Lối đi riêng của quỹ đầu tư mạo hiểm General Catalyst

Ngồi trong văn phòng của General Catalyst có tầm nhìn hướng ra sân Oracle Park, nơi đội San Francisco Giants thi đấu và vịnh biển trải dài phía xa, tổng giám đốc Hemant Taneja giải thích cách ông đang tái định nghĩa cách người Mỹ tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe: mua và điều hành một bệnh viện thông qua quỹ đầu tư mạo hiểm do ông làm chủ.

Năm ngoái, General Catalyst công bố thương vụ mua lại chuỗi bệnh viện Summa Health với giá 485 triệu USD, có 8.000 nhân viên, trụ sở đặt tại Akron, bang Ohio với mục tiêu tích hợp nó vào cỗ máy đổi mới công nghệ của Thung lũng Silicon. Điều đó có nghĩa là đưa công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) vào gần như mọi khâu chăm sóc sức khỏe từ khám bệnh đến bảo hiểm.

Không một hệ thống bệnh viện nào có thể tự làm điều này, nên ý tưởng ở đây rất đơn giản: “Chúng tôi phải tự mua lấy một bệnh viện và tự làm,” Taneja nói. “Chúng tôi phải sống cùng nó.”

Khung cảnh từ sân vận động ấy là một ví dụ điển hình, vì Taneja, người đứng thứ tám trong danh sách Midas năm nay của Forbes (bảng xếp hạng thường niên những nhà đầu tư mạo hiểm hàng đầu nước Mỹ), không hề xa lạ với những “cú đánh lớn.”

Trong giới đầu tư mạo hiểm, mua lại bệnh viện là dạng câu chuyện gây sốc. Giới đầu tư công nghệ luôn nói về sự phá vỡ các ranh giới, nhưng lại vô cùng bảo thủ khi điều hành các quỹ đầu tư của chính mình. Kể từ khi “ông tổ” ngành đầu tư mạo hiểm là Arthur Rock bắt đầu viết những tấm séc đầu tư cho Intel và Apple, có rất ít sự thay đổi đã được phép diễn ra. 

General Catalyst muốn phá vỡ khuôn mẫu đó. Từ năm 2018, công ty đã chuyển mình từ một quỹ đầu tư mạo hiểm truyền thống thành một “nhà đầu tư đa diện:” quỹ “sáng tạo” của công ty tạo ra các công ty AI mới nhằm thay đổi những ngành nghề cũ kỹ như kế toán hay dịch vụ khách hàng. Viện General Catalyst là một tổ chức tư duy định hình chính sách công nghệ toàn cầu. GC Wealth là đơn vị môi giới cao cấp, nhằm thu hút những nhà sáng lập thành đạt rời bỏ các ngân hàng tư nhân.

Điều này giúp Taneja, 50 tuổi, trở thành đại diện tiêu biểu cho một thế hệ nhà đầu tư mạo hiểm mới. “Các quỹ khổng lồ” là cách gọi có phần châm biếm dành cho General Catalyst cùng các đối thủ như Andreessen Horowitz, Lightspeed và Thrive Capital (công ty của Josh Kushner). Dù quản lý hàng chục tỷ USD, họ vẫn chỉ là “cá nhỏ” nếu so với Blackstone (1.000 tỷ USD tài sản) hay KKR (660 tỷ USD).

Nhưng tham vọng của Taneja không phải là trở thành nhà đầu tư “to béo” nhất. Ông muốn General Catalyst trở thành một “tập đoàn chiến lược.” Neil Sequeira, cựu giám đốc điều hành General Catalyst, nhận xét: “Đây là một ‘sinh vật mới’ đầy hứng khởi.”

---

Taneja cũng gặp phải chỉ trích. Một số ý kiến cho rằng chiến lược đầu tư quy mô lớn của General Catalyst không còn giống đầu tư mạo hiểm. Những người khác thì dè bỉu rằng công ty này đang chuyển trọng tâm từ thu hoạch lợi nhuận từ giới startup sang “gặt phí” từ hàng loạt quỹ mới mọc lên.

Tuy nhiên, những người ủng hộ Taneja sẵn sàng đặt cược vào tầm nhìn táo bạo của ông, nhờ chuỗi chiến thắng kéo dài gần 15 năm. Kể từ khi chuyển từ Boston đến Thung lũng Silicon vào năm 2011, Taneja đã đầu tư vào Stripe (công ty thanh toán được định giá gần nhất là 91 tỷ USD), startup quốc phòng Anduril (đang đàm phán huy động vốn với định giá 28 tỷ USD) và hàng loạt kỳ lân y tế như Commure (được định giá 6 tỷ USD).

