Chiến lược bền bỉ của Nguyễn Thái Hải Vân

Cuối năm 2019, Nguyễn Thái Hải Vân bắt đầu dẫn dắt Grab Việt Nam trong vai trò giám đốc điều hành và chứng kiến đại dịch bùng phát hai năm sau đó, ảnh hưởng lớn tới nhiều mảng hoạt động của nền tảng công nghệ này nhưng cũng là cơ hội để đẩy nhanh các dịch vụ mới. Cô đã đưa nền tảng kết nối các đối tác cung cấp nhiều dịch vụ, trong đó có gọi xe, giao nhận đồ ăn, hàng hóa, dịch vụ tài chính, đi qua những khó khăn trong đại dịch.

Thường xuyên có mặt trong nhiều cuộc họp gần nửa đêm vào thời gian TP.HCM thực hiện phong tỏa, giãn cách, Hải Vân lắng nghe, hỗ trợ và ra quyết định, nhanh chóng đưa ra các sản phẩm và dịch vụ trước nhu cầu mới của thị trường. Trong đó có GrabCar Protect đáp ứng tiêu chuẩn an toàn đối với hoạt động vận chuyển hành khách, đẩy nhanh quá trình tiếp cận thị trường của ví điện tử Moca, đưa các bữa ăn miễn phí tới những người khó khăn, các chương trình và sáng kiến hỗ trợ chuyển đổi số, kết nối tiêu thụ nông sản cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ sản xuất kinh doanh.

Grab cũng mở rộng dịch vụ GrabExpress siêu tốc. Hải Vân là một trong số các nữ lãnh đạo tại các doanh nghiệp hoạt động trên nền tảng công nghệ đang mở rộng nhanh chóng ở Việt Nam. Với bề dày hoạt động và dấu ấn sự nghiệp trong các doanh nghiệp lớn, cô có mặt trong danh sách 20 phụ nữ quản lý chuyên nghiệp của Forbes Việt Nam.

Hải Vân là người tạo ra ấn tượng tích cực ngay khi bạn gặp và trò chuyện. Ưa thích trang phục khỏe khoắn, tối giản, đơn sắc, Hải Vân thường được nhớ đến với chiếc áo thun màu lá cây có logo công ty phía trước, tóc dài tự nhiên được chăm sóc cẩn thận, giọng nói khúc chiết với âm vực vừa đủ thể hiện sự quan tâm, dẫn dắt người đối diện chia sẻ suy nghĩ cởi mở.

Thị trường có nhiều nền tảng công nghệ cung cấp những sản phẩm và dịch vụ tương đồng với Grab Việt Nam như Be, Gojek, Foody hay Lozi. Grab Việt Nam thuộc Grab Holdings Inc., công ty công nghệ Đông Nam Á xuất phát từ Malaysia năm 2012, hiện hoạt động tại tám thị trường khu vực. Tại Việt Nam, Grab là siêu ứng dụng cung cấp dịch vụ tại gần 50 tỉnh thành trong lĩnh vực công nghệ tiêu dùng, phục vụ những nhu cầu hằng ngày, rất nhỏ của người dùng. Đó có thể là mua một bó rau, con cá cho bữa trưa, bịch bánh tráng trộn, ổ bánh mì hay cuốc xe ôm. Kết nối nguồn cung và nguồn cầu thực hiện nhanh chóng những đơn hàng có giá trị nhỏ đòi hỏi nền tảng phải sở hữu công nghệ tốt và thường xuyên cải tiến để có thể xử lý mọi vấn đề phát sinh nhanh nhất. Ngoài dịch vụ vận chuyển, giao hàng, giao nhận đồ ăn, Grab đang đẩy mạnh tham gia lĩnh vực tài chính và mở rộng thị trường dựa trên nguồn vốn lớn.

Xem thêm: Để phụ nữ thành công hơn trong môi trường chuyên nghiệp

Tốt nghiệp ngành Kinh tế đối ngoại, đại học Ngoại thương TP.HCM đầu những năm 2000, Hải Vân trở thành một trong những người đầu tiên được tuyển vào chương trình quản trị viên tập sự của Unilever, doanh nghiệp đa quốc gia về hàng tiêu dùng mới đến Việt Nam khi đó. Không đi học ở nước ngoài, đây là nơi lý tưởng để Hải Vân hiểu về tầm quan trọng của việc xây dựng một môi trường tìm kiếm thế mạnh của mọi thành viên trong tổ chức, đầu tư và nuôi dưỡng mỗi cá nhân phát triển.

Sự nghiệp của Hải Vân phát triển cùng với thị trường hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) mà Unilever là một trong những tên tuổi dẫn đầu từ thời đó đến nay dựa trên lợi thế về kinh nghiệm toàn cầu và nguồn vốn. Hải Vân cùng các cộng sự đã tìm hiểu nhu cầu, cuộc sống của người dân, tham gia đưa những dòng sản phẩm mới giúp cải thiện cuộc sống của mỗi gia đình. “Những sản phẩm có tác động tích cực tới cuộc sống hằng ngày,” Hải Vân nhớ lại. “Đó là động lực để tôi đi làm. Tôi thấy đất nước thay đổi, cuộc sống thay đổi.”

