Indonesia chật vật đuổi kịp láng giềng về du lịch

Anh Devina Sartika, một du khách ở Jakarta chia sẻ: “Số hành khách có thể lên đến 4.000 người. Hầu như không có tiện nghi gì trên tàu. Mọi thứ cũ kỹ và bẩn thỉu.”

Banda là quần đảo lặn nổi tiếng thế giới và mang ý nghĩa lịch sử lớn lao với Indonesia. Hai trong số những người sáng lập ra chính thể Indonesia hiện đại, Mohammad Hatta và Sutan Sjahrir, đã bị thực dân Hà Lan đày tới đây vì nỗ lực đòi độc lập.

Bà Maretha Yuthan, chủ 1 công ty lữ hành tại Surabaya chuyên các điểm đến ở Đông Indonesia chia sẻ: “Nhu cầu du lịch tới Banda luôn cao, nhưng không ít khách hủy chuyến khi thấy phương tiện đi lại nghèo nàn, cơ sở hạ tầng thì yếu kém.”

Banda cũng giống như Indonesia thu nhỏ, ngành du lịch ảm đạm hơn nhiều những nước khác trong khu vực, mặc dù sở hữu vẻ đẹp thiên nhiên được công nhận toàn cầu. Những nơi vừa đẹp tự nhiên vừa có văn hóa đặc sắc khác phải kể đến Como Shambhala Uma Ubud, Nihi Sumba và Aman.

Ông Sapta Nirwandar, chủ tịch diễn đàn du lịch Indonesia nhận xét: “Yếu tố cơ bản của ngành du lịch là an toàn, tiện nghi và dịch vụ. Hiện tại tất cả đều đang xuống cấp ở Indonesia, bao gồm cả đảo ngọc Bali. Du khách nước ngoài bắt đầu cảm thấy không thoải mái khi tới Bali.”

Bức tranh càng rõ hơn khi so sánh Indonesia với Malaysia, quốc gia cũng phần lớn người dân theo đạo Hồi. Năm 2019, trước khi Covid-19 bùng phát, Indonesia đón 16,1 triệu khách quốc tế. Malaysia đón 26,1 triệu, dù diện tích nhỏ hơn nhiều.

Tám tháng đầu năm 2025, Malaysia đón 28,2 triệu khách, vượt mức đỉnh 27,4 triệu năm 2014. Ngược lại, Indonesia chỉ đón 10 triệu. Dự kiến cả năm 2026, xứ vạn đảo sẽ vượt qua con số 16,1 triệu của năm 2019.

Bộ trưởng Du lịch Widiyanti Putri Wardhana tự tin năm 2026 sẽ đạt mục tiêu này. Tuy nhiên kế hoạch gặp không ít hoài nghi.

Indonesia dự kiến giai đoạn 2025 – 2029, mỗi năm ngành du lịch tạo ra từ 32 đến 39,4 tỷ USD, với con số trung bình 23,5 triệu khách.

Tại nước láng giềng Malaysia, thành công từ đầu năm tới nay đến từ việc miễn thị thực cho khách Trung Quốc và Ấn Độ, mở thêm chuyến bay quốc tế mới và nhu cầu nội địa mạnh mẽ.

Ông Manoharan Periasamy, lãnh đạo cơ quan du lịch Malaysia chia sẻ: “Miễn thị thực cho công dân Ấn Độ và Trung Quốc đã tạo ra bước ngoặt. Chúng tôi đang ưu tiên những khách lưu trú dài và chi tiêu nhiều.”

Theo ông Manoharan, trọng tâm sắp tới là kết nối xuyên quốc gia, thắt chặt quan hệ đối tác và hướng vào tăng trưởng bền vững. Malaysia đang ưu tiên hơn những thị trường khách tăng trưởng cao, như Việt Nam, Hàn Quốc, Trung Đông và Trung Á.

