AI không thể tách rời khỏi ESG

VSCF 2025 mang đến một góc nhìn sâu sắc hơn về “kinh doanh xanh”, khi nó đang trở thành trục phát triển mới của ngành xây dựng Việt Nam. Các tiêu chuẩn bền vững ngày càng gắn chặt với khả năng tiếp cận thị trường và nguồn vốn, những doanh nghiệp đi trước trong chuyển đổi xanh sẽ nắm lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Phát triển bền vững không còn là xu thế mà đã trở thành chuẩn mực bắt buộc để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Với vai trò đầu tàu kinh tế, TP.HCM tiên phong coi đây là giải pháp then chốt để giải quyết bài toán đô thị hóa xanh và biến đổi khí hậu, mở ra kỷ nguyên mới cho vật liệu xanh và công nghệ thông minh. Trong bối cảnh ngành xây dựng chiếm tới 37% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, Diễn đàn VSCF 2025 đóng vai trò là “trạm kết nối” giữa chính sách và thực tiễn.

Tháng 12.2025, kinh tế Việt Nam đứng trước một ngưỡng cửa đặc biệt. Dự báo tăng trưởng GDP trên 8% cho thấy Việt Nam sẽ trở thành trung tâm của các dòng vốn chất lượng cao. Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là một thử thách lớn: Cách nào nâng cao năng lực cạnh tranh trong thị trường bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) và vượt qua các rào cản thương mại xanh? Để trả lời cho câu hỏi này, giới kinh doanh đặt ra một câu hỏi thiết thực hơn, đó là “Làm thế nào để tích hợp ESG và AI vào hệ điều hành của doanh nghiệp?”. Nếu như năm 2023, ứng dụng AI chỉ mang tính sơ khai, thì 2024 là năm của các dự án thử nghiệm. Đến năm 2025, AI trở thành nền tảng thiết yếu của ESG.

Theo quan sát của Forbes Việt Nam, ESG đã trở thành tấm hộ chiếu để doanh nghiệp gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu. Và AI trở thành công cụ vô cùng hữu hiệu để thực thi ESG. Các phần mềm quản trị dữ liệu giúp nhà quản lý theo dõi “dấu chân carbon” với thời gian thực, điều được xem là “bất khả thi” đối với đa số doanh nghiệp ở thời điểm hai năm trước.  

Trong quá trình “xanh hóa”, doanh nghiệp Việt Nam thường gặp rào cản là sự thiếu hụt dữ liệu tham chiếu. Trong nhiều năm, các nhà đầu tư phải loay hoay với hệ số phát thải quốc tế không tương thích với thực trạng công nghệ nội địa. Điều này dẫn đến việc tính toán tín chỉ carbon bị sai lệch, khiến doanh nghiệp chịu thiệt thòi khi định giá tài sản xanh.

Tại Diễn đàn VSCF 2025, đại diện Cục Biến đổi khí hậu nhấn mạnh thông điệp “Kiến tạo tương lai xây dựng bền vững cùng Việt Nam hướng tới Net Zero 2050”. Vì chuyển đổi sang “xanh” là yếu tố sinh tồn trước các rào cản thương mại quốc tế. Cơ chế điều chỉnh ranh giới carbon (CBAM) của EU đang trở thành một hàng rào kỹ thuật mới, tạo áp lực lớn lên các nhà xuất khẩu, nhất là các ngành thép, xi măng và vật liệu xây dựng.

Đáng nói hơn, Báo cáo của Liên Hợp Quốc cho thấy, lĩnh vực xây dựng và vận hành công trình hiện chiếm khoảng 37% tổng lượng phát thải CO₂ liên quan đến năng lượng, đồng thời tiêu thụ hơn 30% tổng năng lượng và tài nguyên thiên nhiên của thế giới. Trong khi tốc độ đô thị hóa diễn ra quá nhanh, dự báo đến năm 2050 khoảng 70% dân số thế giới sẽ sinh sống tại các đô thị, kéo theo nhu cầu rất lớn về hạ tầng và nhà ở. Điều này đòi hỏi ngành xây dựng phải tái định hình theo hướng xanh hơn và thông minh hơn.

