Chiến lược: Bộ ba anh em làm cho nguồn khí xanh hơn

EQT Corp. là công ty được ngưỡng mộ trong lĩnh vực kinh doanh năng lượng, có thâm niên 133 năm kể từ những ngày đầu của thời kỳ khoan thăm dò dầu khí ở Pennsylvania, với trụ sở chính nằm trong một tòa tháp ốp đá granit và thủy tinh ở Pittsburgh. Nhưng bạn sẽ không bao giờ đoán được điều đó khi ghé thăm văn phòng của Toby Z. Rice, giám đốc điều hành 39 tuổi của công ty.

Rice làm việc trong phòng tập taekwondo đã được chuyển đổi công năng bên trên cửa hàng rượu của nhà nước ở ngoại ô Carnegie, Pennsylvania, cách trung tâm thành phố 15 phút. Võ đường có hình Iron Man bằng với kích thước thật cùng mặt nạ khỉ đột trên đầu, tác phẩm nghệ thuật lấy cảm hứng từ tranh graffiti và lá cờ mang dòng chữ “Don’t Tread on Me.”

Làm thế nào mà con người thuộc thế hệ Millennial với phong cách độc đáo này lại điều hành nhà sản xuất khí đốt tự nhiên lớn nhất nước Mỹ? Bằng cách hợp tác cùng gia đình, tham gia vào đội ngũ khai thác vùng đá phiến Marcellus đúng thời điểm và đặt cược rất lớn. Các đối tác của Toby Rice là anh em của anh: Daniel, 41 tuổi và Derek, 36 tuổi. Nguồn vốn giúp họ mạnh tay phát triển là 70 triệu đô la Mỹ từ một quỹ tín thác do cha họ tài trợ. Ba anh em đã thắng ván cược đó. Mỗi người hiện có tài sản trị giá hơn 700 triệu đô la Mỹ.

Marcellus là mỏ đá phiến trải dài dưới lòng đất từ New York đến Tây Virginia. Công nghệ nứt vỡ thủy lực khiến lớp đá này trở nên có giá trị chỉ sau một đêm, đúng vào thời điểm ba anh em nhà họ bắt tay vào kinh doanh khí đốt.

Toby, Daniel và Derek lớn lên ở Boston, sống với mẹ sau khi cha mẹ ly hôn. Họ cùng nhau chơi bóng chày và học về kinh doanh khi quan sát gia đình doanh nhân của mình – gồm những người anh họ, cô dì và chú bác người nhập cư gốc Armenia. Mẹ của họ kinh doanh dịch vụ tiệc, trong khi người cha Daniel Rice III quản lý danh mục tài nguyên thiên nhiên tại BlackRock. Ông kiếm được khoản tiền lớn từ phí hiệu suất của quỹ đầu cơ và nghĩ các con trai của mình sẽ làm được điều gì đó lớn lao với số tiền đó. Người con cả Daniel kể: “Ông ấy đã gieo ý tưởng vào tâm trí chúng tôi.”

Nhưng trước tiên họ cần phải chuẩn bị. Daniel học về lĩnh vực dầu khí tại Tyco, Transocean và ngân hàng đầu tư Tudor, Pickering, Holt & Co. Derek trở thành nhà địa chất dầu khí, chuyên về lĩnh vực mới là khoan đá phiến. Toby, vận động viên bóng chày đại học không được gọi nhập ngũ, đã làm việc tại giàn khoan dầu ở Texas, kiếm được chín đô la Mỹ một giờ (cộng thêm hai đô la Mỹ tiền bảo hiểm nếu mọi người vẫn an toàn) và bỏ việc để học chuyên sâu về công nghệ nứt vỡ thủy lực khi bộ ba thành lập Rice Energy vào năm 2007.

Đó là những ngày đầu của cuộc cách mạng công nghệ nứt vỡ thủy lực. Thời điểm đó, có mỏ khí đá phiến lớn đang được khai thác là Barnett gần Fort Worth, Texas. Ba anh em muốn tham gia khai thác vùng đá phiến Marcellus của Pennsylvania, vì các nhà khai thác lớn hơn nhiều như Chesapeake Energy cũng bắt đầu thuê đất khoan ở đó. Toby sống trên xe tải, tìm gặp các chủ đất để ký hợp đồng thuê những khu đất mà các ông lớn bỏ qua.

