Đàm phán nâng cấp hiệp định thương mại ASEAN – Ấn Độ có bước tiến

Chia sẻ được đưa ra bên lề hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia. Năm nay Malaysia là chủ tịch luân phiên hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á.

Ông Anwar nói tiếp: “Chúng tôi hy vọng việc nâng cấp sẽ thực hiện xong trong năm nay. Thủ tướng Narendra Modi là người bạn của ASEAN và cá nhân tôi.”

AITIGA được ký tháng 8.2009, có hiệu lực tháng 1.2010. Sau hơn 10 năm, các bên đồng ý xem xét lại điều khoản và bắt đầu thương lượng tháng 5.2023.

Thủ tướng Narendra Modi phát biểu: “ASEAN là trụ cột trong chính sách hành động hướng Đông của Ấn Độ. Ấn Độ ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.”

Đề cập chủ đề hội nghị thượng đỉnh ASEAN năm nay là bao quát và bền vững, Thủ tướng Modi nói điều này được phản ánh rõ trong hợp tác song phương trên đa dạng lĩnh vực, như kỹ thuật số, đảm bảo an ninh lương thực và củng cố chuỗi cung ứng trong bối cảnh toàn cầu phức tạp.

Liên quan đến đàm phán nâng cấp AITIGA, một số nhà quan sát cho rằng khó hoàn thành trong năm nay. Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Rajesh Agrawal nói: “Nhiều vòng đàm phán đã diễn ra, nhất là 2 tháng vừa rồi. Đã có chuyển biến tích cực nhưng một số vấn đề thị trường còn tồn đọng. Chúng ta đã nhìn thấy 1 con đường rõ ràng hơn.”

ASEAN chiếm 11% tổng kim ngạch thương mại của Ấn Độ. Tuy nhiên quốc gia Nam Á nhập nhiều hơn xuất, nên có một số lo ngại về thâm hụt thương mại. New Delhi muốn giải quyết vấn đề trong các cuộc thương lượng.

Từ cuối tháng 8, Hoa Kỳ áp thuế trung bình 50% với hàng hóa Ấn Độ, do đất nước Nam Á mua dầu của Nga và không mở cửa thị trường như mong đợi. Căng thẳng này được cho đang thúc đẩy đàm phán Ấn Độ – ASEAN.

Phó giáo sư Shrabana Barua từ trường quan hệ quốc tế Jindal nói rằng, Thủ tướng Modi chỉ tham dự trực tuyến hội nghị cấp cao ASEAN năm nay là điều bất ngờ. Tại hội nghị Vientiane năm ngoái, Thủ tướng Modi đã công bố 10 điểm nhằm thắt chặt quan hệ với Đông Nam Á.

Theo bà Barua, sự hiện diện của Tổng thống Donald Trump có thể là nguyên nhân Thủ tướng Modi không tới Kuala Lumpur.

Tại cuộc họp trực tuyến ASEAN – Ấn Độ, lãnh đạo các quốc gia Đông Nam Á bày tỏ mong muốn tăng cường quan hệ với quốc gia đông dân nhất thế giới trên mọi mặt.

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Junior nhớ lại chuyến thăm New Delhi vào tháng 8.2025. Ông nói: “Ấn Độ là láng giềng của Đông Nam Á, được dự đoán sớm trở thành nền kinh tế số 4 thế giới. Ấn Độ có nhiều đóng góp cho ASEAN với tư cách đối tác, cũng như công nhận vai trò trung tâm của ASEAN trong chính sách hướng Đông.”

Ông Manish Chand, giám đốc trung tâm Global India Insights nhận định: “Nâng cấp hiệp định thương mại song phương khó hoàn thành cuối năm nay. Có 1 số khác biệt, như quy tắc truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Ấn Độ lo ngại hàng Trung Quốc như thép, có thể dán mác ASEAN rồi bán qua Ấn Độ. ASEAN coi Ấn Độ như đối tác cân bằng ảnh hưởng trước Trung Quốc, nhưng về khía cạnh kinh tế, mối quan hệ này chưa phát triển như kỳ vọng.”

Trong bối cảnh Ấn Độ căng thẳng với Hoa Kỳ về thuế quan, bà Prerna Gandhi, chuyên gia nghiên cứu tại viện Vivekananda International Foundation gợi ý, đàm phán với ASEAN nên được tăng tốc để đa dạng hóa thị trường. Ấn Độ cũng nên đẩy mạnh hợp tác với đối tác khác ở châu Á như Nhật Bản và Hàn Quốc.

(Biên dịch: NVP)