ESG là bài toán không dễ của ngành xây dựng

Trong nhiều năm qua, ngành xây dựng luôn giữ vai trò quan trọng, là một trong những động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Phó chủ tịch UBND Thành phố Bùi Xuân Cường cho biết ngành xây dựng hiện đóng góp khoảng 6-7% GDP cả nước. Riêng TP.HCM chiếm khoảng 20-22% GDP và đang chịu áp lực rất lớn về hạ tầng và mật độ xây dựng. Vì vậy, phát triển bền vững ngành xây dựng không chỉ là yêu cầu khách quan, mà còn là lựa chọn chiến lược nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và chất lượng sống của người dân.

Vì vậy, tăng trưởng của ngành xây dựng không còn được đánh giá đơn thuần bằng quy mô hay tốc độ, mà ngày càng được đo lường bằng chất lượng, tính bền vững và mức độ trách nhiệm đối với môi trường, xã hội. Những doanh nghiệp sớm thiết lập hệ thống kiểm kê theo chuẩn LCA (Life Cycle Assessment) từ bây giờ sẽ chiếm ưu thế tuyệt đối khi sàn giao dịch carbon chính thức vận hành vào năm 2028. Họ sẽ không còn ở thế bị động chờ đợi chính sách, mà sẽ là những người tiên phong định hình luật chơi trong một nền kinh tế mà mỗi gram CO2 đều được gắn một giá trị tài chính cụ thể.

Hệ số phát thải chuẩn 2025 chính là cột mốc biến các cam kết Net Zero từ những khẩu hiệu truyền thông thành những con số thực tế trên bảng cân đối kế toán của mọi doanh nghiệp Việt. Và đây cũng là một trong những bài toán hóc búa nhất của ngành xây dựng và năng lượng tại Việt Nam năm 2025. Xây dựng xanh không chỉ chú trọng vào việc sử dụng vật liệu và công nghệ thân thiện với môi trường, mà còn tập trung vào việc giảm thiểu tác động của các công trình đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.

Để vật liệu xanh không còn là “đặc quyền” của các tòa nhà hạng A, chúng ta cần một lộ trình nội địa hóa đi từ chính sách đến chuỗi cung ứng. Trong cuộc chơi xây dựng bền vững, chi phí đắt nhất không phải là chi phí đầu tư vào công nghệ xanh, mà là chi phí của việc đứng ngoài cuộc chơi. Khi thị trường carbon hình thành và dòng vốn quốc tế thắt chặt điều kiện ESG, những công trình “không xanh” hôm nay sẽ trở thành gánh nặng tài chính của ngày mai.

Tại Diễn đàn VSCF 2025, thông điệp đưa ra khá mạnh mẽ: Ở cuộc đua về Net Zero, những doanh nghiệp xây dựng chậm chân về ESG sẽ phải trả giá bằng chi phí vốn đắt đỏ, thậm chí có thể bị gạt ra ngoài danh mục của các quỹ đầu tư toàn cầu.

MỘT ĐIỂM ĐẾN – ĐA GIẢI PHÁP

Diễn đàn VSCF 2025 quy tụ hơn 500 đại biểu từ các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và hiệp hội trong nước – quốc tế, đặc biệt là đại diện các tập đoàn, doanh nghiệp hàng đầu về xây dựng, bất động sản, vật liệu xanh, công nghệ và năng lượng tái tạo.

Ông Đinh Hồng Kỳ, nhà sáng lập Diễn đàn VSCF 2025, chủ tịch Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu Xây dựng TP.HCM (SACA): VSCF 2025 như một sự kiện “khai hỏa” cho chu kỳ phát triển mới cho ngành xây dựng. Trong chu kỳ này, sự thành công của một doanh nghiệp không còn đo bằng tốc độ tăng trưởng cơ học, mà bằng khả năng thích ứng với các chuẩn mực bền vững toàn cầu. Làm sao để ngành xây dựng – vốn là trụ cột kinh tế nhưng cũng là ngành tiêu thụ tài nguyên lớn nhất – có thể chuyển mình thành động lực tăng trưởng xanh?

Lần đầu tiên, diễn đàn có sự quy tụ của các hệ chuẩn công trình xanh quốc tế uy tín như LEED (Leadership in Energy and Environmental Design – hệ thống chứng nhận của Hội đồng Xây dựng Xanh Hoa Kỳ), LOTUS (tiêu chuẩn công trình xanh của VGBC), EDGE (Excellence in Design for Greater Efficiencies – hệ thống tiêu chuẩn của IFC)… Đây là tín hiệu cho thấy ngành xây dựng Việt Nam đã sẵn sàng bước vào cuộc chơi minh bạch và hội nhập sâu rộng.

