia đã nhắn tin như vậy trong buổi thuyết trình, thể hiện sự cả tin đến mức gây sốc.

Hãy trở lại với sự lạc quan. Giữa tháng 10.2023, nhà phát minh trình duyệt web kiêm nhà đầu tư mạo hiểm Marc Andreessen viết trên trang web của công ty “Tuyên ngôn lạc quan về công nghệ.” Quan điểm của ông nhanh chóng nổi tiếng vì xuất hiện vào thời điểm quá hoàn hảo sau khi gần như bị “ngạt thở” trong làn sương mù bi quan dày đặc.

Andreessen viết như sau:

Sự phát triển là cội nguồn của sức sống, mở mang đời sống, gia tăng kiến thức và làm chúng ta hạnh phúc hơn. Mọi điều tốt đều nằm ở hạ lưu của dòng suối phát triển. Không phát triển nghĩa là trì trệ, dẫn đến tư duy không đổi, lục đục nội bộ, suy giảm, sụp đổ và cuối cùng là lụi tàn.

Chỉ có ba nguồn phát triển: tăng dân số, sử dụng tài nguyên tự nhiên và công nghệ. Xã hội phát triển đang làm suy giảm dân số trên toàn thế giới. Việc khai thác sử dụng tài nguyên tự nhiên bị giới hạn rõ rệt, cả về thực tế lẫn chính trị. Do đó, nguồn phát triển vĩnh viễn duy nhất là công nghệ.

Nếu nhìn quanh thế giới hiện nay và thấu qua làn khói bi quan, bạn sẽ thấy một thế giới tuyệt vời. Có thể kể ra một số sự thật trên toàn cầu đáng phấn khích như sau:

• Sự phục hưng liên tục của Nhật Bản. Từ đống tro tàn của Thế chiến thứ hai, vượt qua quả bom giảm phát những năm 1990, Nhật Bản đã tái tạo đất nước đáng kể qua từng thế hệ. Đơn cử, Tokyo hiện là một trong những thành phố lớn thú vị và đáng sống nhất thế giới, là kỳ quan công nghệ và văn hóa.

• Sự bùng nổ cơ sở hạ tầng của Ấn Độ. Đầu tư của nước này vào đường sắt và đường bộ đã tăng khoảng 10 lần kể từ năm 2010. Ấn Độ có gần 800 triệu người dùng Internet.

• Tương lai xe điện và pin của Indonesia. Nhìn lại sự giàu có về hàng hóa của Indonesia, bạn sẽ thấy một đối thủ mạnh mẽ mới nổi trong lĩnh vực sản xuất xe điện và pin. Không ngạc nhiên khi nhiều người Indonesia lạc quan về tương lai của đất nước họ.

• Sự đổi mới về chăm sóc sức khỏe của Trung Quốc. Ai cũng biết những vấn đề của Trung Quốc, nên đa số lại đều vô tình bỏ qua cuộc cách mạng thầm lặng trong khoa học đời sống và chăm sóc sức khỏe đang diễn ra ở nước này.

• Thị trường chung mới nổi của châu Phi. Các nền kinh tế là các hệ sinh thái và châu Phi đang xây dựng một thị trường chung, sẽ là nền tảng cho sự tăng trưởng và thịnh vượng.

• Bước nhảy vọt về sản xuất công nghệ cao của Mỹ. Các thị trường ngàn tỉ đô tiếp theo sẽ được xây dựng ở điểm giao thoa giữa thế giới kỹ thuật số và thế giới vật lý – hãy nghĩ đến robot, siêu vật liệu cứng hơn thép và nhẹ hơn giấy mang tên graphene… Như Warren Buffet đã nói, đừng bao giờ đặt cược chống lại nước Mỹ. Đất nước này sẽ trỗi dậy từ sự bất ổn hiện tại.

—————————————

Rich Karlgaard là biên tập viên tại Forbes. Là tác giả & nhà tương lai học, ông đã xuất bản một số cuốn sách, mới nhất là cuốn Late Bloomers, khám phá đột phá về ý nghĩa của việc trở thành tài năng nở muộn trong nền văn hóa bị ám ảnh bởi điểm SAT và thành công sớm. Truy cập: www.forbes.com/sites/richkarlgaard