Toby kể: “Tôi đã ngồi bàn chuyện với nhiều nông dân và chủ đất hơn bất kỳ chính trị gia nào trong vùng này.” Daniel nói thêm: “Bạn bắt đầu sắp xếp các khu đất nhỏ, và đột nhiên có đủ chỗ cho bốn cái giếng.” Cha của họ đã ngừng chú ý đến những con số vào năm 2009, sau khi thắc mắc về tấm séc trị giá 2.300 đô la Mỹ mà Toby sử dụng tại Câu lạc bộ 4-H của Washington, Pennsylvania. Anh đã thắng cuộc đấu giá từ thiện, đánh bại đối thủ Range Resources, khiến anh được chú ý. Derek nói: “Chúng tôi đã khuấy động khu vực này.”

Công nghệ nứt vỡ thủy lực sử dụng mũi khoan có khả năng chịu lực xuyên xuống hơn 3km, chạm đến lớp mỏng của đá phiến chứa hydrocarbon, sau đó bắt đầu khoan ngang các lớp đá. Sau khi giếng thẳng đứng này được bọc bằng xi măng, dung dịch fracking (gồm nước, hóa chất phụ gia, cát và hạt gốm) được bơm xuống giếng với áp lực cực cao, đủ mạnh để làm nứt gãy đá xung quanh, tạo ra các vết nứt, kẽ hở để dầu và khí có thể lưu thông.

Anh em nhà Rice muốn khai thác nhiều hơn bình thường – cho bơm nổ khoảng một tấn cát để tăng thể tích kẽ nứt liên thông trong đá theo phương ngang, gấp ba lần cách các công ty khác áp dụng. Các giếng đá phiến ở Barnett được coi là lớn nếu có sản lượng 4.000 MCF (khoảng 113m3) mỗi ngày. (1 MCF = 28m3), có năng lượng tương đương 32,55 lít xăng. Rice Energy khai thác các giếng khoan ở vùng đá phiến Marcellus với công suất 30 ngàn MCF mỗi ngày.

“Lúc đó chúng tôi chỉ hi vọng có được kết quả giống như Barnett. Tuy thế, hóa ra chúng tôi đã sớm khai thác được mỏ khí đốt tự nhiên lớn nhất cả nước,” Derek, người sống trong xe kéo tại các khu vực giàn khoan và tắm tại các điểm dừng xe tải, cho biết. Ba anh em ăn chung với mọi nhân viên mới và đặt tên các dự án khoan theo tên các anh hùng trong truyện tranh.

Bộ ba gọi được một tỉ đô la Mỹ trong đợt IPO năm 2014 cho Rice Energy (Daniel là giám đốc điều hành) và 400 triệu đô la Mỹ cho một công ty khác, đối tác hợp danh sở hữu đường ống. Derek nói, anh biết họ cũng không phải thông minh hơn những người khác: “Rõ ràng là những người trong ngành sẽ bắt chước cách làm của chúng tôi. Và sau đó nguồn cung sẽ bùng nổ.” Quả đúng vậy, sản lượng khí đốt từ vùng đá phiến Marcellus đã bùng nổ, lên tới 991 triệu m3, chiếm 1/3 tổng sản lượng của Hoa Kỳ.

Daniel nói: “Chúng tôi đã chuẩn bị tinh thần sẽ điều hành công ty này mãi mãi,” nhưng vào năm 2017, EQT đã đưa ra lời đề nghị hào phóng 6,7 tỉ đô la Mỹ cổ phiếu và tiền mặt, cộng với nhận trách nhiệm trả nợ 1,5 tỉ đô la Mỹ. Gia đình Rice có khoảng 200 triệu đô la Mỹ tiền mặt và gần 3% cổ phần của EQT. EQT Midstream Partners cũng mua lại công ty đối tác sở hữu đường ống do Rice thành lập với giá 2,4 tỉ đô la Mỹ.