Năm ngoái, General Catalyst đã huy động được 8 tỷ USD, nhiều hơn cả số vốn mà một số nhân vật kỳ cựu trong danh sách Midas có thể gọi trong suốt sự nghiệp của mình. Tổng tài sản quản lý của General Catalyst đã tăng từ 3,8 tỷ USD lên hơn 36 tỷ USD chỉ trong 10 năm.

Đà tăng này chưa dừng lại: Theo Pitchbook, năm ngoái General Catalyst và đối thủ Andreessen Horowitz chiếm khoảng 20 xu trên mỗi đô la đầu tư vào các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) tại Mỹ.

Thông thường, giới đầu tư ở Thung lũng Silicon bàn tán về startup nào sẽ IPO tiếp theo, nhưng gần đây lại rộ lên tin đồn General Catalyst sẽ niêm yết, một thông tin bị Taneja phủ nhận hoàn toàn: “Chuyện đó chưa từng nằm trong kế hoạch,” ông nói.

“Chúng tôi chưa từng thảo luận.” Đối với một quỹ đầu tư mạo hiểm, Taneja đang có sẵn rất nhiều tiền mặt, nhưng chiến lược tham vọng của Taneja có thể sẽ đòi hỏi những khoản lớn hơn nữa.

Các ông lớn như Blackstone, KKR và Apollo đều tăng trưởng gấp hơn mười lần sau khi niêm yết nhờ dùng cổ phiếu mới phát hành để thúc đẩy tăng trưởng, thâu tóm công ty khác và giải ngân tiền cho các đối tác lâu năm.

Tuy nhiên, việc các quỹ đầu tư mạo hiểm lên sàn vẫn là điều cấm kỵ. Giới lão làng ở Thung lũng Silicon vẫn chưa quên cú sập của Internet Capital Group, một VC thời bong bóng dot-com, khi lên sàn Nasdaq năm 1999. Giá trị công ty này từng bùng nổ lên gần 60 tỷ USD trước khi rơi tự do 99,5% chỉ trong chưa đầy hai năm.

Taneja giờ đây sánh vai cùng các lãnh đạo doanh nghiệp, thủ tướng và giới hoàng tộc (ông từng đồng tổ chức một buổi dạ tiệc thường niên tại lâu đài của gia đình Jeannette zu Fürstenberg, người vừa gia nhập công ty, ở Đức).

Nhìn lại, đó quả thật là một quãng đường thật xa từ những dãy kệ trong cửa hàng CVS ở ngoại ô bang Massachusetts, nơi ông từng làm thêm khi học trung học để phụ giúp gia đình. Năm 15 tuổi, bố mẹ Taneja chuyển từ New Delhi đến Boston. Trong thời kỳ suy thoái đầu những năm 1990, cha ông làm quản lý một cửa hàng gà rán KFC. “Tôi ăn KFC gần như mỗi ngày,” ông kể. “Giờ tôi không thể ăn món đó được nữa.”

Sau khi tốt nghiệp trung học, ông vào học tại MIT. Sau khi ra trường, ông đồng sáng lập một startup phần mềm di động và bán lại thành công, nhờ đó lọt vào tầm ngắm của hai nhà đồng sáng lập General Catalyst là Joel Cutler và David Fialkow vào năm 2001. Họ đang tìm một nhà sáng lập để triển khai những ý tưởng kinh doanh mới.

“Cậu ấy hội tụ đủ mọi yếu tố. Chúng tôi sớm nhận ra Hemant sẽ là một nhà lãnh đạo tuyệt vời,” Fialkow nói.

General Catalyst có một vài thương vụ thành công ban đầu như trang đặt vé du lịch Kayak (niêm yết với mức định giá 1 tỷ USD vào năm 2012), nhưng trụ sở tại bờ Đông khiến công ty cách xa trung tâm khởi nghiệp của Thung lũng Silicon.

Vì vậy, năm 2011, các nhà sáng lập đã chọn Taneja cùng một nhóm đối tác để xây dựng tiền đồn tại Palo Alto.

Taneja đã phải đối mặt với không ít thách thức. Khi mới đến, ông bị các nhà đầu tư kỳ cựu ở Thung lũng Silicon đẩy ra ngoài cuộc đầu tư sớm vào Snap. Nhưng vận may của ông thay đổi khi một nhân viên đầu tiên của Stripe tình cờ nghe được bài thỉnh giảng ông trình bày tại MIT, rồi kết nối ông với hai anh em nhà sáng lập là Patrick và John Collison.

