Cổ phiếu tăng vọt đưa CEO của Unity Software trở thành siêu giàu

John Riccitiello, CEO của Unity Software, vừa trở thành tỉ phú mới nhất trong ngành công nghiệp video game hôm 17.11 nhờ cổ phiếu công ty tăng vọt — chỉ 8 năm sau khi ông rời ghế chủ tịch của công ty sản xuất trò chơi khổng lồ Electronic Arts.

Năm 2014, John Riccitiello trở thành CEO của Unity, công ty phát triển phần mềm video game ở San Francisco (Mỹ) với những phần mềm đã được sử dụng để giúp tạo ra các trò chơi bom tấn như Pokemon Go, Among Us và Overcooked. John Riccitiello, 63 tuổi, hiện có tài sản ước tính 1,4 tỉ USD, phần lớn là do giá trị cổ phiếu Unity tăng hơn gấp ba lần kể từ khi công ty IPO vào tháng 9.2020. John Riccitiello sở hữu 3,5 triệu cổ phiếu Unity. Ông cũng có quyền chọn mua gần 2,8 triệu cổ phiếu, cộng với số cổ phiếu ông tích lũy ước tính 215 triệu USD (sau thuế) từ đợt bán cổ phiếu Unity và EA trước.

Tài sản của John Riccitiello đã tăng lên nhờ thương vụ mua lại lớn nhất của Unity cho đến nay. Unity đang trả 1,625 tỉ USD tiền mặt và cổ phiếu để mua bộ phận công nghệ của Weta Digital, studio hiệu ứng hình ảnh do đạo diễn của bộ phim nổi tiếng Lord of the Rings (Chúa tể những chiếc nhẫn) Peter Jackson đồng sáng lập. Cổ phiếu của Unity đã tăng 15% lên 197,55 USD kể từ khi có tin về thương vụ này, đồng thời cũng đưa Peter Jackson vào danh sách tỉ phú. 

David Helgason sinh ra ở Iceland, đồng sáng lập Unity năm 2004 và từ chức CEO vào tháng 10 năm 2014 để John Riccitiello thay vị trí. John Riccitiello đạt được thành công tại Unity là nhờ kinh nghiệm và kiến thức tích lũy được từ nơi khởi nguồn EA, một trong những công ty trò chơi lớn nhất trên thế giới. Sau khi tốt nghiệp đại học California, Berkeley vào năm 1981, và trải qua gần hai thập niên tại một loạt nhiều công ty hàng tiêu dùng – bao gồm Clorox, PepsiCo và Sara Lee, Riccitiello trở thành chủ tịch và giám đốc điều hành tại công EA vào năm 1997.

John Riccitiello dẫn dắt công ty tăng trưởng mạnh, đánh dấu bằng thử nghiệm bảng điều khiển trò chơi mới và các trò chơi phổ biến rộng rãi như Madden và FIFA, trước khi rời đi vào năm 2004 để mở ra công ty riêng là công ty đầu tư tư nhân Elevation Partners, do ông cùng sáng lập cùng với nhà đầu tư công nghệ Roger McNamee và ngôi sao nhạc rock Bono. John Riccitiello lãnh đạo bộ phận trò chơi điện tử. (Elevation Partners là nhà đầu tư cũ của Forbes Media LLC.)

Khi trở lại vị trí CEO ở EA vào năm 2007, John Riccitiello nhanh chóng nhận ra những thay đổi sôi nổi trong ngành bắt nguồn từ sự ra đời của trò chơi kỹ thuật số. Cho dù có nhiều nỗ lực phát triển sang thời đại di động, cùng với các biện pháp cắt giảm chi phí mạnh tay, cổ phiếu EA vẫn không hồi phục sau đợt lao dốc trong giai đoạn khủng hoảng tài chính thế giới vào năm 2008. Giá cổ phiếu đã giảm gần 2/3 trong nhiệm kỳ sáu năm của John Riccitiello trong cương vị điều hành EA. Chính vì vậy, vào tháng 3.2013, ông đã từ chức và rời khỏi EA.

Trong lá thư gửi đến nhân viên công ty, John Riccitiello nhận tất cả trách nhiệm cho những kết quả hoạt động kinh doanh đầy thất vọng trong quý cuối cùng ông điều hành, nhưng cũng lập luận rằng EA “chưa bao giờ ở vị trí tốt hơn kể từ khi thành lập.” Đã đến lúc ông nhường lại vị trí lãnh đạo ở EA và hầu hết chuyên gia dường như cũng đồng tình việc này.

Vào năm 2013, Michael Pachter, nhà phân tích của Wedbush Securities nhận định: “Tôi nghĩ sai lầm duy nhất của John Riccitiello là những thương vụ mua lại đắt đỏ cho dù chúng mang lại hoạt động kinh doanh trên nền tảng di động và mạng xã hội ổn định, và một số thương vụ nhượng quyền thương mại thực chất.”      

