Bước ngoặt thoái vốn tại Petrosetco

Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp nhà nước bước vào chu kỳ tái cơ cấu sâu rộng, Tổng công ty Cổ phần Dịch vụ Tổng hợp Dầu khí (Petrosetco) đang ở giai đoạn cuối cùng chuyển dịch hoàn toàn theo cơ chế thị trường, dần tách hoàn toàn khỏi vai trò ban đầu là đơn vị hậu cần cho ngành dầu khí.

Thoái toàn bộ vốn nhà nước trong năm 2025 là quyết tâm của ban lãnh đạo Petrosetco. Trò chuyện với Forbes Việt Nam, ông Phùng Tuấn Hà, chủ tịch hội đồng quản trị (HĐQT) Petrosetco, không giấu kỳ vọng rằng Petrosetco sẽ là đơn vị đầu tiên thực hiện thoái hết vốn nhà nước trong năm 2025 của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Ông nhấn mạnh, quá trình thoái vốn đã được thảo luận suốt hơn nửa thập niên qua nhưng phần lớn các đơn vị vẫn chưa triển khai được.

“Nếu ai cũng đợi người khác làm trước thì không bao giờ có cái đầu tiên. Petrosetco tình nguyện làm dứt điểm và đang kiểm soát được tình hình rất tốt,” ông Hà nói.

Khoảng ba tháng trước, PVN đã ký hợp đồng với một đơn vị tư vấn để định giá lại Petrosetco và một số công ty con khác trong hệ sinh thái. Theo ông Hà, đến thời điểm cuối tháng 5.2025, công việc định giá Petrosetco gần hoàn tất, chỉ còn chờ đơn vị tư vấn phê duyệt kết quả chính thức. Nếu tiến trình này thuận lợi, kết quả sẽ được trình lên PVN trong tháng 6.2025.

Sau đó, tập đoàn sẽ làm việc với Công ty Chứng khoán Dầu khí (PSI) để triển khai các hoạt động liên quan đến thoái vốn như lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, giới thiệu, chào bán cổ phần của doanh nghiệp nhà nước cho nhà đầu tư tiềm năng và thực hiện chuyển nhượng.

Vấn đề khiến việc chậm trễ quá trình định giá là việc xử lý các tài sản bất động sản, đặc biệt là các khu đất chưa có giấy tờ pháp lý rõ ràng. Ông Hà cho biết bản thân đã phải trực tiếp liên hệ với Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, nơi có nhiều tài sản của công ty, để phục vụ phương pháp định giá so sánh. Ông cho biết đây là lần chuẩn bị nghiêm túc và bài bản nhất trong nhiều năm qua. “Cái gì tôi tự xử lý được thì tôi không để làm chậm tiến độ,” ông Hà chia sẻ, với vẻ phóng khoáng và nhanh nhẹn hiếm thấy ở độ tuổi 61.

Nếu hoàn tất trong quý 3.2025, Petrosetco có thể trở thành một ví dụ tiêu biểu cho quá trình thoái vốn nhà nước. Đây là một trong những chủ trương trọng tâm, hướng đến việc giải phóng nguồn lực khỏi các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ, để đầu tư cho hạ tầng và củng cố các doanh nghiệp then chốt. Năm 2025, Bộ Tài chính đặt mục tiêu thoái vốn tại 131 doanh nghiệp, kỳ vọng thu về khoảng 10.040 tỷ đồng – một con số tham vọng nếu so với kết quả 4 năm trước đó: chỉ 15 doanh nghiệp được thoái vốn, thu về chưa đến 660 tỷ đồng.

Từng là công ty hậu cần phục vụ ngành dầu khí, Petrosetco nay đã lột xác thành doanh nghiệp đa ngành, với hơn 80% doanh thu và lợi nhuận đến từ các khách hàng ngoài ngành. Năm 2024, công ty đạt doanh thu thuần hơn 19.000 tỷ đồng, lãi sau thuế gần 220 tỷ. Chủ tịch Phùng Tuấn Hà nhìn nhận, đây là thành quả của gần 20 năm kiên định “nguyên tắc thị trường, không trông chờ vào chỉ định, bao cấp hay đặc quyền ngành.”

Bốn mảng hoạt động chính của Petrosetco hiện nay bao gồm phân phối thiết bị công nghệ, viễn thông, IT, dịch vụ cung cấp suất ăn (catering), quản lý tòa nhà và dịch vụ cung ứng hậu cần (vật tư thiết bị, xuất nhập cảnh, cung ứng lao động…). Trong đó, phân phối thiết bị công nghệ là trụ cột lớn nhất, đóng góp hơn 70% doanh thu. Công ty là nhà phân phối của hàng loạt thương hiệu lớn như Samsung, Apple, HP, TCL, Dell và Lenovo. Với mạng lưới hơn 3.500 đại lý trên cả nước, Petrosetco giữ vị thế đáng kể trên thị trường ICT Việt Nam, đặc biệt là trong khối khách hàng doanh nghiệp.

Theo báo cáo của Mirae Asset, mảng phân phối của PET vẫn duy trì tăng trưởng ổn định suốt nhiều năm với tốc độ kép hằng năm (CAGR) 9,2% trong giai đoạn 2020-2024. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế biến động, người tiêu dùng cân nhắc chi tiêu, chỉ mua các sản phẩm thiết yếu, Petrosetco buộc phải tăng sản lượng, mở rộng đại lý và đa dạng hóa thương hiệu để duy trì đà tăng trưởng. Báo cáo cũng lưu ý rằng nếu PET chỉ giữ nguyên danh mục sản phẩm hiện tại, sẽ rất khó đạt tăng trưởng bền vững.

