Đàm phán thương mại Mỹ – Nhật căng thẳng, khó đoán kết quả

Thủ tướng Shigeru Ishiba và lãnh đạo đảng đối lập Yoshihiko Noda đều lên tiếng về vấn đề trên, cho thấy sự quan tâm mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị.

Ông Ishiba nói với truyền thông: “Nhật Bản là nhà đầu tư lớn nhất và tạo ra việc làm tại Hoa Kỳ nhiều hơn bất kỳ đối tác nào. Ví dụ Nippon Steel mua lại US Steel. Vấn đề đầu tư rất quan trọng, quan trọng hơn thuế quan.”

Trước đó ông Trump gây căng thẳng quan hệ song phương khi nói: “Tôi không chắc đạt được thỏa thuận. Họ rất cứng rắn trong đàm phán. Thuế với hàng hóa Nhật có thể tăng lên 30% hoặc 35%, từ mức dự tính 24% bao gồm cả mức cơ sở 10%.”

Sau phản ứng tiêu cực về chuyện đàm phán với Nhật, ông Trump bất ngờ công bố thỏa thuận với Việt Nam – đối tác có thặng dư thương mại với Hoa Kỳ nhiều thứ 3, chỉ sau Trung Quốc và Mexico. Cụ thể, thuế với hàng hóa từ quốc gia Đông Nam Á sẽ là 20%. Riêng mặt hàng trung chuyển từ nước thứ 3 sẽ là 40%.

Căng thẳng thương mại Hoa Kỳ – Nhật Bản tăng nhiệt, từ khi ông Trump áp thuế 25% với xe hơi nhập khẩu, trong khi đây là sản phẩm xuất khẩu chủ lực của nền kinh tế số 2 châu Á sang xứ cờ hoa. Ông Trump cũng chỉ trích đối tác, là mặc dù đang thiếu gạo nhưng vẫn không chịu tăng cường nhập khẩu từ Hoa Kỳ.

Một số người dân ở thủ đô Tokyo cho rằng, nhận xét của ông Trump gây ra lo ngại ở cả Hoa Kỳ lẫn Nhật Bản.

Khi đàm phán bắt đầu vào tháng 4, Nhật Bản đề xuất một thỏa thuận trọn gói, theo đó họ sẽ tăng đầu tư vào Hoa Kỳ và tăng cường hợp tác an ninh kinh tế. Đổi lại, Tokyo muốn Washington xóa bỏ thuế một số mặt hàng như ô tô.

Một quan chức Bộ Ngoại giao Nhật cho biết, ưu tiên của họ hiện nay là ngăn thuế tăng lên 30% hoặc 35% sau ngày 9.7.

Bộ trưởng Kinh tế Ryosei Akazawa, trưởng phái đoàn đàm phán của Nhật cho biết, ông có thể tiếp tục tới Hoa Kỳ thương lượng nếu cần thiết, nhưng hiện tại chưa có quyết định nào được đưa ra.

Ông William Chou, chuyên gia phân tích tại viện Hudson cho rằng, 2 bên chưa hết hy vọng bởi suy cho cùng, họ là đồng minh quân sự và đối tác kinh tế gần gũi nhất của nhau, nên phải hợp tác để đối phó thách thức chung lớn hơn. Do đó rồi sẽ đạt được thỏa thuận mặc dù hơi chậm.

Hiện Nhật Bản đang trong giai đoạn bầu cử Thượng viện căng thẳng, sẽ diễn ra vào ngày 20.7 tới. Điều này đang tác động và làm khó chính phủ của Thủ tướng Ishiba.

Nhiều ý kiến cho rằng, ông phải giữ quan điểm cứng rắn, để bảo vệ doanh nghiệp nội địa nhằm giữ phiếu cử tri. Một mặt nếu thương lượng thất bại bị Hoa Kỳ áp thuế cao, ông sẽ nhận điểm trừ trong mắt công chúng do khả năng giải quyết khủng hoảng không tốt.

(Biên dịch: NVP)