Ông đầu tư vào Stripe lần đầu vào năm 2010, rồi dẫn đầu vòng gọi vốn Series B hai năm sau. Dù lúc đó các nhà sáng lập chỉ xem Stripe là “một nền tảng thanh toán thẻ tín dụng cho lập trình viên,” nhưng Taneja đã nhìn thấy tiềm năng lớn hơn trong việc đơn giản hóa các giao dịch kỹ thuật số nói chung, theo lời Tổng giám đốc Patrick Collison. “Anh ấy nhìn thấy nhiều hơn cả chúng tôi.” (Taneja sau đó cũng đầu tư vào một vòng sau của Snap.)

Bước ngoặt lớn của ông đến vào năm 2017, trong một bữa tối tại nhà hàng Vicolina ở Manhattan (nay đã đóng cửa), cùng với Ken Chenault, cựu tổng giám đốc Amex, người vừa được bổ nhiệm làm chủ tịch General Catalyst nhằm hỗ trợ quá trình chuyển giao quyền lực từ các nhà đồng sáng lập sang Taneja.

Taneja tiếp quản vai trò tổng giám đốc vào năm 2021 và bắt đầu chuyển General Catalyst từ một tổ chức đầu tư kiểu “câu lạc bộ thân hữu” thành một công ty có thể giải quyết các vấn đề xã hội. Tạm biệt khẩu hiệu “hành động nhanh, phá vỡ mọi giới hạn” của Mark Zuckerberg để chào đón khái niệm “đổi mới có trách nhiệm.” Dù không hào nhoáng bằng, nhưng nó thể hiện một tư duy mới.

Không phải ai ở Thung lũng Silicon cũng chào đón tư duy đó. Khi General Catalyst kêu gọi đặt ra các hàng rào kiểm soát cho các hệ thống AI mới, công ty bị chỉ trích dữ dội, đặc biệt từ Marc Andreessen, tỷ phú đồng sáng lập Andreessen Horowitz.

Taneja nói về đối thủ: “Họ rất thông minh, rất quyết liệt. Tôi xem đó là điểm tốt. Nhưng họ đang chơi một trò chơi khác với chúng tôi.” (Trong hậu trường, Andreessen và Taneja vẫn hòa thuận khi cùng ngồi trong hội đồng quản trị của công ty theo dõi vận tải Samsara, nay đã niêm yết, theo lời Tổng giám đốc Sanjit Biswas.)

Bất kể quan điểm về hàng rào kiểm soát ra sao, AI vẫn là trung tâm trong chiến lược hợp nhất ngành của General Catalyst, những ngành vốn bị xem là nhàm chán đối với Thung lũng Silicon như dịch vụ CNTT hay nhân sự.

Trong khi các quỹ mua lại truyền thống cắt giảm chi phí bằng cách chuyển việc ra nước ngoài, Taneja muốn dùng AI. Năm ngoái, startup Crescendo (thuộc General Catalyst) mua lại PartnerHero, công ty tổng đài có doanh thu 80 triệu USD/năm rồi triển khai chatbot tự động, chỉ cho nhân viên người thật xử lý những ca khó.

Với một số người, chiến lược của General Catalyst chẳng khác gì lĩnh vực đầu tư tư nhân truyền thống, nhưng được phủ thêm lớp sơn lấp lánh mang tên AI.

---

Kết quả, theo Tổng giám đốc Matt Price của Crescendo, là tiết kiệm được đến 30% chi phí cho khách hàng. 

Tại London, startup bất động sản Dwelly (do General Catalyst đồng sáng lập) đã mua lại một số công ty quản lý bất động sản, tích hợp AI vào quy trình mở cửa tham quan và xử lý yêu cầu bảo trì. Không chỉ tiết kiệm chi phí, thời gian chờ sửa chữa rò rỉ vòi nước và các lỗi vặt khác đã giảm 40%, chỉ còn 30 ngày, theo Tổng giám đốc Ilia Drozdov của Dwelly.

Với một số người, chiến lược của General Catalyst chẳng khác gì đầu tư tư nhân được sơn thêm lớp sơn bóng mang tên AI. Taneja bỏ qua quan điểm đó. Ông nói các thương vụ hợp nhất của công ty không chỉ là cắt giảm chi phí, mà còn nhằm xây dựng văn hóa “đổi mới” (dù đôi khi sự đổi mới đó vẫn giúp tiết kiệm chi phí).