Trong 17 năm làm việc trong mảng tiếp thị tại Unilever Việt Nam, Hải Vân tham gia dẫn dắt nhiều thương hiệu trở thành những cái tên quen thuộc của nhiều gia đình như Sunlight, Dove, Clear, Omo. Vị trí cuối cùng Hải Vân nắm giữ tại Unilever Việt Nam là phó chủ tịch phụ trách ngành hàng chăm sóc cá nhân và chiến lược truyền thông của Unilever.

Unilever giúp định hình tư duy của Hải Vân, rằng một lãnh đạo không nên được nhìn nhận và đánh giá trên nền tảng về giới, mà cần được nhìn nhận về thế mạnh, điểm yếu, ước mơ, hoài bão. Trong tám năm Grab hoạt động ở Việt Nam, Hải Vân là giám đốc điều hành thứ ba và là nữ lãnh đạo đầu tiên, sau Jerry Lim (người Singapore) và Nguyễn Tuấn Anh. “Tôi thấy mình quá may mắn khi chưa bao giờ bị cái mác vì là nữ hay nam, khiến mình được ưu tiên hay bị ưu tiên,” Hải Vân nói với Forbes Việt Nam. “Tôi cho rằng đó là cách nhân văn và hiệu quả nhất (trong việc đánh giá một con người).” Tư duy đó đã ảnh hưởng tới cách Vân làm việc với những thế hệ sau mình.

Tại Grab Việt Nam, Hải Vân tập trung vào tìm hiểu thế mạnh của những cộng sự trẻ tuổi, ước mơ của họ và mình có thể làm gì để hỗ trợ họ thực hiện ước mơ đó. “Chị Hải Vân lãnh đạo bằng cách làm gương,” Nguyễn Linh Chi, phụ trách phát triển mạng lưới đối tác chiến lược tại Grab Việt Nam, người đã biết Hải Vân từ khi họ làm việc tại Unilever, nói. “Chị ấy gương mẫu, kỷ luật nhưng không cứng nhắc mà mềm mỏng. Cách lãnh đạo của chị khiến nhân viên hiểu rằng họ trưởng thành từ công việc bằng cách của chính họ. Chị Vân chỉ hướng, nhưng đi thế nào thì mỗi người phải có ý thức vượt qua.”

Sự mềm mỏng có thể là một lợi thế trong phong cách lãnh đạo của phụ nữ. Đó là cảm nhận của người khác đối với Hải Vân. Cô cho rằng bước đầu tiên đối với bất kỳ ai muốn trưởng thành và trở thành lãnh đạo là “phải hiểu rõ chính mình,” từ đó mới có động lực để tự thay đổi và tự nỗ lực tiến bộ.

Hải Vân nhìn nhận những cột mốc sự nghiệp mình có được hiện nay xuất phát từ việc mình đã thấu hiểu bản thân. Đó là kỹ năng không phải ai cũng có. Khi nắm giữ những trách nhiệm lớn hơn theo thời gian, cùng với cuộc sống cá nhân cũng bận rộn hơn khi có gia đình và hai con, Hải Vân thay đổi về chất kỹ năng quản trị cuộc đời.

Hải Vân nói có hai điều mình đã làm để thay đổi về chất và đang tỏ ra hiệu quả. Thứ nhất là tìm kiếm và làm việc với đội ngũ có những tính cách và tư duy khác mình. Hải Vân tập trung khai thác điểm mạnh và sự đa dạng của đội nhóm. “Đó là biến chuyển lớn nhất trong cuộc đời làm lãnh đạo của tôi.”

Thứ hai là tính kỷ luật. “Tôi rất tham sống, muốn làm nhiều thứ trong cuộc sống,” Hải Vân lý giải. “Tôi không muốn lãng phí năng lượng hay thời gian của mình vào những việc không hữu ích cho những mục tiêu mình đã đặt ra.” Một ví dụ dễ quan sát thấy là thực phẩm mà Hải Vân và gia đình sử dụng. Hải Vân tin rằng ăn để khỏe, và do đó không sử dụng những thực phẩm không giúp cải thiện sức khỏe. Các con của Hải Vân khi đến trường đều ăn đồ ăn do mẹ chuẩn bị từ nhà. “Với tôi, nếu ta đặt mục tiêu sức khỏe này, thân thể này để làm gì, thì cẩn trọng với những gì mình ăn là việc thuộc về lẽ thường.”

Danh sách 20 phụ nữ quản lý chuyên nghiệp của Forbes Việt Nam

Là lãnh đạo một doanh nghiệp cung cấp dịch vụ 24/7, thời gian ở văn phòng Hải Vân chủ yếu để gặp gỡ đội nhóm hoặc các cá nhân ở nhiều vị trí khác nhau, tiếp xúc hay đọc thông tin về đối tác. Khi về nhà, Hải Vân hạn chế tối đa việc dùng máy tính nhưng đặt ở chế độ sẵn sàng ứng phó.