Một năm sau, John Riccitiello nắm quyền điều hành tại Unity, với phần mềm thiết kế và phát triển game đa nền tảng được các studio độc lập sử dụng phổ biến và đạt hơn 600.000 nhà phát triển mỗi tháng. Kể từ khi ông là CEO, nhiều trò chơi bom tấn được tạo ra bằng phần mềm Unity bao gồm trò chơi Pokemon Go đã từng cuốn hút cả thế giới. Unity cũng tích hợp sản phẩm của công ty vào tạo nội dung cho Oculus, công ty thuộc sở hữu của Facebook.

Theo Crunchbase, trước khi niêm yết trên sàn NASDAQ vào tháng 9.2020, Unity huy động hơn 718 triệu USD và được định giá 6 tỉ USD. Con số đó tăng hơn gấp đôi kể từ đợt IPO của Unity giúp huy động được 1,3 tỉ USD, nâng mức định giá lên 13,7 tỉ USD.

Mặc dù vẫn báo cáo các khoản lỗ lớn – công ty chưa bao giờ có lãi và lỗ 282 triệu USD vào năm 2020 trên doanh thu 772 triệu USD – nhưng Unity cho thấy mức tăng trưởng doanh số mạnh mẽ và giá cổ phiếu tăng vọt do nhu cầu trò chơi di động và thực tế ảo ngày càng tăng. Công ty đã vượt kỳ vọng của Phố Wall và báo cáo doanh thu 286 triệu USD trong quý thứ ba kết thúc vào ngày 30.9.2021, tăng 43% so với cùng kỳ năm 2020. Unity tuyên bố trên trang web rằng phần mềm của công ty đã được sử dụng để tạo ra 71% trong số 1.000 game di động hàng đầu và 50% game được thiết kế cho thiết bị di động, máy tính và máy chơi trò chơi điện tử năm 2020.

John Riccitiello ráo riết thực hiện các hoạt động để giữ Unity vẫn luôn dẫn đầu đổi mới sáng tạo, bằng chứng là các thương vụ mua lại gần đây, bao gồm cả mua RestAR, công ty học sâu (deep learning) và thị giác máy tính, và Pixyz, phần mềm chuẩn bị và tối ưu hóa 3D. Ông tuyên bố việc mua lại Weta Digital sẽ giúp Unity xây dựng siêu vũ trụ ảo, vốn đang là trọng tâm chú ý trong thời gian gần đây. Đó là thế giới kỹ thuật số cho mọi người có thể tương tác với nhau thông qua những hình đại diện.

John Riccitiello nói với tạp chí The Wall Street về thương vụ trên: “Những gì chúng tôi muốn cố gắng làm là để đứa trẻ 14 tuổi của bạn có thể làm những gì Peter đã làm trong việc tạo ra Gollum và đưa nhân vật đó vào metaverse.”

Tuy nhiên, trong suốt thời gian điều hành tại Unity, John Riccitiello cũng đã gặp những rắc rối riêng. Vào năm 2019, ông và những quản lý khác của công ty đã bị cựu phó chủ tịch nhân sự của công ty, Anne Evans, kiện về tội quấy rối tình dục, cho rằng họ đã thảo luận công khai với những lời lẽ và hành động không phù hợp về các nhân viên nữ. 

Anne Evans cũng cáo buộc công ty đã sa thải cô sau khi phản ánh vụ quấy rối tình dục. Unity phủ nhận điều này và cho biết cô bị thôi việc là vì “hành vi sai trái nghiêm trọng” được phát hiện bởi “cuộc điều tra của bên thứ ba”. Công ty cũng bác bỏ những cáo buộc chống lại John Riccitiello và các thành viên khác trong ban quản lý Unity, nói rằng công ty sẽ “biện hộ mạnh mẽ cho trước những cáo buộc sai trái trên”. Vụ việc vẫn đang chờ tòa án California giải quyết.

Theo báo cáo tài chính của Unity được đệ trình lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ, vị hôn phu của John Riccitiello – được người phát ngôn của Unity xác định là cựu Giám đốc Nhân sự Công ty Phần mềm Unity Elizabeth Brown – sở hữu khoảng 1,4 triệu quyền chọn vào năm ngoái và thực hiện quyền chọn và bán chúng thường xuyên. Hiện tại cô còn sở hữu khoảng 477.000 quyền chọn trị giá khoảng 93 triệu USD. Anne Evans cáo buộc Elizabeth Brown và John Riccitiello đã có quan hệ tình ái từ năm 2016, khi Elizabeth Brown vẫn còn là nhân viên của công ty (cô rời Unity vào tháng 11 năm 2019).

John Riccitiello từ chối phỏng vấn cho bài viết này. 

Biên dịch: Gia Nhi