Mỹ tìm cách hủy bỏ quy chế thương mại đặc biệt của Trung Quốc

Dự luật do nghị sĩ John Moolenaar, chủ tịch Ủy ban đặc biệt về Trung Quốc ở Hạ viện đưa ra, sau khi Tổng thống Donald Trump ban hành văn bản yêu cầu các cơ quan đánh giá lại quy định thương mại với cường quốc số 1 châu Á.

Luật quan hệ thương mại với Trung Quốc (PNTR) được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua năm 2000, mở đường để đất nước tỷ dân gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Tuy nhiên Washington nhiều lần chỉ trích Bắc Kinh vi phạm PNTR, khi chính phủ trợ cấp rất lớn cho nhiều ngành công nghiệp chiến lược, tạo ra lợi thế cạnh tranh không công bằng, gây lũng đoạn thị trường toàn cầu.

Ông Trump thường xuyên chỉ trích vấn đề thương mại với Trung Quốc, như các khoản thâm hụt khổng lồ, tuyên bố sẽ áp thêm thuế với hàng hóa nhập khẩu.

Đạo luật khôi phục công bằng thương mại của nghị sĩ Cộng Hòa Moolenaar được đồng bảo trợ bởi nghị sĩ Dân Chủ Tom Suozzi. Theo ông Moolenaar, PNTR mở ra làn sóng nhập khẩu từ Trung Quốc, làm suy yếu ngành sản xuất của Hoa Kỳ, khiến xứ cờ hoa dễ bị lấn át về kinh tế.

Nghị sĩ Moolenaar nói tiếp với các phóng viên: “Ván bài này chúng ta đã thua. Luật mới sẽ bảo vệ an ninh quốc gia Hoa Kỳ, tăng khả năng phục hồi chuỗi cung ứng và đưa ngành sản xuất trở lại. Các đồng minh của chúng ta cũng vậy.”

Ngay sau đó, đại sứ quán Trung Quốc ở Washington cho biết, động thái trên sẽ gây hại cho lợi ích 2 nước. Người phát ngôn Liu Pengyu nói: “Một số chính trị gia Hoa Kỳ đang cố gắng đảo ngược lịch sử, kéo quan hệ kinh tế thương mại Mỹ – Trung trở về thời kỳ chiến tranh lạnh.”

Con đường để dự luật này trở thành luật, được dự đoán khá thênh thang. Đảng Cộng Hòa kiểm soát cả Thượng viện lẫn Hạ viện. Nghị sĩ 2 đảng đều ủng hộ giải pháp làm tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Hoa Kỳ trước đối thủ từ cường quốc châu Á.

Dự luật đề xuất đánh thuế 35% với hàng hóa không chiến lược, và 100% với hàng hóa chiến lược từ Trung Quốc. Các mức sẽ được áp dụng theo từng giai đoạn. Ví dụ 10% trong năm đầu tiên, 25% năm thứ 2, 50% năm thứ 4 và 100% năm thứ 5.

Dự luật còn yêu cầu chấm dứt cơ chế miễn thuế với lô hàng dưới 800 USD từ một số quốc gia được hỗ trợ. Ông Trump nhiều lần đổ lỗi cơ chế này (de minimis) là nguyên  nhân khiến tiền chất fentanyl nhập từ Trung Quốc vào Mỹ tăng mạnh. Ngoài ra, đây cũng là nguyên nhân đẩy thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ với Trung Quốc luôn cao, ước tính hơn 300 tỷ USD năm 2024 và 279 tỷ USD năm 2023.

(Biên dịch: NVP)