Từ nhiều năm nay, Petrosetco đã âm thầm mở rộng ra ngoài ngành dầu khí như dịch vụ cung cấp suất ăn theo yêu cầu. Hiện PET còn tiếp tục mở rộng dịch vụ sang các khu công nghiệp, nhà máy và đặc biệt là các bệnh viện tuyến trung ương. Ông Hà cho biết công ty đang phục vụ 20.000 suất ăn mỗi ngày cho các cơ sở như Bệnh viện Chợ Rẫy (10.000 suất), Việt Đức, Ung Bướu, Thống Nhất. Mục tiêu sắp tới là Bệnh viện Bạch Mai.

“Chúng tôi không chọn con đường dễ. Làm dịch vụ trong bệnh viện là thách thức lớn nhất, nhưng cũng đáng tự hào nhất,” ông Hà nói.

Sự phức tạp của dịch vụ ăn uống bệnh viện vượt xa các mô hình công nghiệp, với yêu cầu dinh dưỡng phân loại theo từng nhóm bệnh nhân, mỗi ngày có thể phải cung cấp hơn 50 thực đơn khác nhau. Đây là lĩnh vực mà chỉ cần một sai sót nhỏ cũng có thể trở thành khủng hoảng truyền thông. Ông Hà tự tin rằng chính kinh nghiệm hậu cần nhiều năm là lợi thế giúp công ty bước vào lĩnh vực này. Việc chinh phục các bệnh viện lớn là bước tiến quan trọng để Petrosetco khẳng định năng lực tổ chức trong một lĩnh vực đặc thù và chuẩn hóa cao.

Một mảng khác thể hiện rõ khả năng mở rộng ra ngoài hệ sinh thái PVN là quản lý tòa nhà. Hiện PET vận hành 30 dựa án trên cả nước. Một số khách hàng tiêu biểu là FPT, EVN, Ngân hàng Nhà nước, trường Đại học Kinh tế Quốc dân, cùng hàng loạt khu dân cư, khu công nghiệp…

Về mặt tài chính, cả Mirae Asset và SBBS đều đánh giá PET duy trì sức khỏe tài chính tốt. Tính đến quý I.2025, tổng tài sản đạt 10.832 tỷ đồng, trong đó tiền mặt và tài sản tương đương tiền chiếm hơn 45%. Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu hiện ở mức cao (3,5 lần) do đặc thù hoạt động phân phối cần vốn lưu động lớn. Tuy nhiên, lượng tiền mặt cao giúp PET linh hoạt trong đầu tư và có khả năng chống chịu tốt với biến động thị trường.

SBBS đặc biệt lưu ý rằng Petrosetco đã vượt qua giai đoạn 2022–2023 với nhiều biến động nội bộ, trong đó nổi bật là sự xuất hiện của các nhóm cổ đông bên ngoài tìm cách điều hướng chiến lược. Ông Hà tiết lộ, trong năm 2023, có thời điểm công ty có tới ba HĐQT khác nhau, hệ quả của việc cổ đông lớn tính toán thâu tóm, “ép” Petrosetco theo đuổi những “mục tiêu sinh lợi ngắn hạn, mạo hiểm”. Kết quả là hoạt động điều hành bị rối loạn, chiến lược không rõ ràng và lợi nhuận sụt giảm.

“Chúng tôi không thể để công ty bị biến thành công cụ kiếm lời của một nhóm người. Ai muốn đầu tư nghiêm túc thì phải có tầm nhìn và đạo đức nghề nghiệp,” ông Hà nhấn mạnh.

Đỉnh điểm là vụ việc một thành viên HĐQT độc lập, bị khởi tố vào tháng 1.2024 với cáo buộc nhận hối lộ. Petrosetco khẳng định đây là sự việc được coi là dấu chấm hết cho giai đoạn khủng hoảng nội bộ về mặt niềm tin. Sau khi tái cấu trúc HĐQT, công ty quay lại định hướng cũ và phục hồi mạnh trong năm 2024.

“Tôi xem đây là một lời cảnh tỉnh. Những ai muốn phá hoại nền tảng công ty để trục lợi thì cần biết là sẽ không có chỗ ở lại,” ông Hà nói rõ.

Về triển vọng sau thoái vốn, ông Hà cho rằng đây là thời điểm thích hợp để thay đổi cơ chế, mở rộng lĩnh vực kinh doanh và đón nhận nhà đầu tư chiến lược. Trong tương lai gần, PET đặt mục tiêu không chỉ củng cố ba trụ cột hiện tại mà còn mở rộng sang các ngành hàng mới. Theo SBBS, tiềm năng tăng trưởng đột phá của PET sẽ đến từ khả năng tận dụng hệ thống phân phối sẵn có để phân phối thêm các sản phẩm tiêu dùng, công nghệ và dịch vụ mới, đặc biệt khi chu kỳ kinh tế phục hồi.

Petrosetco, với nền tảng đã được tái cấu trúc và một bộ máy quản trị từng trải, có thể trở thành điển hình cho mô hình doanh nghiệp nhà nước hậu thoái vốn nếu thành công trong việc cân bằng giữa cơ chế mới và bản sắc cũ.

Vui vẻ đùa về chuyện mới nhận thông báo nghỉ hưu theo chế độ, ông Hà hăng hái nói về những dự định mở rộng, đặc biệt cho mảng phân phối. Tuy nhiên, ông muốn giữ kín vì mọi bước triển khai vẫn đợi quá trình tách khỏi hệ sinh thái vốn nhà nước. Chủ tịch Hội đồng quản trị Petrosetco vỗ vai phóng viên, cười và nói: “Hai năm nữa quay lại đây nhé, khi đó sẽ tiện công khai với thị trường hơn”.