Quả bom giảm phát vĩ đại từ AI

Theo cảnh báo của nhà đầu tư huyền thoại Sir John Templeton, “Lần này sẽ khác” (TTID) là câu nói nguy hiểm nhất trong đầu tư. Cụm từ TTID phổ biến trong thời kỳ bong bóng, chẳng hạn như cuối những năm 1990 và từ năm 2015 đến năm 2020, khi cổ phiếu phần mềm được định giá gấp 10 đến 20 lần doanh thu.

Tôi chưa bao giờ nhận thấy lời cảnh báo nổi tiếng của Templeton hữu ích trong thực tế. Nếu bạn là người hiểu biết về thị trường, đầu tư vào thị trường bong bóng có thể mang lại hiệu quả tốt với điều kiện bạn nắm được mẹo để thoát ra trước khi bong bóng nổ. Lời cảnh báo nổi tiếng của Templeton, ca ngợi về đầu tư giá trị bảo thủ, chỉ đúng trong một số thời điểm.

Giờ hãy chú ý vào sự thật hiển nhiên, hữu ích hơn của câu nói Templeton: Lời khuyên từ Herbert Stein, cố vấn của cựu tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon. Stein nói: “Nếu một thứ gì đó không thể tiếp tục mãi mãi thì chúng sẽ dừng lại.”

Thoạt nghe, lời khuyên của Stein rất đơn giản và rõ ràng, vậy giá trị của câu nói này ở đâu? Chính là cụm từ “dừng lại.” Cụm từ này khiến chúng ta đặt câu hỏi, khi nào thì xu hướng này dừng lại, tại sao dừng lại và nếu bạn là một nhà đầu tư nghiêm túc, bạn sẽ bắt đầu thắc mắc đâu là dấu hiệu cho thấy xu hướng này sắp chạm ngưỡng và sụp đổ?

Hãy nhớ lời của Stein khi nghĩ về nền kinh tế năm 2023 và phần còn lại của thập niên này. Xu hướng dường như không thể ngăn cản của ngày hôm nay sẽ dừng lại. Lấy ví dụ về xu hướng lạm phát và lãi suất. Theo lẽ thường, mọi người đã lờ đi lạm phát trong thời gian quá dài và giờ đây chúng ta quay trở lại với những lo lắng về lạm phát.

Ai cũng nhận thấy thế giới sẽ phải đối mặt với một thời kỳ lãi suất cao hơn kéo dài gần bằng thời kỳ lãi suất thấp từ năm 2009 đến năm 2021. Lãi suất ngân hàng trung ương 5% được xem là tình huống “mọi thứ trở lại bình thường.”

Điều bình thường mới này đang được giới thiệu như là một tín hiệu tốt, một sự trở lại hợp lý với chủ nghĩa tư bản, là sự điều độ, lẽ thường, là lúc mà tất cả các hình thức đòn bẩy dư thừa đều bị loại bỏ.

Ý tưởng này khá dễ chịu, nhưng đó không phải là tương lai mà chúng ta phải đối mặt. Đã xuất hiện một công nghệ hoàn toàn mới đang được tăng tốc phát triển: AI tạo sinh. Chỉ năm tháng trước, hầu hết chúng ta, kể cả những người theo sát công nghệ, chưa bao giờ nghe nói về OpenAI, một tổ chức nghiên cứu tư nhân do Elon Musk và cộng sự thành lập để làm cho AI dễ sử dụng hơn.

Sau đó, vào ngày 30.11.2022, OpenAI công bố ứng dụng AI ChatGPT. Trong vòng một tuần, một triệu người đã đăng ký và kỷ nguyên AI đột nhiên chuyển sang tốc độ chóng mặt.

Phiên bản ChatGPT 4 đã làm bài kiểm tra tuyển sinh của trường luật Hoa Kỳ vào tháng 3.2023 và đạt kết quả nằm trong tốp 10% điểm cao, so với kết quả thuộc tốp 10% điểm thấp nhất của phiên bản trước đó. Trong số những người tin tưởng vào sức mạnh biến đổi của AI có CEO của Microsoft Satya Nadella, người phát biểu rằng AI là nền tảng mới cho phần mềm doanh nghiệp của thế giới.

Câu hỏi đặt ra là: Bạn nghĩ công nghệ giống như ChatGPT (và các ứng dụng AI tương tự của Google, Amazon và các ứng dụng khác) sẽ có tác động gì đến lực lượng lao động văn phòng, có học thức trên thế giới? Đây là câu trả lời: sự tàn sát.

AI sẽ là quả bom giảm phát khổng lồ đánh vào các dịch vụ chuyên nghiệp. Công việc cần đến 20 chuyên gia truyền thông doanh nghiệp hoặc trợ lý pháp lý hoặc lập trình viên cấp trung giờ đây sẽ chỉ cần ba hoặc bốn người thực hiện, với sự hỗ trợ bởi ChatGPT phiên bản 5, 6, 20, 50…

Lịch sử cho thấy những người lao động bị thay thế sẽ tìm được công việc mới, thường là tốt hơn. Nhưng việc đó không diễn ra ngay lập tức. Chưa từng có tiền lệ về tốc độ và quy mô của AI tạo sinh, thứ sẽ tấn công tất cả các công việc văn phòng – một cách nhanh chóng và ở khắp mọi nơi.

Châu Á cũng không ngoại lệ, đặc biệt là những quốc gia như Ấn Độ và Philippines, đã xây dựng các ngành công nghiệp lớn với trọng tâm là cung cấp dịch vụ thuê ngoài các công việc văn phòng với chi phí thấp, chẳng hạn như viết mã phần mềm. Nhưng phiên bản chuyên nghiệp mới nhất của ChatGPT có giá chỉ 20 đô la Mỹ một tháng – thấp hơn nhiều so với hầu hết nhân công giá rẻ tại các trung tâm dịch vụ hoặc trung tâm việc làm khác – và ChatGPT cung cấp miễn phí ứng dụng dịch vụ cơ bản.

Như thế, những người cho rằng lạm phát và lãi suất cao hơn đang được đẩy lên mức bình thường mới đã không hề tính đến quy luật của Herb Stein về các xu hướng. Chất xúc tác đảo ngược xu hướng sẽ là AI, quả bom giảm phát vĩ đại. Đây là một dự đoán.

Lãi suất sẽ bắt đầu giảm vào nửa cuối năm 2023 khi lạm phát dịch vụ chuyên nghiệp nhanh chóng chuyển thành giảm phát và kéo theo hầu hết các áp lực lạm phát. Sẽ không có sự trở lại bình thường mới. Sẽ tiếp tục có tăng tốc và thích ứng của AI trong những năm tới.

————————————-

Rich Karlgaard là biên tập viên tại Forbes. Là tác giả & nhà tương lai học, ông đã xuất bản một số cuốn sách, mới nhất là cuốn Late Bloomers, khám phá đột phá về ý nghĩa của việc trở thành tài năng nở muộn trong nền văn hóa bị ám ảnh bởi điểm SAT và thành công sớm. Truy cập: www.forbes.com/sites/richkarlgaard