Nhưng rất nhanh sau khi các giao dịch kết thúc, gia đình Rice bắt đầu nhận được cuộc gọi phàn nàn từ các cổ đông không hài lòng. Dưới thời CEO Robert McNally, EQT đã bội chi ngân sách vốn 300 triệu đô la Mỹ. Thời điểm đó hoạt động khai thác của công ty đang rất tệ. Derek nói: “Chúng tôi đã cung cấp cho họ lịch trình khoan trong ba năm. Nhưng sau ba tháng, họ không biết mình đang làm gì.” Giá cổ phiếu của EQT giảm 45%.

Đó là lúc khởi đầu cuộc chiến giành quyền điều hành. Các nhà đầu tư ủng hộ anh em nhà Rice là bảy thành viên hội đồng quản trị và họ lấy được 80% số phiếu bầu. Tháng 7.2019, McNally ra đi và Toby Rice tiếp quản. (Daniel là thành viên hội đồng quản trị EQT; Derek là cố vấn.) Ông chủ mới đã giảm 1/4 số nhân viên, xuống còn 650 người, đồng thời đầu tư vào phần mềm và cảm biến. Bảng điều khiển dùng phần mềm hỗ trợ của Salesforce giúp anh theo dõi 3.000 giếng tại 600 địa điểm trên diện tích hơn 647 ngàn héc ta.

Gần đây, EQT mua lại mảng khai thác của Chevron ở vùng đá phiến Marcellus với giá 735 triệu đô la Mỹ và của Alta Resources với giá 2,9 tỉ đô la Mỹ. Những hoạt động mở rộng đó giúp công ty đạt sản lượng khí đốt hằng ngày là 5,5 MCF mỗi ngày, vượt qua công ty xếp thứ hai là ExxonMobil.

Đặt cược lớn đôi khi sai lầm lớn. Các nhà sản xuất thường sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để định trước khối lượng sản xuất và chốt giá. Toby quá liều khi áp dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro như trên và kinh ngạc khi giá xăng tăng vọt trong năm nay. Các giao dịch quyền chọn của anh gây thiệt hại ba tỉ đô la Mỹ trong lợi nhuận của năm 2021. Nhưng sau khi điều chỉnh, EQT đặt mục tiêu vào năm 2022 sẽ tạo ra dòng tiền hai tỉ đô la Mỹ (thu nhập ròng cộng với khấu hao trừ đi chi phí bảo trì) trên doanh thu năm tỉ đô la Mỹ (theo phân tích của các chuyên gia.) Cổ phiếu công ty đã tăng 40% kể từ khi Toby tiếp quản, vượt qua một số công ty cùng ngành.

Nhiều nhà bảo vệ môi trường cùng khá nhiều chính trị gia muốn loại bỏ phương pháp khai thác bằng công nghệ nứt vỡ thủy lực. Dùng các con số, nhà Rice phản bác điều đó: Cuộc cách mạng khí đá phiến là tác nhân lớn nhất giúp lượng khí thải carbon hằng năm của Hoa Kỳ giảm gần một tỉ tấn kể từ năm 2005, khi các nhà máy điện chuyển từ than sang khí tự nhiên.

Cùng khoảng thời gian này, Trung Quốc đã tăng lượng khí thải hằng năm lên 4,7 tỉ tấn, khi tăng mạnh sử dụng than. EQT đang chú ý đến tiềm năng hóa lỏng khí ở vùng Marcellus và xuất khẩu ra khỏi khu vực Philadelphia. Nếu nhiên liệu đó được đưa đến châu Á và thay thế than, việc đó sẽ giúp giảm thiểu biến đổi khí hậu.

