Việt Nam hưởng lợi từ thời ‘Trump 2.0’

Ngày 21.1 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức nhậm chức, bước vào nhiệm kỳ thứ hai. Giai đoạn này được truyền thông quốc tế gọi là “Trump 2.0”.

Trong ngày đầu tiên nhậm chức, ông Trump ký loạt sắc lệnh hành pháp liên quan tới nhiều lĩnh vực, nhưng chưa áp thuế quan ngay với hàng nhập khẩu. Tuy nhiên, các chuyên gia dự đoán ông vẫn triển khai kế hoạch áp thuế như ý định đã được ông nêu ra trong suốt quá trình tranh cử vừa qua.

Theo các chuyên gia, ông Trump sẽ tập trung tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, Canada và Mexico, không phải Việt Nam.  

Tại hội thảo trực tuyến Triển vọng Việt Nam 2025 do VinaCapital tổ chức, kinh tế trưởng Michael Kokalari nói: “Tôi không cùng quan điểm với truyền thông nói rằng thời kỳ “Trump 2.0” sẽ tác động mạnh đến nền kinh tế Việt Nam hơn thời kỳ dịch COVID – 19 bùng phát. Tôi lạc quan nghĩ ngược lại.”

“Thực tế, Mỹ vẫn cần Việt Nam,” ông Michael Kokalari cho biết. Mỹ vẫn phải cần nhập khẩu nhiều mặt hàng, trong đó phần lớn sản phẩm đến từ Việt Nam vì hoạt động sản xuất không thể chuyển sang quốc gia này cho dù ông Trump rất muốn.

Cụ thể, 99% những sản phẩm hàng may mặc nhập khẩu vào Mỹ đến từ Việt Nam. Những mặt hàng xe đạp, thiết bị điện tử tiêu dùng, may mặc, trang thiết bị thể thao, pin… của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ chiếm tỉ trọng từ 90% trở lên.

Theo Tổng cục Hải quan, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Trị giá xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ trong năm 2024 đạt 119,46 tỷ USD, tăng 23,2% (tương ứng tăng tới 22,48 tỷ USD) so với năm trước và chiếm 29,5% trong tổng trị giá xuất khẩu của cả nước.

Trong năm 2024, xuất khẩu sang Hoa Kỳ có 16 nhóm hàng đạt trên 1 tỷ USD, trong đó đứng đầu là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 23,2 tỷ USD, tăng 36,3% (tương ứng tăng 6,18 tỷ USD). Tiếp theo là máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt 22,05 tỷ USD, tăng 21,2% (tương ứng tăng 3,85 tỷ USD).

Hàng dệt may đạt 16,15 tỷ USD, tăng 11,6% (tương ứng tăng 1,69 tỷ USD); điện thoại các loại và linh kiện đạt 9,82 tỷ USD, tăng 24,3% (tương ứng tăng 1,92 tỷ USD); gỗ và sản phẩm gỗ đạt 9,06 tỷ USD, tăng 24% (tương ứng tăng 1,75 tỷ USD)… so với năm 2023.

Theo ông Michael Kokalari, Việt Nam vẫn không bị tác động mạnh trong cuộc chiến tranh thương mại cho dù dưới thời Trump 1.0 hay Biden. Trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2023, thị phần hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ tăng 18% trong khi thị phần xuất khẩu của Trung Quốc giảm 35%.

Vì vậy, ông Michael Kokalari lạc quan tin rằng: “Việt Nam sẽ hưởng lợi từ thời Trump 2.0.”

Tuy vậy, ông Huỳnh Thế Du, giảng viên Đại học Indiana, thành viên Viện Sáng kiến Việt Nam Chính sách của Mỹ, cảnh báo, Việt Nam cần phải cẩn thận trong thời gian tới, đặc biệt đến “khả năng Trung Quốc chuyển hàng sang Việt Nam” để tránh hàng rào thuế quan của Mỹ, theo chia sẻ của ông tại hội thảo “Chính sách mới của Hoa Kỳ: Những tác động đến thương mại và đầu tư.”

Vị chuyên gia này lưu ý rằng quan trọng là làm sao để Việt Nam không trở thành điểm trung chuyển cho Trung Quốc.

Khi các công ty Trung Quốc chuyển hàng đến công ty con tại Việt Nam để chế biến nhỏ thành sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ, quốc gia này sẽ kiểm soát gắt gao nguồn gốc hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam.

Ngoài ra, doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam cũng có khả năng bị áp thuế chống bán phá giá, đặc biệt là theo phán quyết mới nhất của Bộ Thương mại Mỹ hồi tháng 8, Việt Nam vẫn là nền kinh tế phi thị trường.

Theo ông Huỳnh Thế Du, mục tiêu của chính quyền Trump hướng đến bảo vệ nền kinh tế nội địa và việc làm của người dân Hoa Kỳ. Ngoài ra, ông còn muốn làm sao các nước khác phải mua hàng của Mỹ nhiều hơn và thêm các ưu đãi cho nhà đầu tư Mỹ.

Vì vậy, Việt Nam phải biết cách thỏa thuận, tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp Mỹ. Chính sách mới của Mỹ sẽ mang đến cho Việt Nam cả cơ hội và thách thức. Việt Nam cần linh hoạt trong việc thích ứng và tận dụng cơ hội.