Đây không chỉ là diễn đàn mang tính đối thoại, thảo luận mà còn là cam kết hành động. Sự hội tụ của các cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp trong nước và quốc tế sẽ tạo nên động lực mạnh mẽ cho ngành xây dựng bền vững tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Quang Vinh, phó chủ tịch Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tổng thư ký Hội đồng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD): Chuyển đổi xanh không còn là “ước mơ” mà là chiến lược sinh tồn. VCCI nhấn mạnh bốn xu hướng cốt lõi mà doanh nghiệp xây dựng cần chủ động nắm bắt, bao gồm: (1) Quản trị rủi ro vật lý: đối mặt trực tiếp với thiên tai và khan hiếm tài nguyên; (2) Tính thực tế trong chuyển đổi: kế hoạch xanh phải đi đôi với năng lực thực thi và chi phí khả thi; (3) Lấy con người làm trung tâm: đào tạo lại nhân sự để thích ứng với công nghệ mới và (4) Tuân thủ pháp lý: chủ động điều hướng trong môi trường quy định về ESG ngày càng chặt chẽ. Như vậy, phát triển bền vững là một hành trình mà ở đó, doanh nghiệp cần có sự đồng hành, tương trợ lẫn nhau để cùng chạm đến mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Ông Douglas Snyder, giám đốc điều hành Hội đồng công trình xanh Việt Nam(VGBC): Công trình xanh là “tấm thẻ thông hành” cho dòng vốn đầu tư quốc tế. Với 18 năm hoạt động và là thành viên của mạng lưới 75 quốc gia thuộc WorldGBC, VGBC đóng vai trò cầu nối bản địa hóa các tiêu chuẩn toàn cầu, giúp ngành xây dựng nội địa thích ứng với kỷ nguyên Net Zero. Hệ thống các tiêu chuẩn LOTUS của Việt Nam đã được xếp hạng vào nhóm các hệ thống phù hợp nhất cho đầu tư xanh tại khu vực (cùng với Singapore và Australia). Điều này đưa Việt Nam vào tốp 3 quốc gia ASEAN sẵn sàng về hạ tầng tiêu chuẩn để đón nhận các dòng vốn tài chính xanh quốc tế. Công trình xanh giờ đây không chỉ là câu chuyện bảo vệ môi trường, mà là giải pháp kinh tế để tăng năng suất lao động (lên đến 15%) và là điều kiện bắt buộc để bất động sản Việt Nam giữ vững giá trị và dẫn đầu trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Nguyễn Trường Hải, Phó chủ tịch hiệp hội xây dựng và vật liệu xây dựng TPHCM, tổng giám đốc Saint-Gobain: Với lịch sử hơn 360 năm toàn cầu và 35 năm tại Việt Nam, tập đoàn Saint-Gobain là nhà cung cấp giải pháp hàng đầu về vật liệu nhẹ và bền vững. Chúng tôi tập trung vào ba trụ cột chính để giải quyết bài toán phát thải (chiếm phần lớn trong sản xuất và vận chuyển) bao gồm: sản xuất xanh, ứng dụng công nghệ để giảm từ 75% đến 90% hàm lượng xi măng trong sản xuất, hạ thấp mức carbon hàm chứa; tốc độ và hiệu quả, thúc đẩy sử dụng vật liệu nhẹ nhằm tăng tốc độ thi công, thay đổi thói quen xây dựng truyền thống để đáp ứng sức ép hạ tầng lớn của Việt Nam; minh bạch hóa dữ liệu, tiên phong áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như LCA (Đánh giá vòng đời) và EPD (Tuyên bố sản phẩm môi trường) để minh bạch “dấu chân carbon”, giúp chủ đầu tư dễ dàng lựa chọn vật liệu cho công trình xanh. Saint-Gobain khẳng định mô hình “một điểm đến, đa giải pháp” với hệ sinh thái hơn 15 thương hiệu, cam kết cung cấp các sản phẩm không chỉ bền vững mà còn tối ưu tiện nghi không gian sống.