Những nhạc sĩ giàu hơn nhờ kỹ thuật số

Bốn mươi năm trước, sau chuyến lưu diễn kéo dài hai năm ở Hoa Kỳ và châu Âu để quảng bá album đầu tay The River, Bruce Springsteen trở lại trang trại thuê ở New Jersey, không xa nơi ông lớn lên tại khu lao động Freehold, và chi ra 10 ngàn đô la Mỹ cho lần mua sắm xa hoa đầu tiên của mình: chiếc Chevy Z28 Camaro năm 1982

“Tôi chưa bao giờ sở hữu một chiếc xe hơi mới trong đời,” ông viết trong cuốn tự truyện năm 2016 của mình, Born to Run. “Trước đó, tôi chưa bao giờ chi ra 10 ngàn đô la Mỹ cho bản thân. Dĩ nhiên, tôi cảm giác như thể mình đang lái chiếc Rolls-Royce bằng vàng nguyên khối vậy.”

Giờ đây, ca sĩ hát The ghost of Tom Joad có thể mua cả đội xe hơi sang trọng. Vào tháng 12.2021, Boss đã bán bản thu âm và bản quyền xuất bản đối với tất cả các bản nhạc đã thu âm và sáng tác của mình – bao gồm 11 album đa bạch kim và năm đĩa đơn vàng – với số tiền gần 500 triệu đô la Mỹ (theo các nguồn tin cho hay), nâng thu nhập cả đời của ông lên đến ít nhất một tỉ đô la Mỹ trước thuế theo ước tính của Forbes. Bên mua là Sony Music Group, công ty mẹ của hãng thu âm lâu năm của ông, Columbia Records.

Thỏa thuận bom tấn đưa người 20 lần giành giải Grammy vào vị trí thứ hai trong danh sách Những nhân vật giải trí có thu nhập cao nhất năm 2021 của Forbes, sau đạo diễn Peter Jackson của bộ phim Lord of the Rings (Chúa tể những chiếc nhẫn), người đã thu về 600 triệu đô la Mỹ tiền mặt sau khi bán một phần công ty hiệu ứng hình ảnh của mình với giá 1,6 tỉ đô la Mỹ vào tháng 11.2021. Thỏa thuận đó đã biến Jackson thành tỉ phú.

Boss không phải là người duy nhất thành công về tài chính. Các nghệ sĩ gạo cội khác cũng bán danh mục âm nhạc sinh lợi của họ trong năm qua bao gồm Bob Dylan, Paul Simon và Neil Young, thu về tổng cộng 500 triệu đô la Mỹ trước phí, đủ để mỗi người trong số họ lọt vào bảng xếp hạng năm nay. Jon Landau, quản lý của Springsteen trong gần nửa thế kỷ cho biết: “Những giao dịch này không phải là cạnh tranh tay đôi. Mọi người đang nhận phần của họ.”

Những khoản thu khổng lồ liên quan nhiều đến việc hoạch định di sản cũng như những bài hát bất hủ. Những nghệ sĩ này, tất cả đều ở độ tuổi 70 và 80, có được một khoản tiền đảm bảo và một nguồn thu nhập thay thế cho các chuyến lưu diễn. Đây cũng là cách thông minh để kiếm tiền trong thị trường âm nhạc theo chiều giá lên và tránh khả năng mức thuế có thể tăng trong tương lai.

Trong khi đó, người mua đang hi vọng nhiều vào sự phát triển lớn mạnh liên tục của nội dung kỹ thuật số và nhu cầu về các sản phẩm ý tưởng có mức độ phổ biến vượt thời gian. Merck Mercuriadis, người sáng lập quỹ Hipgnosis Songs, đã chi ra 2,5 tỉ đô la Mỹ cho sản phẩm âm nhạc của các nghệ sĩ như Shakira, The Chainsmokers và Neil Young cho biết: “Những bài hát hay trở thành một loại tài sản mới mang lại nguồn thu có thể dự đoán được và đáng tin cậy.”

Hipgnosis là một trong những hãng tham gia sớm nhất vào cơn sốt danh mục âm nhạc, nhưng giờ đây các hãng lớn như Sony và Universal đang chi hàng tỉ đô la Mỹ để mua các sản phẩm này với sự hậu thuẫn từ các công ty cổ phần tư nhân bao gồm Apollo, Blackstone và KKR. Những bên mua này đã trả gấp 15 đến 30 lần doanh thu trung bình các danh mục trong ba năm.

Thư viện âm nhạc không phải là phần nội dung duy nhất được mua bán. Trong hai năm qua, các dịch vụ phát trực tuyến lớn đã chi khoảng 3,7 tỉ đô la Mỹ để giành quyền sở hữu các bộ phim truyền hình như Friends, Seinfeld, The Office và Law & Order. Tom Freston, cựu giám đốc điều hành Viacom, người đã phê duyệt loạt phim South Park, cho biết: “Ngày nay có quá nhiều lựa chọn. Mọi người bị thu hút bởi những gì họ biết.”

Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều thư viện âm nhạc có giá trị để mua – bao gồm thư viện của Rolling Stones, Pink Floyd và Eagles. Điều vẫn chưa chắc chắn là liệu những thư viện đó có tiềm năng hái ra tiền hay không.

Biên dịch: Quỳnh Anh
Theo Forbes Việt Nam số 102, tháng 2.2002