Trái phiếu: Hoàn thiện pháp lý nhưng tránh tăng chi phí tuân thủ

Theo đó, đáng chú ý là việc bổ sung điều kiện chào bán trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ đối với cá nhân phải có xếp hạng tín nhiệm và tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh thanh toán của tổ chức tín dụng. Ngoài ra, một điểm đáng quan tâm trong Luật Doanh nghiệp mới là việc áp dụng giới hạn tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu đối với các doanh nghiệp chưa đại chúng phát hành trái phiếu riêng lẻ không vượt quá mức 5 lần.

Bà Trần Kim Dung, phó trưởng ban quản lý chào bán chứng khoán của Ủy ban chứng khoán, chia sẻ tại ngày 22.8 rằng Luật chứng khoán và nghị định liên quan đã có sự thay đổi trong thời gian vừa qua với mục đích tăng sự minh bạch cho thị trường và bảo vệ nhà đầu tư tốt hơn cũng như giúp họ thuận lợi hơn khi tham gia.

Theo bà Dung, cơ quan quản lý luôn muốn tạo ra một thị trường minh bạch an toàn cho nhà đầu tư tham gia. Ngoài ra cũng phải đảm bảo chất lượng của sản phẩm đưa ra thị trường. “Mục đích của chính phủ là khơi thông nguồn vốn cho thị trường nên chúng tôi luôn tạo điều kiện và mong muốn mọi thông tin đưa ra với nhà đầu tư phải minh bạch và chính xác, cũng như không đưa ra thị trường hàng hóa kém chất lượng.”

Trong khi đó, bà Nguyễn Tâm Anh, phó tổng giám đốc của Karofi, chia sẻ cơ quan nhà nước thắt chặt thêm bằng việc đưa ra nhiều quy định. Điều này tốt cho nhiều bên nhưng “chưa hẳn lý tưởng cho doanh nghiệp”.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Đức Hải, giám đốc đầu tư cấp cao của Manulife Investment Management (Việt Nam), cho rằng khi đưa ra các quy định mới hoặc bổ sung nghị định liên quan, nhà nước cũng nên xem xét đến chi phí thực hiện.

“Những quy định chặt chẽ sẽ giúp bảo vệ cả doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư. Nhưng nếu chi phí cho việc tuân thủ nhiều quá, vượt năng lực nội tại của doanh nghiệp, khiến lỡ mất cơ hội tăng trưởng,” ông Hải nhận định thêm. Nhà nước nên đưa ra cơ chế chính sách giúp doanh nghiệp có khả năng cạnh tranh bình đẳng trên thị trường phát triển bền vững, theo ông Hải.

Đại diện Manulife Investment Management (Việt Nam) cũng khuyến nghị cơ quan quản lý cũng nên xây dựng một môi trường nhất quán về chính sách để nhà đầu tư có niềm tin tham gia. Hiện các bên quản lý quỹ gần như không dám đầu tư trái phiếu của những doanh nghiệp trong những ngành mới như năng lượng tái tạo, mà chỉ tập trung đầu tư vào trái phiếu ngân hàng hoặc trái phiếu có bảo lãnh với sự an toàn cao.

Theo tiết lộ của ông Nguyễn Quang Thuân, chủ tịch điều hành FiinGroup và FiinRating, thị trường trái phiếu năm nay ghi nhận mức huy động kỷ lục như thị trường chứng khoán.

Theo báo cáo của FiinGroup, lũy kế 7 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị phát hành TPDN đạt xấp xỉ 313,8 ngàn tỷ đồng, tăng mạnh 61% so cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, các ngân hàng đã huy động được gần 238,4 ngàn tỷ đồng qua kênh trái phiếu, tăng mạnh 84% so với cùng kỳ và tương đương 78% tổng GTPH toàn ngành trong năm 2024.

Tổng giá trị phát hành mới ở nhóm phi ngân hàng đạt 75,4 ngàn tỷ đồng, tăng 14,7% so với cùng kỳ, phản ánh đà phục hồi nhưng vẫn ở mức khiêm tốn. Tính từ đầu năm đến tháng 7, các doanh nghiệp bất động sản đã huy động tổng cộng 40,5 ngàn tỷ đồng thông qua kênh trái phiếu riêng lẻ, giảm nhẹ 2% so với cùng kỳ. Ngành du lịch đã phát hành 6 ngàn tỷ đồng TPDN, tăng 89% so với cùng kỳ năm 2024.

Ông Bùi Hoàng Hải, phó chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước Việt Nam, cho biết thêm năm nay thị trường trái phiếu doanh nghiệp ghi nhận có nhiều khởi sắc so với năm trước, với tốc độ tăng trưởng trên 60%. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp có vốn hóa 1,2 triệu tỷ và thanh khoản trung bình lên 4 ngàn – 5 ngàn tỷ đồng.

Theo ông Hải, mặc dù thị trường trái phiếu riêng lẻ trong năm nay có chuyển biến nhưng hầu hết tổ chức phát hành là ngân hàng thương mại và công ty kinh doanh bất động sản. Tổ chức phát hành và nhà đầu tư chưa đa dạng.

Khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng tương đối thấp so với khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ. Vì vậy, ông Hải nhận định rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp có nhiều dư địa có thể cải cách hơn để tạo ra nguồn hàng chất lượng, từ đó không chỉ thu hút nhà đầu tư trong nước mà còn cả ngoài nước.