Doanh nghiệp Hoa Kỳ sắp đổ sang Nhật Bản và Hàn Quốc đặt hàng đóng tàu?

Đạo luật “SHIPS for America Act of 2024” đang được các nghị sĩ từ 2 đảng xem xét, mục đích mở rộng đội tàu Hoa Kỳ tham gia vào hệ thống thương mại quốc tế lên con số 250 trong 10 năm tới.

Hiện tại, Hoa Kỳ chỉ có 80 tàu chở hàng quốc tế trên biển. Trung Quốc, với năng lực đóng tàu dân sự và thương mại gấp hàng trăm lần Hoa Kỳ, đang vận hành 5.500 tàu.

Dự luật bao gồm điều khoản cho phép nước ngoài đóng những chiếc tàu này. Xét đến năng lực đóng tàu thương mại rất yếu của Hoa Kỳ hiện nay, sự thay thế được cho rất cần thiết. Nhật Bản và Hàn Quốc có năng lực đóng tàu thương mại rất mạnh, nằm trong nhóm hàng đầu thế giới, lại sở hữu lợi thế là đồng minh quan trọng của Hoa Kỳ.

Theo số liệu của Quốc hội Hoa Kỳ, nước này chỉ đóng 5 tàu thương mại quốc tế vào năm 2022, trong khi của Trung Quốc là 1.794.

Dự luật được thượng nghị sĩ Mark Kelly, thượng nghị sĩ Todd Young, dân biểu John Garamendi và dân biểu Trent Kelly đưa ra vào ngày 19.12.2024. Dự luật sẽ bắt đầu được bỏ phiếu xem xét vào ngày 3.1.2025.

Ông Charlie Papavizas, chuyên gia mảng hàng hải tại công ty luật quốc tế Winston & Strawn mô tả dự luật là hoành tráng, mang lại sự chuyển đổi đội tàu Hoa Kỳ mạnh nhất trong 90 năm qua. Theo ông, đây cũng là cơ hội cho các xưởng đóng tàu nước ngoài. Thứ nhất là đơn hàng nhiều. Thứ 2 là số lượng tàu lên tới 250 chiếc, sẽ thúc đẩy các hãng mở nhà máy tại Hoa Kỳ.

Tập đoàn Hanwha của Hàn Quốc ngày 19.12.2024 đã hoàn thành quá trình mua lại xưởng đóng tàu Philly ở Philadelphia với giá 100 triệu USD. Philly là 1 trong những nhà sản xuất tàu thương mại cuối cùng của Hoa Kỳ. Hanwha cũng thông báo sẽ mua lại nhiều xưởng đóng tàu ở Hoa Kỳ hơn.

Đạo luật lưu ý, tàu của Hoa Kỳ chở chưa đến 2% hàng hóa thương mại quốc tế của Hoa Kỳ, khiến nước này phụ thuộc vào quốc gia khác, có cả quốc gia đối đầu với Washington. Đây là con số quá khiêm tốn so với đội tàu Hoa Kỳ chở 80% hàng hóa vào cuối chiến tranh thế giới thứ 2. 80 tàu của Hoa Kỳ hiện nay, được nhận xét là quá ít so với 10.000 chiếc thời điểm đó.

Ngoài mục tiêu nâng lên 250 tàu, đạo luật cũng yêu cầu thành lập một tổ cố vấn các vấn đề hàng hải thuộc Nhà Trắng, để điều phối chính sách, nhất là yêu cầu hàng hóa liên quan đến chính phủ phải được chở bằng tàu treo cờ Hoa Kỳ, yêu cầu một phần hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc phải được chở bằng các tàu treo cờ Hoa Kỳ, nhằm tạo ra khoản tín dụng thuế đầu tư 25% vào các xưởng đóng tàu tại xứ cờ hoa.

Ông Colin Grabow, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách thương mại thuộc viện Cato cho biết, đạo luật đã chỉ ra thiếu sót trong lĩnh vực hàng hải của Hoa Kỳ, có nguyên nhân là thiếu trợ cấp từ chính phủ. Các hãng tàu có thể được hỗ trợ để thuê hoặc mua lại những tàu hiện có, rồi treo cờ Hoa Kỳ, song song với phát triển ngành đóng tàu nội địa.

(Biên dịch: NVP)