Ngoài ra, những thị trường truyền thống như Anh, Pháp và Nga vẫn đóng vai trò quan trọng, nhờ mở rộng thêm chuyến bay và tăng hoạt động tiếp thị.

Tại Indonesia, Bộ trưởng Wardhana đặt khẩu hiệu mới “Vượt ra khỏi những điều bình thường” ở Hội chợ du lịch thế giới London vào tuần trước. Chiến dịch quảng bá này tập trung vào ẩm thực, du lịch biển và chăm sóc sức khỏe. Nhờ trí tuệ nhân tạo (AI), trang web quảng bá của họ dễ dàng tiếp cận hơn với nhiều người thông qua đa ngôn ngữ.

Tuy nhiên Bộ trưởng Wardhana thừa nhận, cải thiện chất lượng các điểm đến du lịch của đất nước đòi hỏi nhiều nỗ lực. Nổi cộm là cơ sở hạ tầng, tiện nghi, vệ sinh và nguồn nhân lực.

Hiện Indonesia phụ thuộc nhiều vào Bali, hòn đảo chiếm tới 40% tổng lượng khách quốc tế. Tuy nhiên, Bali đang đối mặt với tình trạng đường phố tắc nghẽn, và những đồng lúa – nơi rất thu hút khách một thời – đang dần biến mất.

Để đa dạng hóa các điểm đến ngoài Bali, cách đây 1 thập kỷ, Chính phủ Indonesia đã khởi động chương trình 10 điểm đến ưu tiên gọi là “Bali mới”. Năm 2019, danh sách thu hẹp còn 5 điểm, gồm chùa Phật giáo ở Borobudur miền Trung Java, Mandalika ở Lombok và Labuan Bajo chuyên ngắm rồng Komodo.

Các nguồn khách tới Indonesia nhiều nhất là Malaysia, Úc và Singapore. Bộ trưởng Wardhana nói tiếp: “Chúng tôi hướng đến 16 nguồn khách chiến lược ở châu Á Thái Bình Dương, như Malaysia, Singapore, Ấn Độ, Úc, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Ngoài ra, khách từ Hoa Kỳ, châu Âu và Trung Đông cũng trong tầm ngắm, vì họ chi nhiều tiền.”

Bà Wardhana thừa nhận, giao thông là thách thức lớn nhất trong việc bắt kịp các nước ASEAN khác. Nhiều điểm đến tiềm năng vẫn chưa có tuyến bay thẳng. Có ý kiến cho rằng, giá vé cũng nên giảm xuống. Giá vé máy bay nội địa trung bình ở Indonesia cao gấp đôi nước láng giềng Malaysia. Điều này khiến ngành du lịch cạnh tranh kém hơn.

Dẫu khách quốc tế vẫn ở mức thấp, bà Wardhana cho biết ngày càng nhiều người Indonesia muốn khám phá chính quê hương mình, thể hiện qua số khách nội địa không ngừng tăng.

Khó khăn lớn nhất hiện giờ, là các khu vực địa phương của Indonesia thiếu tiền để đầu tư cơ sở hạ tầng. Quần đảo Banda được Bộ Kế hoạch Phát triển Quốc gia Indonesia chỉ định là điểm đến du lịch ưu tiên vào tháng 6.2025. Bộ trưởng Rachmat Pambudy nói: “Banda không chỉ là câu chuyện lịch sử của Indonesia, còn là kho báu sống động, là động lực tăng trưởng mới cho cả khu vực miền Đông. Chúng tôi đã quy hoạch tổng thể phát triển khu vực.”

Bà Maretha Yuthan, lãnh đạo 1 công ty lữ hành ở Surabaya nói tiếp: “Chính quyền địa phương không đủ năng lực xây dựng cơ sở hạ tầng cơ bản để phát triển du lịch. Áp lực tài chính ngày càng cao do chính quyền trung ương tái phân bổ ngân sách, theo hướng ưu tiên Jakarta và vùng phụ cận.”

(Biên dịch: NVP)