Còn về sự cố rò rỉ khí methane, một loại khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh hơn khí CO2 thì sao? Toby Rice đưa ra bảng hiển thị chi tiết chương trình trị giá 20 triệu đô la Mỹ nhằm thay thế chín ngàn van khí nén tại các giếng khoan bằng các van điện hầu như không rò rỉ khí methane. Anh thuê Project Canary, cơ quan giám sát khí thải công nghiệp, để lắp đặt thiết bị phát hiện khí bằng tia laser mới nhất. Chris Romer, người đồng sáng lập Canary, khoe rằng những cảm biến này tốt đến mức có thể biết được liệu một công nhân giàn khoan có ăn đậu vào bữa trưa hay không. Chi phí để chứng nhận khí đốt được sản xuất có trách nhiệm là hai xu cho mỗi MCF. Nhưng chứng nhận đó lại có thể khiến giá cả đội lên từ 3-13 xu trên mỗi MCF.

Cổ phần trong EQT chiếm chưa đến 1/4 tài sản của anh em nhà Rice. Thông qua Rice Investment Group, cả ba đã tài trợ cho hai công ty mua lại với mục đích đặc biệt (SPAC.) “Chúng tôi không chạy theo những thứ phổ biến như điện gió và năng lượng mặt trời, mà theo đuổi những thứ tạo ra sự khác biệt,” Derek cho biết. Trong số những thương vụ SPAC họ thực hiện có Archaea Energy, một trong những nhà vận hành và phát triển các dự án lớn nhất chuyên thu gom khí methane từ rác.

Việc thu gom khí đốt như vậy tạo ra các khoản tín dụng thuế lớn, đủ để mang lại doanh thu 15 đô la Mỹ trên mỗi MCF, so với mức năm đô la Mỹ cho khí đốt thông thường. “Chúng tôi bán sản phẩm năng lượng khử carbon cho những người phải sử dụng nhiên liệu hóa thạch,” Nick Stork, người sáng lập Archaea, 37 tuổi, cho biết. Anh em nhà Rice sở hữu 1/4 cổ phần, trị giá 600 triệu đô la Mỹ.

Toby cảm thấy vẫn còn cần phải chứng minh thêm, và chắc chắn anh phải phát triển nhiều hơn nữa. Dùng chiếc xe tải Dodge, anh đưa khách tham quan khu phức hợp nhà máy đã xuống cấp trên bờ hai nhánh sông Chartiers Creek và Whisky Run ở trung tâm Carnegie, thị trấn nhỏ được đặt theo tên ông hoàng kinh doanh thép nổi tiếng nhất của Pennsylvania.

Nhiều nhà máy đóng cửa, dân số giảm 1/3 so với thời kỳ đỉnh cao, nhưng Toby dự đoán sẽ hồi sinh. Anh muốn tái sử dụng và xây dựng lại loạt nhà kho và nhà máy, tạo không gian khiến nhân viên muốn đến làm việc ngay cả trong ngày nghỉ, nơi họ có thể góp phần xây dựng cái mà anh gọi là văn hóa “thế hệ dầu khí đá phiến.” Anh nói: “Chúng tôi sẽ dùng bữa trưa với mọi nhân viên mới.”

—————————————————–

SÁCH LƯỢC
Hãy tham gia thị trường này thông qua một quỹ gồm cổ phần của các công ty vận chuyển nhiên liệu, phần lớn hoạt động bên dưới mặt đất. Tất nhiên, trong 50 năm tới sẽ không còn gì để khai thác đối với mảng kinh doanh cũ kỹ này, tuy vậy, vẫn có những khoản cổ tức rất hời. Tortoise North American Pipeline (chi phí hằng năm 0,4%) mang lại cổ tức 4,5%. Cứ đầu tư vào một tài khoản chịu thuế, để có thể tận dụng thực tế rằng hơn một nửa khoản phân phối cổ tức không bị đánh thuế ngay lập tức. Quỹ này là lựa chọn tốt hơn so với Alerian MLP (0,9%), chỉ số Alerian MLP phổ biến hơn nhưng lại có mức phí quản lý cao hơn và có thể phải thực hiện nghĩa vụ thuế doanh nghiệp.
Theo William Baldwin, người phụ trách chuyên mục Chiến lược đầu tư của Forbes.

—————————————————–

Biên dịch: Quỳnh Anh