Câu đố bí ẩn về Trung Quốc

Liệu chúng ta có thể tự tin về nền kinh tế toàn cầu không? Hầu hết chúng ta, trước ảnh hưởng của thông tin dồn dập về chiến tranh, lạm phát, giá nhiên liệu tăng đột biến, tình trạng thiếu chip, bất ổn chính trị, sự sụp đổ của cổ phiếu tăng trưởng, bối cảnh khan hiếm IPO và làn sóng bùng phát COVID ở Trung Quốc đại lục và Hong Kong, sẽ nói không.

Nền kinh tế toàn cầu có vẻ bị tổn thương nghiêm trọng. Nhưng hãy để tôi đảo lại câu hỏi: Liệu chúng ta có thể không tự tin vào nền kinh tế toàn cầu? Suy cho cùng, tự tin là tâm trạng, không phải là sự thật. Đó luôn là một bài tập tài chính thông minh thách thức tâm trạng của chúng ta bằng những mặt trái ngược nhau.

Ví dụ: Các cổ phiếu Internet tăng trưởng nhanh như Sea và PayPal được định giá quá cao kể từ năm 2016 và tăng điên cuồng như vậy kể từ giữa năm 2020. Cả hai đều là những công ty tốt, nhưng chúng được định giá quá hoàn hảo. Sau đó, giá tiếp tục tăng trong 18 tháng tiếp theo. Sự tự tin biến thành niềm hưng phấn. Các nhà đầu tư muộn giẫm đạp lên nhau để được tham gia. Họ luôn làm vậy.

Hồi đó, những người hoài nghi phải chứng minh lý lẽ của họ. Ngày nay, những người lạc quan đang thuyết phục chúng ta rằng các vấn đề ẩn chứa nhiều cơ hội phong phú, và tăng trưởng dài hạn sẽ quay trở lại. Những người lạc quan nói cuộc chiến Ukraine – Nga sẽ sớm được giải quyết. Giá dầu sẽ giảm xuống khoảng 40–80 đô la Mỹ/thùng.

Công nghệ mới sẽ biến chuyển các chuỗi cung ứng trở nên hiệu quả, linh hoạt và dễ dự đoán. Lạm phát sẽ đạt đỉnh vào năm 2022. Các ngân hàng trung ương sẽ điều chỉnh, không quá căng thẳng mà cũng chẳng ôn hòa.

Sự chia rẽ thú vị nhất trên thế giới giữa tâm trạng và thực tế là thị trường chứng khoán Trung Quốc hiện nay. Hãy gọi đó là câu đố hóc búa về Trung Quốc. GDP của Trung Quốc tăng khoảng 4.000% kể từ năm 1992. Thị trường chứng khoán của Trung Quốc cũng tăng trưởng, nhưng không quá nhiều. Trong bảng thống kê hiệu suất tổng thể của cổ phiếu trên thế giới (MSCI) của Morgan Stanley, chỉ số Trung Quốc chỉ tăng 56% trong 30 năm, tính ra tỉ lệ hằng năm chỉ 1,5%.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế trong 30 năm của Trung Quốc gây kinh ngạc. Chắc chắn đây là kỳ quan hiện đại của thế giới. Nhưng hiệu suất thị trường chứng khoán của Trung Quốc trong giai đoạn đó lại kém đến gây sốc. Vì sao lại khác biệt như vậy? Một phần nguyên nhân là do thiếu minh bạch. Tuy nhiên, người ta có thể lập luận rủi ro tương tự có ở tất cả các thị trường mới nổi. Nhưng chỉ số thị trường mới nổi của MSCI đã đạt lợi nhuận hằng năm 7,2% kể từ năm 1992 và 8,5% lợi nhuận hằng năm nếu không tính Trung Quốc.

Câu đố bí ẩn về Trung Quốc là khoảng cách giữa thực tế và tâm trạng. Chủ tịch Tập Cận Bình đã có những quyết định mạnh tay đối với các doanh nhân và nhà đầu tư. Tuy nhiên, tâm trạng của các nhà đầu tư toàn cầu lại tốt hơn nhiều so với thực tế từ các động thái của ông Tập. Chứng khoán của Trung Quốc giao dịch với chỉ số P/E dự phóng là 11. Ngược lại, chỉ số S&P 500 của Mỹ có mức P/E dự phóng là 25 – nhưng rất ít người cho rằng các nhà đầu tư Mỹ lạc quan.

Nền kinh tế toàn cầu có vẻ bị tổn thương nghiêm trọng nhưng liệu chúng ta có thể không tự tin vào nền kinh tế toàn cầu? Sự bí ẩn ở khắp mọi nơi nhưng bên trong mỗi câu đố bí ẩn là cơ hội rộng lớn nếu bạn nhìn ra được.

Ngoài ra, còn một vấn đề khác tồn tại và có liên quan đến câu đố bí ẩn về Trung Quốc. Trung Quốc là quốc gia sản sinh ra rất nhiều tỉ phú, với 607 tỉ phú năm nay, chỉ ít hơn Hoa Kỳ, với 735 người. Nhưng khi nói đến các công ty giàu có, Trung Quốc lại không có công ty đại chúng có giá trị thị trường có thể so sánh được với bốn công ty giàu nhất của Hoa Kỳ – Apple, Microsoft, Amazon và Alphabet (Google) – với tổng giá trị trên 8.000 tỉ đô la Mỹ.

Bạn có nhớ khủng hoảng năm 2008–2009 không? Chúng ta gọi sự phục hồi sau khủng hoảng này là trạng thái bình thường mới. Hiện giờ, cảm giác giống như xuất hiện trạng thái bất thường mới. Sự bí ẩn ở khắp mọi nơi! Nhưng bên trong mỗi câu đố bí ẩn là cơ hội rộng lớn nếu bạn nhìn ra được.

Bản in theo tạp chí Forbes Việt Nam số 105, tháng 5.2022