Nếu nhìn bên ngoài, Hải Vân đem lại cảm giác “chill” của một người vững chãi từ tâm. Lãnh đạo doanh nghiệp công nghệ với nhân sự là những người trẻ tuổi đang tiếp tục hoàn thiện những kỹ năng quản trị cuộc đời, Vân cho rằng cách duy nhất để đội ngũ cảm thấy hạnh phúc và làm việc hiệu quả là hỗ trợ họ có cuộc sống cân bằng ở cả gia đình và nơi làm việc. “Cái chính tôi muốn các bạn hiểu để đi đường dài được, có sức bền, thì dù sự nghiệp là gì, ở đâu, bạn cũng phải là cá nhân hạnh phúc. Đó là cách duy nhất.” Hải Vân đưa vào những buổi chia sẻ và hoạt động liên quan tới sức khỏe tinh thần và thể chất cho nhân viên.

Grab Việt Nam đang chứng kiến mảng gọi xe dần phục hồi, nhu cầu đang tăng nhanh trở lại. Doanh nghiệp đang triển khai nhiều chương trình thu hút đối tác tài xế để đáp ứng. COVID-19 đang định hình lại ngành vận chuyển theo nhiều cách mới. Yếu tố an toàn trở thành quan trọng khi các bên đưa ra quyết định trong lĩnh vực gọi xe, trong khi ở lĩnh vực giao nhận đồ ăn sẽ nổi lên những đối tác là cá nhân đơn lẻ tỏ ra bền bỉ vì không phải chi trả những chi phí cố định lớn. Hải Vân đang cùng các cộng sự của mình hình dung và chuẩn bị cho thị trường trong 3-5 năm tới, khi COVID-19 chưa biến mất ngay và vẫn tiếp tục ảnh hưởng tới cuộc sống của con người theo nhiều mức độ khác nhau.

Vào thời điểm Hải Vân trở thành giám đốc điều hành của Grab tại Việt Nam, Grab công bố khoản đầu tư 500 triệu đô la Mỹ vào thị trường này trong năm năm tiếp theo. Hải Vân cho biết đại dịch đã làm cho tốc độ đầu tư nhanh hơn rất nhiều. Trong những năm qua, Grab Việt Nam tập trung hỗ trợ chuyển đổi số mô hình kinh doanh của đối tác, trong đó có đối tác kinh doanh tự do nhỏ và siêu nhỏ, như đưa tiểu thương ở chợ lên bán hàng trên nền tảng. Mảng dịch vụ tài chính cũng phát triển mạnh khi xu thế giao dịch không tiền mặt nổi lên mạnh. Ở mảng vận chuyển, Grab cũng đang muốn đa dạng hóa dịch vụ cung cấp di chuyển, có mục tiêu đưa xe điện vào tích hợp trong dịch vụ, hướng tới mục tiêu giảm phát thải khí carbon.

Ba năm ngồi ghế nóng ở Grab đã cho Hải Vân có thêm niềm tin vào một tương lai sẽ có nhiều đổi khác về sự tham gia của nữ giới trong ngành công nghệ. Grab Việt Nam đang thực hiện chương trình quản trị viên tập sự Grab Future Unicorns mùa thứ hai. Đây là chương trình đào tạo thế hệ lãnh đạo kế tiếp tại Grab trong lộ trình hai năm. Lứa đầu tiên đã chứng kiến số lượng nữ nhiều hơn nam. Hải Vân cho biết mình không định bóp méo tỉ lệ giới tính cho đẹp, nhưng sẽ tập trung vào việc nếu nhân sự có lợi thế thì sẽ tạo điều kiện. “Mục tiêu của tôi là muốn mọi người có cơ hội vừa sức của mình. Làm sao để các bạn thành công đường dài? Làm sao để tỏa sáng cả trong cuộc sống và sự nghiệp?”

Cổ xúy lối sống xanh, Hải Vân yêu thích yoga, thường cùng gia đình leo núi, đi rừng, và tham gia nhiều hoạt động gần gũi với thiên nhiên. Một ngày điển hình của họ bắt đầu từ 5h30 sáng, khi cả gia đình cùng thức giấc và vận động thể thao, và kết thúc vào khoảng 21h, khi các thành viên cùng đi ngủ sau thời gian đọc tự do. Họ thường ăn tối cùng nhau và Hải Vân hiếm khi ăn tối bên ngoài. Cuộc nói chuyện của Hải Vân với Forbes Việt Nam diễn ra sau khi Hải Vân và gia đình vừa kết thúc chuyến đi phượt trong rừng Bù Gia Mập và trở lại thành phố lúc nửa đêm.

“Tôi luôn tin là nếu mình coi trọng cơ thể của mình, muốn nó minh mẫn và có thể sử dụng dài lâu thì mình phải biết cách chăm sóc đúng cách.” Một nhà lãnh đạo đi đường dài, họ luôn biết cách chăm sóc tinh thần, thể chất và lan tỏa điều đó tới những người xung quanh.

Xem thêm
Để phụ nữ thành công hơn trong môi trường chuyên nghiệp
Danh sách 20 phụ nữ quản lý chuyên nghiệp của Forbes Việt Nam

Bài viết đăng trên Forbes Việt Nam, số tháng 3.2022.