Tổng nợ toàn cầu cán mốc đáng kinh ngạc

Giai đoạn 2021 – 2024, chi phí lãi suất tính theo sản lượng đã tăng từ mức thấp nhất lên cao nhất trong 2 thập kỷ. Theo OECD, chi tiêu chính phủ cho thanh toán lãi suất đạt 3,3% GDP năm 2024, cao hơn cả chi tiêu quốc phòng.

Dù nhiều ngân hàng trung ương đang giảm lãi suất, chi phí đi vay vẫn cao hơn so với trước khi các ngân hàng trung ương bắt đầu tăng lãi suất năm 2022. Do đó, nợ lãi suất thấp tiếp tục được thay thế và chi phí lãi suất có khả năng tăng trong tương lai.

Xu hướng trên xảy ra vào thời điểm nhiều chính phủ đối mặt với nhu cầu chi tiêu lớn. Quốc hội Đức vừa phê duyệt kế hoạch khổng lồ nhằm phát triển cơ sở hạ tầng và thúc đẩy chi tiêu quốc phòng ở châu Âu. Ngoài ra, chuyển đổi xanh và chi phí do dân số già, cũng đang tạo áp lực không nhỏ với nhiều nền kinh tế.

Theo OECD, chi tiêu và rủi ro nợ lớn, đang hạn chế khả năng vay trong tương lai tại thời điểm nhu cầu đầu tư đang cao hơn bao giờ hết.

Hiện các khoản vay chi phí lãi suất thấp hơn thị trường, chiếm hơn 1 nửa số nợ chính phủ của các quốc gia OECD, gần 1/3 nợ chính phủ của các nước mới nổi, và gần 2/3 nợ doanh nghiệp. Gần một nửa nợ chính phủ của các quốc gia OECD và thị trường mới nổi, cùng 1/3 nợ doanh nghiệp, sẽ đáo hạn vào năm 2027.

OECD thông tin, các quốc gia thu nhập thấp đối mặt rủi ro tái cấp vốn lớn nhất, khi hơn 1 nửa số nợ sẽ đáo hạn trong 3 năm tới, và 20% là trong năm nay.

Khi chi phí vay cao, các chính phủ thường nỗ lực đảm bảo khoản nợ được đầu tư cho tăng trưởng và năng suất dài hạn. Tuy vậy, không phải chính phủ nào cũng thành công, năng suất của nền kinh tế không cải thiện sẽ dẫn tới nhiều khó khăn hơn.

Báo cáo của OECD chỉ ra, chi phí đi vay thông qua trái phiếu bằng USD đã tăng từ 4% năm 2020 lên 6% năm 2024. Những nền kinh tế bị đánh giá là rủi ro cao, con số hơn 8%. Khối quốc gia này phải chật vật để khai thác nguồn tiền mặt trong nước, do tỷ lệ tiết kiệm thấp và thị trường nội địa nhỏ.

Tài trợ cho quá trình giảm phát thải ròng xuống 0, cũng là thách thức to lớn. Không tính Trung Quốc, các nước mới nổi có thể thâm hụt 10.000 tỷ USD để đáp ứng mục tiêu theo thỏa thuận khí hậu Paris đến năm 2050.

OECD lưu ý, căng thẳng địa chính trị và bất ổn thương mại thời gian gần đây, dẫn tới tâm lý sợ rủi ro, ảnh hưởng đến đầu tư xuyên quốc gia cũng như mục tiêu phát triển bền vững.

(Biên dịch: NVP)