Foxconn chi 280 triệu USD mua nhà máy xe điện của Lordstown Motors

Foxconn, hãng sản xuất điện tử lớn nhất thế giới hôm 28.9 đã công bố đạt thỏa thuận mua lại nhà máy sản xuất xe điện Lordstown Motors của Mỹ. Foxconn đã thâu tóm số cổ phần trị giá 50 triệu USD và chi 230 triệu USD mua tổ hợp sản xuất hơn nửa triệu m2 tại của Lordstown tại bang Ohio.

Công ty sẽ lắp ráp các mẫu xe tải điện và tuyển dụng nhân viên vận hành – sản xuất trong khi Lordstown nắm vai trò tiếp thị.

Foxconn là công ty Đài Loan với nguồn thu chính ở Trung Quốc, bao gồm việc sản xuất dòng điện thoại iPhone xuất khẩu tới Mỹ. Mặc dù là công ty Đài Loan, nhưng Trung Quốc vẫn có quyền kiểm soát khi Foxconn hoạt động tại đất nước tỉ dân.

Vào năm 2017, năm đầu tiên của chính quyền tổng thống Donald Trump, Foxconn từng muốn mua lại một nhà máy tại Wisconsin để sản xuất tấm nền cho dòng tivi kích thước 75 inch. Công ty sẽ nhận khoản tiền trợ cấp 4,1 tỉ USD và xây dựng nhà máy trị giá 10 tỉ USD, tạo ra 13.000 việc làm. Tổng thống Trump và thống đốc bang Wisconsin, Scott Walker đã chụp hình tại lễ khởi công.

Nhưng quy mô dự án nay đã thu gọn lại. Tháng 4.2021, Foxconn tuyên bố sẽ đầu tư 672 triệu USD, thay vì 10 tỉ USD và chỉ có 1.454 việc làm, thay vì 13.000 lao động.

Hiện Foxconn đã chọn bang khác là Ohio và tiến hành một dự án theo trọng tâm của tổng thống Joe Biden là ‘điện hóa’ toàn bộ phương tiện. Việc mua lại một hãng sản xuất xe tải điện đang gặp khó khăn tài chính chắc chắn được. Hồi đầu năm nay, Foxconn cũng đã thỏa thuận với Fisker để lắp ráp ô tô điện trong hai năm.

Lordstown từng vướng rắc rối kiện tụng và cần đến khoản đầu tư từ Foxconn. Vào tháng 3.2021, Hindenburg Research đã kiện Lordstown vì hành vi làm giả 100.000 đơn đặt hàng cho mẫu xe tải điện của họ. “So với vô số công ty cùng lĩnh vực khác, Lordstown chưa từng ra sản phẩm thương mại nào và không thu về lợi nhuận. Dựa trên thực tế cho thấy công ty này đã trì hoãn sản xuất nhiều năm qua và khả năng sẽ tiếp diễn,” Hindenburg viết.

Mặc dù Foxconn là công ty của Đài Loan, nhưng thương vụ mua lại này cho thấy sức ảnh hưởng của Trung Quốc nói chung lên doanh số xe điện tại Mỹ. Foxconn thay vì để cho Lordstown sụp đổ bơm tiền vào công ty này. Đây sẽ là lợi thế của Trung Quốc, khi nước này đang chờ đến lượt cung cấp pin cho Mỹ vận hành các mẫu xe điện.

Trái ngược so với điện năng, xăng dầu cho những phương tiện vận hành bằng động cơ đốt trong sản xuất tại Hoa Kỳ chiếm khoảng 97% doanh số xe mới bán ra trong năm 2020, và được người dùng tại đây ưu tiên sử dụng. Xe bán tải F-150 của hãng Ford hiện đang là mẫu xe bán chạy nhất tại Mỹ.

Những mẫu xe điện được nhận định là sạch hơn so với phương tiện chạy bằng xăng dầu. Tuy vậy, khí thải cũng được tạo ra từ quy trình sản xuất pin xe điện, với việc khai thác những loại nguyên liệu như lithium. Những nguyên liệu này được vận chuyển tới Trung Quốc, nơi mà phần lớn trong số chúng được sử dụng và tìm cách hủy bỏ một khi đã kết thúc chu kỳ sử dụng.

Trung Quốc là một trong những thị trường sản xuất chính cho pin xe điện và khoáng sản quan trọng như lithium. Vào tháng 8, Gotion High Tech, công ty sản xuất pin xe điện của Trung Quốc thông báo xây dựng hai nhà máy sản xuất mới tại tỉnh Giang Tây, phía Nam Trung Quốc để sản xuất 100.000 tấn hợp chất Lithi Carbonate.

Simon Moores, giám đốc điều hành của Benchmark Mineral Intelligence vào năm 2019 đã cảnh báo tới Ủy ban Năng lượng và Tài nguyên thiên nhiên Thượng viện Hoa Kỳ rằng “Chúng ta đang bước vào cuộc đua sản xuất pin xe điện toàn cầu, mà nước Mỹ hiện nay lại nằm ngoài cuộc chơi. Bên nào có được quyền kiểm soát lên những nguyên vật liệu quan trọng, quy trình sản xuất và cách phát triển, sẽ nắm giữ cán cân trong ngành công nghiệp năng lượng, tự động và dự trữ nguồn năng lượng trong thế kỷ 21”.

Ford đã đưa ra tuyến bố xây dựng các nhà máy mới tại Kentucky và Tennessee, nhưng chỉ bắt đầu khởi công vào năm 2025 và 2026. Tuy vậy, những nhà máy sản xuất pin trước đó đặt tại Hoa Kỳ, như LG Chem, Ener1 của Indianapolis và A123 đã làm lễ động thổ với sự tham dự của tổng thống Obama, đều là những thương vụ đầu tư thất vọng.

Kế hoạch của tổng thống Biden đến năm 2030, một nửa doanh thu bán xe đến từ xe điện. Toàn bộ doanh thu của các nhà máy tại California đến năm 2035 đều là xe điện. Nước Mỹ sẽ tăng nhu cầu dành cho pin xe điện của Trung Quốc.

Đây là lợi thế của Trung Quốc để giữ các hãng xe Hoa Kỳ như Lordstown Motors hoạt động. Nhưng thương vụ đầu tư của Foxconn không hẳn sẽ trợ giúp cho người lái xe hoặc nền kinh tế của nước Mỹ.

Biên dịch: Minh Tuấn