Lợi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam lên đỉnh gần hai năm

Lợi suất trái phiếu chính phủ (TPCP) Việt Nam kỳ hạn 10 năm bắt đầu tăng trở lại mức hơn 3% từ đầu năm 2025 từ mức đáy 2,27% của ngày 24.1.2024.. Tính đến ngày 11.6, lợi suất TPCP vượt qua đỉnh 3,22% vào ngày 17.10.2023.

Theo báo cáo tháng 5.2025 từ Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam, lợi suất TPCP trên thị trường thứ cấp tăng nhẹ ở hầu hết các kỳ hạn so với cuối tháng trước.

Cụ thể, lợi suất TPCP các kỳ hạn dưới 15 năm tăng từ 3.3 – 6.6 điểm cơ bản. Lợi suất kỳ hạn 15 năm “nhích” nhẹ 1.7 điểm cơ bản, trong khi lợi suất các kỳ hạn còn lại giảm nhẹ khoảng 1 điểm cơ bản.

Trao đổi với Forbes Việt Nam, anh Nguyễn Thành Trung, tổng giám đốc CTCP Đầu tư FinSuccess, cho biết lợi suất TPCP Việt Nam tăng do nhu cầu vốn đầu tư công cao, áp lực thúc đẩy tín dụng và điều kiện vĩ mô ngoài nước chưa thuận lợi.

Bộ Tài chính báo cáo lũy kế giải ngân từ đầu năm đến ngày 31.5.2025 ước tính 199.325 tỷ đồng, đạt hơn 24% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn cùng kỳ năm 2024.

Theo đó, giá trị phát hành TPCP cũng tăng trong năm tháng đầu năm. Báo cáo của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam chỉ ra tổng giá trị TPCP phát hành thông qua đấu thầu trong 5 tháng đầu năm 2025 đạt gần 171.000 tỷ đồng, tương đương hơn 34% kế hoạch cả năm (500.000 tỷ đồng).

Trong đó, giá trị TPCP phát hành trong tháng 4 và 5 đạt 50,4% kế hoạch quý II (120.000 tỷ đồng). Kỳ hạn phát hành bình quân tháng 5 là 10,3 năm, lãi suất trúng thầu bình quân là 3,02%/năm.

Trên thị trường thứ cấp, giá trị giao dịch thông thường (Outright) là 193.813 tỷ đồng (tăng 14,4% so với tháng trước) và giao dịch mua bán lại (Repo) là 84.519 tỷ đồng (tăng 4,5%).

Thanh khoản trung bình/ngày của giao dịch Outright ở mức 9.691 tỷ đồng và của giao dịch Repo là 4.226 tỷ đồng, lần lượt tăng gần 50% và tăng 8,3% so với cùng kỳ năm trước.

Trong diễn biến liên quan, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn dài 30 năm đã tăng vượt ngưỡng 5% và nhiều kỳ hạn mức quanh 4,5%, là mức tương đối cao trong lịch sử gần đây, phản ánh tâm lý cảnh giác cao độ về tài chính của nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Việc FED giảm lãi suất chậm hơn dự kiến, trong khi lãi suất qua đêm tiền đồng giảm, khiến chênh lệch lãi suất USD và VND tiếp tục âm khiến cho áp lực lên tỷ giá và TPCP Việt Nam gia tăng.

Ngoài ra, anh Trung nói thêm với đặc thù ngành ngân hàng ở Việt Nam, TPCP chủ yếu được nắm giữ bởi các tổ chức như ngân hàng và doanh nghiệp bảo hiểm, với vai trò tối ưu hóa thanh khoản.

Theo FinSuccess, tại các ngân hàng thương mại (NHTM) trong nước, lý do mua vào TPCP thường chịu ảnh hưởng bởi hạn mức tăng trưởng tín dụng do Ngân hàng Nhà nước quy định. Trong những thời điểm mà hạn mức tín dụng đã được sử dụng gần như toàn bộ, các ngân hàng sẽ ưu tiên phân bổ dòng vốn dư thừa sang các tài sản như TPCP để tối ưu hóa hệ số an toàn vốn và lợi suất kỳ vọng.

Hiện tại với mục tiêu tăng trưởng tín dụng trên 16% trong năm nay của Chính Phủ, các NHTM sẽ tập trung vào việc giải ngân vốn ở thị trường 1 (giải ngân trực tiếp đến doanh nghiệp, người dân) từ đó khiến cho nhu cầu nắm giữ TPCP cũng giảm đi.

Theo anh Trung, việc lợi suất TPCP tăng quá mạnh thường làm giảm hiệu suất của các tài sản rủi ro. Việc TPCP tăng cao thường là tín hiệu không tốt đối với xu hướng tăng trưởng kinh tế và hiệu suất của các tài sản rủi ro vì nó là thước đo cho môi trường lãi suất của một quốc gia.

Dẫu vậy, với đặc thù về ngành ngân hàng ở trên, lợi suất TPCP ở Việt Nam ít có tính thị trường hơn, từ đó ý nghĩa dự báo kinh tế vĩ mô cũng thấp hơn. “Với bối cảnh trong nước hiện tại là đẩy mạnh tín dụng và giải ngân đầu tư công thì việc lợi suất TPCP tăng trong tầm kiểm soát cũng không phải là điều quá xấu,” anh Trung nhận định.

Lợi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam tăng do nhà nước đẩy mạnh giải ngân đầu tư công và lộ trình giảm lãi suất của Fed chậm hơn dự kiến, cùng với việc các ngân hàng ưu tiên phân bổ dòng vốn sang hoạt động tín dụng nên nhu cầu các tài sản như trái phiếu chính phủ thấp hơn.

Nguyễn Thành Trung, tổng giám đốc CTCP Đầu tư FinSuccess

“Tôi cho rằng tình hình nợ công và ngân sách Chính Phủ Việt Nam vẫn ở mức khá an toàn. Mức lợi suất TPCP kỳ hạn 10 năm biến động trong khoảng 3-4% (lấy 10 năm làm đại diện) là hoàn toàn bình thường trong 5 năm qua,” anh Trung cho biết thêm.

Tuy nhiên, anh Trung bổ sung, cũng cần theo dõi thêm diễn biến của yếu tố này cùng với các yếu tố vĩ mô khác như tỷ giá, lãi suất liên ngân hàng hay hoạt động thị trường mở (OMO) để sớm phát hiện ra các rủi ro vĩ mô trong ngắn hạn.