Thuế của ông Trump khiến tình hình việc làm ở Trung Quốc thêm khó khăn

Theo Tổng cục Thống kê Quốc gia, thất nghiệp khu vực thành thị của Trung Quốc tăng lên 5,4% vào tháng 2.2025. Đây là mức cao nhất trong 2 năm, ngay cả khi chi tiêu của người dân vượt xa kỳ vọng, cộng với đầu tư diễn ra sôi nổi.

Theo khảo sát của công ty tuyển dụng Liepin, khoảng 19% doanh nghiệp có kế hoạch giảm nhân sự trong quý 1.2025, tăng so với mức 12% cùng kỳ năm trước. Tăng trưởng tiền lương cũng chậm lại trong các quý vừa qua.

Theo một số nhà kinh tế, việc làm ảm đạm khiến chính phủ tăng cường kích thích tài chính để tạo thêm, vì lĩnh vực công nghệ cao đang bùng nổ không thể tiếp nhận hết khối lao động nhà rỗi do bất động sản suy thoái. Lực lượng này chưa bổ sung đủ kỹ năng mới phù hợp giai đoạn mới. Căng thẳng thương mại với Hoa Kỳ cũng ảnh hưởng đến xuất khẩu, nguy cơ đẩy nhiều công ty chế tạo hàng hóa phải thu hẹp quy mô hoặc chuyển bớt ra nước ngoài.

Dù giới chức cho rằng, thất nghiệp cao trong tháng 2 vì ảnh hưởng bởi Tết nguyên đán, nhưng cũng thừa nhận cần tạo thêm việc làm. Ông Fu Linghui, phát ngôn viên Cục Thống kê Quốc gia nói rằng, nền tảng để nền kinh tế phục hồi và cải thiện vẫn chưa vững chắc.

Một số nhà quan sát cho rằng, tình hình thực tế có thể trầm trọng hơn. Số liệu về thất nghiệp của Trung Quốc từ lâu bị nghi ngờ độ chính xác, một phần do khu vực nông thôn không được tính. Năm 2023, chính phủ tạm thời ngưng báo cáo tỷ lệ thất nghiệp để thay đổi phương pháp.

Theo dữ liệu chính thức, tỷ lệ thất nghiệp với người từ 16 đến 24 tuổi không bao gồm học sinh sinh viên, đã tăng từ 15,7% tháng 12.2024 lên 16,1% tháng 1.2025.

Ông Larry Hu, chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Macquarie Group chia sẻ: “Tôi chưa thấy sự cải thiện nào trên thị trường lao động. Nhà chức trách phải có động thái táo bạo hơn để tạo ra nhu cầu, đặc biệt nếu thuế nhập khẩu của Hoa Kỳ tăng.”

Từ khi ông Trump nhậm chức, đã 2 lần tăng thuế bổ sung với hàng Trung Quốc, mỗi lần 10%. Ông đe dọa có thêm đợt tăng thuế mới với nhiều quốc gia vào tháng 4.

Mùa hè 2025, dự kiến khoảng 12,2 triệu sinh viên Trung Quốc sẽ gia nhập thị trường lao động. Cơ hội cho nhóm bạn trẻ này đang giảm, khi nhiều doanh nghiệp tận dụng trí tuệ nhân tạo, để giảm bớt nhân sự, ví dụ công việc văn phòng.

Thị trường lao động ảm đạm, lương tăng chậm, sẽ tác động đến tiêu thụ hàng hóa và giảm phát. Đây là vòng luẩn quẩn có thể khiến giới chức Trung Quốc lo ngại. Theo nhiều giải thích, vấn đề lao động bắt nguồn từ mô hình tăng trưởng phụ thuộc nhiều vào sản xuất hàng hóa, đầu tư bất động sản và cơ sở hạ tầng quá mức.

Nghiên cứu năm 2023 của Goldman Sachs chỉ ra, trụ cột tăng trưởng mới của Trung Quốc như sản xuất pin, xe điện và hệ thống năng lượng mặt trời, cần ít lao động hơn so với lĩnh vực thế mạnh trước đây như nội thất, bất động sản và xây dựng hạ tầng.

Ví dụ cứ mỗi 140 tỷ USD giá trị sản phẩm cuối cùng các loại xe năng lượng mới, sẽ tạo ra 2,8 triệu việc làm. Cùng giá trị như vậy trong lĩnh vực xây dựng, tạo ra 3,7 triệu việc làm.

Một số nghiên cứu chỉ ra, từ 2012 đến 2023, lĩnh vực nông nghiệp giảm 86 triệu việc làm, công nghiệp và khai khoáng giảm 17 triệu việc làm, trong khi dịch vụ tăng 82 triệu việc làm. Nghĩa là 21 triệu việc làm mất đi trong vòng 11 năm.

Tại kỳ họp quốc hội đầu tháng 3.2025, Chính phủ Trung Quốc đặt mục tiêu tạo ra hơn 12 triệu việc làm ở các thành thị trong năm nay, nhằm duy trì tỷ lệ thất nghiệp khoảng 5,5%.

Bộ Tài chính cũng thông báo, họ sẽ phân bổ 66,7 tỷ nhân dân tệ (9 tỷ USD) để hỗ trợ chính sách liên quan đến việc làm. Ví dụ khuyến khích và hướng dẫn doanh nghiệp tiếp nhận nhiều lao động hơn, trọng tâm là người tốt nghiệp đại học.

(Biên dịch: NVP)