Taneja là người cầm trịch những thương vụ hợp nhất như vậy, và ông muốn General Catalyst đồng sáng lập các công ty thực hiện chúng. Hình mẫu điển hình là Livongo, startup theo dõi điều trị bệnh tiểu đường mà ông đồng sáng lập năm 2014. Công ty lên sàn năm 2019 với định giá 3,6 tỷ USD. Với nhiều nhà đầu tư, như vậy đã là một cú ghi điểm quyết định, nhưng với Taneja, đó mới chỉ là khởi đầu.

Một năm sau, Livongo được Teladoc mua lại với giá 18,5 tỷ USD, mang lại khoản lợi nhuận trên giấy tờ trị giá 3,4 tỷ USD cho General Catalyst. Thành quả này đến từ việc General Catalyst sở hữu tới 18,3% cổ phần Livongo với tư cách đồng sáng lập.

Dù là nhà đầu tư sắc sảo, ông không phải lúc nào cũng thắng. Hàng loạt khoản đầu tư vào các startup khí hậu khiến quỹ mất 100 triệu USD. Một khoản đầu tư khác: công ty xử lý bảo hiểm y tế Olive, từng được định giá 4 tỷ USD, đã phá sản hoàn toàn. Từ Livongo, General Catalyst cuối cùng chỉ thu về khoảng 1,8 tỷ USD sau khi cổ phiếu Teladoc lao dốc 97% từ đỉnh.

Có lẽ rủi ro lớn nhất là việc General Catalyst đang cố làm quá nhiều thứ cùng lúc. “Tôi hay bị hỏi điều này,” Taneja nói. Nhưng ông tin rằng chỉ cần có “đội ngũ lãnh đạo mạnh” và “mô hình vận hành hợp lý,” thì việc mở rộng sẽ thành công, giống như cách Amazon từng mở rộng từ sách sang trung tâm dữ liệu, siêu thị rồi đến làm phim.

Tại MIT, cố vấn từng cảnh báo ông, chàng sinh viên theo học cùng lúc ba ngành gồm khoa học máy tính, sinh học và toán học rằng khối lượng học như vậy có thể khiến ông không tốt nghiệp nổi. Thế nhưng, ông không chỉ tốt nghiệp, mà còn lấy thêm hai bằng thạc sĩ kỹ thuật và nghiên cứu vận hành vài năm sau đó.

“Đó là mô hình tôi đã sống theo suốt đời,” Taneja cười. “Tôi luôn cố làm thật nhiều thứ cùng lúc. Tôi luôn ép bản thân đến cực hạn.”

Bảng xếp hạng thường niên lần thứ 24, danh sách 100 nhà đầu tư mạo hiểm hàng đầu thế giới năm 2025. Có 15 gương mặt lần đầu xuất hiện trong danh sách năm nay.
Xem thêm chi tiết tại: forbes.com/midas

Những khoản đầu tư sớm vào các startup nổi bật đã giúp 15 gương mặt từ khu vực châu Á này lọt vào danh sách Midas (các nhà đầu tư mạo hiểm hằng đầu) năm nay. Hai người đã có mặt trong tốp 25 (xem danh sách phía trên), 13 người còn lại (với thứ hạng cụ thể) được liệt kê dưới đây, trong đó có hai gương mặt “tân binh.”

Có thể AI đang phủ khắp nơi, nhưng một vài thương vụ đầu tư lớn nhất danh sách Midas năm nay vẫn đến từ các lĩnh vực an ninh mạng, công nghệ tài chính (fintech) và không gian.

Với nhiều nhà sáng lập công ty an ninh mạng, một dấu mốc quan trọng là chuyến đi đến thị trấn ven biển Mikhmoret để gặp Gili Raanan, cựu đối tác của Sequoia Israel. Từ khi thành lập Cyberstarts vào năm 2018 đến nay, ông đã gặt hái hàng loạt vụ thoái vốn có tổng trị giá 1,5 tỷ USD.

Lời đề nghị của Google mua lại Wiz (khoản đầu tư “ngôi sao” của ông) với giá 32 tỷ USD có thể sẽ là lần thoái vốn lớn nhất từ trước đến nay dành cho một startup được chống lưng bởi một quỹ đầu tư mạo hiểm. Năm 2024, Raanan đóng cửa một chương trình gây tranh cãi vì trích lợi nhuận từ Cyberstarts chia cho các giám đốc doanh nghiệp và khách hàng tiềm năng cố vấn cho các startup của quỹ này.

