Loại kháng sinh từ 80 năm trước có thể điều trị nhiễm vi khuẩn kháng thuốc

Ở các quốc gia đang phát triển, nhiễm vi khuẩn kháng thuốc là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Các nghiên cứu ước tính tình trạng kháng kháng sinh giết hơn 1,2 triệu người mỗi năm.

Tại những quốc gia có thu nhập cao, vi khuẩn kháng thuốc như Enterobacterales kháng carbapenem thường gây nhiễm trùng có khả năng làm cho bệnh nhân tử vong trong bệnh viện cũng như các cơ sở y tế khác.

Cho dù các mối đe dọa ngày càng tăng về tình trạng kháng kháng sinh trên toàn cầu, thị trường không có loại kháng sinh mới nào kể từ bốn thập niên qua. Bác sĩ kê đơn thuốc kháng sinh quá mức cùng với tình trạng lạm dụng kháng sinh tràn lan trong ngành nông nghiệp lẫn chăn nuôi đang làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng thiếu thuốc kháng sinh mới.

Hiện nay, kháng sinh có mặt khắp nơi trong nước thải, thậm chí cả các sản phẩm từ sữa và thịt mà con người tiêu thụ. Nhưng giữa tình hình tuyệt vọng này, một nhóm các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra loại kháng sinh được phát hiện cách đây 80 năm có thể giúp bảo vệ cơ thể chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn kháng thuốc.

Loại kháng sinh có tên là nourseothricin được phát hiện vào đầu những năm 1940 và là một sản phẩm tự nhiên mà nấm đất trồng tạo ra. Nhưng các nhà khoa học đã quyết định từ bỏ nourseothricin cho dù kháng sinh này có tiềm năng to lớn vì nó được chứng minh cực độc đối với thận. Kế hoạch sản xuất đại trà loại kháng sinh này cũng đột ngột bị hủy bỏ.

Trong khi nhiều nhà khoa học trên khắp thế giới đang chạy đua để khám phá và phát triển các loại kháng sinh mới, thì James Kirby của Harvard Medical School cùng với đồng nghiệp quyết định tập trung vào nourseothricin.

Vào những năm 1940, nourseothricin được xác định là một loại kháng sinh mạnh có thể tiêu diệt nhiều vi khuẩn gây bệnh với màng dày, giống như lưới có thêm lớp bảo vệ chống lại hầu hết các loại kháng sinh.

Nhưng Nourseothricin lại là chất độc đối với thận vì chứa nhiều hợp chất streptothricin khác nhau. Nhưng trong vài năm gần đây, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những hợp chất này có mức độ độc hại không giống nhau.

Và cụ thể hơn, hợp chất streptothricin-F, có thể ít độc hơn một chút so với các hợp chất khác. Hợp chất này có hiệu quả cao chống lại các mầm bệnh kháng thuốc.

Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí PLOS Biology, Kirby và nhóm nghiên cứu sâu về cách hai hợp chất streptothricin (F và D) hoạt động chống lại mầm bệnh cũng như độc tính gây ra cho thận. Họ quan sát thấy rằng hợp chất streptothricin D có trong loại kháng sinh cũ mạnh hơn hợp chất F. Đặc biệt là khi nói đến việc chống lại Enterobacterales kháng thuốc. Nhưng thật không may, streptothricin D lại gây độc cho thận ngay cả ở liều thấp.

Mặc dù thực tế streptothricin-F kém hiệu quả hơn streptothricin-D, nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng loại này vẫn có hiệu quả chống lại vi khuẩn gây bệnh kháng thuốc như Enterobacterales kháng carbapenem và Acinetobacter baumannii (gây viêm phổi, nhiễm trùng máu và đường tiết niệu). Quan trọng nhất, streptothricin-F có độc tính thấp hơn ít nhất 10 lần so với streptothricin-D.

Sau khi tiêm cho chuột hợp chất streptothricin-F, các nhà nghiên cứu báo cáo rằng độc tính trên thận ở mức tối thiểu hoặc hầu như không có. Trong thông cáo báo chí, Kirby cho biết: “Dựa vào điểm độc đáo này, hoạt tính đầy hứa hẹn, chúng tôi tin rằng áo giáp bảo vệ streptothricin xứng đáng được thực hiện thêm nhiều cuộc thử nghiệm tiền lâm sàng như một liệu pháp tiềm năng để điều trị nhiễm vi khuẩn đa kháng thuốc.”

“Được phân lập vào năm 1942, streptothricin là loại kháng sinh đầu tiên được phát hiện có hoạt tính mạnh đối với vi khuẩn gram âm. Chúng tôi nhận thấy rằng loại kháng sinh này không chỉ có hoạt tính mạnh mà còn điều trị hiệu quả cao đối với các mầm bệnh đa kháng thuốc mạnh nhất hiện nay. Streptothricin hoạt động theo một cơ chế độc đáo để ức chế quá trình tổng hợp protein,” ông giải thích thêm.

Biên dịch: Gia Nhi

———————-

Xem thêm:

Nhiễm vi khuẩn kháng thuốc nghiêm trọng đang gia tăng ở Anh
Anh nỗ lực phòng chống bệnh lao