Người Nhật sống tại Trung Quốc liên tục giảm do doanh nghiệp rời đi

Theo Bộ Ngoại giao Nhật, tính đến ngày 1.10.2024, có 97.538 công dân đang lưu trú tại Trung Quốc từ 3 tháng trở lên, giảm 4% so với cùng kỳ năm trước và là năm giảm thứ 12 liên tục. Như vậy, Trung Quốc là nơi có cộng đồng người Nhật sinh sống lớn thứ 3, sau Hoa Kỳ và Úc.

Xét theo một số địa phương, trong 12 năm qua, công dân Nhật cư trú ở Bắc Kinh giảm 60% và Đại Liên giảm 50%.

Từ khi Trung Quốc gia nhập WTO năm 2001, hợp tác kinh tế giữa 2 nước tăng mạnh, nhiều doanh nghiệp Nhật đến mở xưởng sản xuất để tận dụng lợi thế lao động giá rẻ. Năm 2003, Trung Quốc là nơi có cộng đồng người Nhật lớn thứ 2, vượt qua Brazil.

Bước ngoặt xảy ra vào năm 2012, khi Chính phủ Nhật quốc hữu hóa quần đảo Senkaku, gây ra nhiều cuộc biểu tình và phong trào tẩy chay hàng hóa Nhật. Một số công ty Nhật cũng bị tấn công.

Đại dịch Covid-19 giai đoạn 2020 – 2022, Chính phủ Trung Quốc áp đặt giới hạn đi lại nghiêm ngặt, ảnh hưởng lớn đến người ngoại quốc. Mối lo ngại về an toàn công cộng xuất hiện thời gian gần đây, khi một số công dân Nhật bị tấn công. Thời kỳ này kinh tế Trung Quốc cũng gặp không ít khó khăn. Nhiều doanh nghiệp Nhật phải chuyển bớt sản xuất sang nước thứ 3.

Ngày càng nhiều công ty Nhật gặp khó khi tuyển người sang Trung Quốc làm việc, khiến những người đang ở Trung Quốc không dễ di chuyển khi có việc phải trở về Nhật.

Thời gian qua, quan hệ 2 nước ấm lên. Tháng 11.2024, Trung Quốc nối lại cấp thị thực ngắn hạn cho du khách Nhật. Tuy nhiên, người Nhật đến Trung Quốc cũng không tăng là mấy.

Nhiều doanh nghiệp Nhật tại Trung Quốc liên tục gặp khó, do cạnh tranh quốc tế, cạnh tranh nội địa và khan hiếm nhân lực. Lương bổng là ví dụ. Năm 2005, lương bình quân người lao động tại các doanh nghiệp Nhật ở Trung Quốc khoảng 190 USD, đã tăng lên 721 USD năm 2023, cao hơn nhiều so với ở Đông Nam Á như Bangkok hoặc Hà Nội.

Theo Bộ Ngoại giao Nhật Bản, số lượng công ty nước này ở Trung Quốc năm 2019 là 32.887, giảm còn 31.060 năm 2023. Tình hình trên cũng khiến người Nhật học tiếng Trung đi xuống. Năm 2023, khoảng 50.000 người Nhật thi chứng chỉ tiếng Trung, giảm 34% so với năm 2012.

(Biên dịch: NVP)