---

Đồng lãnh đạo bộ phận đầu tư tăng trưởng của Coatue, Swisher lần đầu góp mặt trong danh sách Midas nhờ các thương vụ đặt cược vào SpaceX (được định giá 350 tỷ USD), UiPath (vốn hóa thị trường 7 tỷ USD) và Databricks (định giá 62 tỷ USD). Hiện ông chú trọng vào lĩnh vực an ninh mạng với những “kỳ lân” như Cyera và Island. Ông cũng không quên địa hạt AI khi đầu tư vào OpenAI và công cụ pháp lý Harvey AI.

“Tôi cảm nhận làn sóng lần này có thể còn lớn hơn làn sóng lần trước,” ông chia sẻ.

---

Green rời bỏ công việc ngân hàng vào năm 2003 với một mục tiêu: trở thành nhà đầu tư. Nhờ các thương vụ nổi bật trong lĩnh vực tiêu dùng như Birchbox (dịch vụ đăng ký trang điểm dài hạn), Warby Parker (kinh doanh kính đeo mắt) và Bonobos (thời trang nam giới), người sáng lập Forerunner giờ đây đang điều hành quỹ đầu tư mạo hiểm do phụ nữ điều hành lớn nhất với quy mô ba tỷ USD.

Một trong những khoản đầu tư sớm nhất của bà là ngân hàng số Chime được định giá 25 tỷ USD vào năm ngoái và gần đây đã nộp hồ sơ IPO.

“Sự chuyển mình của AI khiến tôi có cảm giác mọi thứ đều đang được tái tư duy lại,” bà nói.

---

“Mọi cuộc nói chuyện về đề tài AI đều dao động giữa giả định ngày tận thế và sự phấn khích vô cùng,” Bachireddy, đối tác điều hành SV Angel, bình luận.

Ông tìm thấy cơ hội giữa hỗn loạn, chuyên dẫn dắt các khoản đầu tư vào các nhà phát triển mô hình ngôn ngữ lớn như OpenAI, Anthropic và Mistral cho SV Angel, một quỹ đầu tư do gia đình Conway, một dòng họ nổi tiếng ở Thung lũng Silicon điều hành. Sau khi đồng sáng lập Geodesic Capital, nhà đầu tư sinh ra ở Thung lũng Silicon này gia nhập SV Angel vào năm 2022 để dẫn đầu chiến lược tăng trưởng của quỹ.

“Khả năng đoán biết, sức sáng tạo và lòng trắc ẩn của loài người vẫn là thứ (AI) không thể thay thế được,” ông khẳng định.

---

Sacks là thành viên mới nhất của băng “Mafia PayPal” góp mặt trong danh sách Midas, bên cạnh các cựu đồng nghiệp như Peter Thiel và Roelof Botha, phần lớn nhờ một gương mặt quen thuộc khác từ PayPal là Elon Musk. Sacks rót vốn vào SpaceX từ rất sớm, trước khi công ty này đạt mức định giá 350 tỷ USD vào đầu năm nay.

Nhà đầu tư gốc Nam Phi này cũng là đồng sáng lập của Yammer, nền tảng giao tiếp nội bộ doanh nghiệp tiền thân của Slack (sau này được Microsoft mua lại với giá 1,2 tỷ USD). Hiện ông được biết đến qua chương trình podcast All-In và vai trò “đặc phái viên” về tiền mã hóa và công nghệ AI cho tổng thống Mỹ Donald Trump.

---

Từng là nhân viên rửa ống nghiệm tại phòng thí nghiệm sinh học của Caltech và có bằng đại học từ MIT, Chan sau này trở thành trợ lý đặc biệt cho đồng sáng lập Google Sergey Brin. Ông bắt đầu sự nghiệp đầu tư tại Google Ventures trước khi thành lập quỹ riêng FPV Ventures vào năm 2022.

Đến nay, ông đã rót vốn cho năm startup có định giá trên 10 tỷ USD, nổi bật nhất là Canva, nền tảng thiết kế của Úc được định giá 26 tỷ USD.

“Chúng tôi thích những công ty kiếm ra tiền nhưng lại bị phần lớn thế giới xem là nhàm chán,” Chan chia sẻ.

---

Biên dịch: Hoàng Thi, Biên tập: Trí Vương — Nội dung đã được đăng trên Tạp chí Forbes Việt Nam số tháng 7/8.2025